Είναι ίσως το “σήμα κατατεθέν” στην καρδιά της Θεσσαλονίκης. Όλοι μα όλοι που περνάμε από εκεί θα κάνουμε τον σταυρό μας ή θα σταματήσουμε να ανάψουμε ένα κεράκι. Στις 21 Νοεμβρίου, εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, πανηγυρίζει ο Ιερός Ναός της Παναγίας Δεξιάς.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΑΟ
Ο Ναός θεμελιώθηκε το 1956 στη θέση του βυζαντινού ναού του Αγίου Υπατίου. Στο Ναό του Αγίου Υπατίου, άγνωστο το πώς και το πότε, προσφέρθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Ελεούσης, πιστό αντίγραφο της ομώνυμης εικόνας του Κύκκου της Κύπρου, την οποία η παράδοση θέλει να την έχει αγιογραφήσει ο Άγιος Ευαγγελιστής Λουκάς!
Η προφορική παράδοση μας λέει πως η εικόνα της Παναγίας έχει μεταφερθεί από έναν μοναχό ή ορφανό πατρός νέο, ο οποίος έπειτα από όνειρο που είδε, καθοδηγήθηκε να την τοποθετήσει σε ναό δεξιά, όπως εισέρχεται κάποιος στην πόλη της Θεσσαλονίκης από τη θύρα των ανατολικών τειχών! Έτσι λοιπόν, σύμφωνα πάντα με την παράδοση, η Εικόνα ονομάστηκε Παναγία Δεξιά.
Άλλη παράδοση μας λέει πως η ονομασία «Δεξιά» οφείλεται στο ότι η Θεοτόκος εικονίζεται Δεξιοκρατούσα, φέρει δηλαδή τον Ιησού στο δεξί της χέρι, ενώ η πιο συνηθισμένη αγιογράφησή της είναι να φέρει το θείο Βρέφος στο αριστερό της χέρι.
Με μια τρίτη εκδοχή, η Παναγία ως κατ’ εξοχήν μεσίτρια, είναι Εκείνη που δέχεται τις ικεσίες,τις προσευχές και τις παρακλήσεις όλων μας, είναι η Παναγία Δέξα. Σ’ αυτή την τελευταία προφορική παράδοση βασίστηκε κι ο πεζογράφος Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης στο βιβλίο του «Μητέρα Θεσσαλονίκη» και μνημονεύει την Εικόνα της Παναγίας ως «Δέξα».
Η Παναγία Δεξιά στη συνείδηση των Θεσσαλονικέων είναι η Μάνα Παναγιά, η μεσίτρια και η διασώζουσα,η φωτοδόχος λαμπάδα!
