Την Κυριακή που μας έρχεται είναι η Κυριακή του Θωμά, για μια ακόμη συνεχόμενη χρονιά , από το 1922 μέχρι εφέτος, θα συνεχιστεί το έθιμο του ανταμώματος όλων των Αξιοχωριτών του Κιλκίς , από όλα τα μέρη της Ελλάδας μας, προς τιμήν των νεκρών τους, στα Κοιμητήρια του χωριού.
Η ιστορία ξεκίνησε με τον ερχομό των Ποντίων προσφύγων, το 1922, οι οποίοι έφεραν και το έθιμο αυτό από τον Πόντο.
“Θυμάμαι την αφήγηση του πατέρα μου, όταν ήμουν μικρός, ο οποίος με παράπονο και πόνο ψυχής έλεγε. Λίγες ημέρες πριν το Πάσχα μας έφερε το καράβι από τον Πόντο. Ήρθαμε και εγκατασταθήκαμε εδώ στο χωριό, επταμελής οικογένεια, χωρίς πατέρα ( εγώ ήμουν εννέα χρονών τότε ), μαζί με άλλους από το Βατούμ και συγκεκριμένα από τον οικισμό Αλχασόν, όπως θα λέγαμε σήμερα, κατά τα λεγόμενά του, Θεσσαλονίκη – Πανόραμα. Η μητέρα μου ζήτησε από κάποιον συγγενή της δύο λίρες ( από τους ελάχιστους που πρόλαβαν να πάρουν κάτι μαζί τους ), για να αγοράσει αυγά για να βάψει και υλικά για να κάνει τσουρέκια , τόσο για το Πάσχα όσο και για την Κυριακή του Θωμά, γιατί το έθιμο έπρεπε να συνεχιστεί. Όλοι έπρεπε να επισκεφθούν, εκείνη την ημέρα, τα κοιμητήρια για να κάνουν τρισάγια για τους νεκρούς τους και μετά να τσουγγρίσουν τα κόκκινα αυγά και να κεράσουν διάφορα μεζεδάκια με τσίπουρο, πίνοντας και τρώγοντας στη μνήμη τους”, αναφέρει στο ιστολόγιο του χωριού ο Άγγελος Αναστασιάδης, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου “ΑΜΥΔΩΝ” .
Μάλιστα το τσιμπούσι και το πιοτό συνεχιζόταν και έξω από τα Κοιμητήρια με την ελαφρά υπόκρουση της ποντιακής λίρας . Σαν να λέμε δηλαδή γινόταν ένα μικρό πανηγύρι στη μνήμη των νεκρών. Εξαίρεση αποτελούσαν μόνον όσοι έχαναν πρόσφατα ανθρώπους τους, μικρή ηλικίας. Αυτοί συνήθως δεν συμμετείχαν.
Αυτό το έθιμο το αποδέχθηκαν και οι μετέπειτα ερχόμενοι στο χωριό πρόσφυγες από τη Θράκη, την Ανατολική Ρωμυλία και την Μικρά Ασία, καθώς και οι Σαρακατσάνοι.
Μετά το πέρασμα εκατονταετίας, σχεδόν, το ίδιο έθιμο συνεχίζεται ακόμη, έστω και λίγο ξεθωριασμένο, θα λέγαμε, αφού πολλοί λίγοι είναι αυτοί που τρωγοπίνουν και οι υπόλοιποι έχουν μόνο τα τρισάγια και απλά κεράσματα. Επίσης λόγω του υπεράριθμου των νεκρών και των συμμετεχόντων κάποιοι ανυπόμονοι διέσπασαν την μία και μόνη ημέρα του Θωμά και κάνουν το αυτό και την αμέσως προηγούμενη ημέρα. Γενικά πάντως είναι ένα πραγματικό αντάμωμα των απανταχού Αξιοχωριτών και αξίζει, εκτός από έθιμο για τους νεκρούς, να συνεχιστεί γιατί είναι και η μοναδική για πολλούς ευκαιρία συνάντησης με γνωστούς, φίλους και συγγενείς που κατοικούν μακριά ο ένας από τον άλλον.
