Την Τετάρτη 6 Οκτωβρίου, 4η ημέρα των εορταστικών εκδηλώσεων “ΔΗΜΗΤΡΙΑ 2021” που πραγματοποιούνται στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Δήμου Αγίου Δημητρίου στις 7.00 το απόγευμα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Χίου Ψαρών και Οινουσών κ. Μάρκος ανέπτυξε το θέμα με τίτλο: «Φιλοπατρία και Οικουμενικότητα στους Νεομάρτυρες και Κολλυβάδες».
Στην αρχή της ομιλίας του ο Σεβασμιώτατος είπε: “Μας αξίωσε ο Θεός εφέτος να έχουμε το έτος κατά το οποίο συμπληρώνονται 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, το διευκρινίζω αυτό, γιατί παρατηρώ στην πατρίδα μας κάποια -ας μου συγχωρήσετε το χαρακτηρισμό- ιστορικά σφάλματα. Δεν γιορτάζουμε φέτος τα 200 χρόνια της ιδρύσεως του ελληνικού κράτους, ώστε οι εκδηλώσεις τις οποίες θα πραγματοποιήσουμε να έχουν ως περιεχόμενο το τι έκανε το νεοελληνικό κράτος από της ιδρύσεώς του μέχρι σήμερα.
Φέτος γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την στιγμή που αποφάσισαν οι Έλληνες με τη βοήθεια του Θεού να ξεκινήσουν τον αγώνα για να φτιάξουν το νεοελληνικό κράτος, όπως έλεγε ο Ψαριανός Κωνσταντίνος Κανάρης. Άρα οι τιμές αυτού του χρόνου, θα πρέπει να αφορούν στα θεμέλια επάνω στα οποία χτίστηκε το ΄21, αλλά και σε εκείνους τους “οικοδόμους” αγωνιστές, οι οποίοι επάνω στα θεμέλια πύργωσαν το ΄21”.
“Χαρακτηρίζω την επανάσταση του 1821 ως ιερόν αγώνα της Εθνεγερσίας. Ο αγώνας αυτός είναι ιερός, γιατί είναι αγώνας υπέρ πίστεως και πατρίδος. Δεν το λέω εγώ 200 χρόνια μετά”, είπε χαρακτηριστικά ο Σεβασμιώτατος.
“Το είπαν εκείνοι που δημιούργησαν τον αγώνα, δηλαδή, οι αυθεντικοί ερμηνευτές του 1821. Το είπε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μιλώντας στις 8 Οκτωβρίου του 1838 στους μαθητές του βασιλικού Γυμνασίου Αθηνών, «να φυλάξετε την πίστη σας και να την κρατήσετε, γιατί όταν πιάσαμε τα όπλα είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως και ύστερα υπέρ πατρίδος» Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έφτιαξε ένα αναλυτικό πρόγραμμα Παιδείας για το νεοελληνικό κράτος και είπε ότι το νεοελληνικό κράτος στην παιδεία του θα πρέπει να διδάσκεται την πίστη των Πατέρων του.
Έκανε ένα συμβόλαιο ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ότι σας κληροδοτώ ελεύθερο το ελληνικό κράτος. Εγώ το ελευθέρωσα, αλλά για να το κρατήσετε υπάρχει μία ρήτρα. Να κρατήσετε την πίστη σας, την πίστη των Πατέρων σας, την ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Εάν δεν την κρατήσετε την πίστη σας, κινδυνεύετε να χάσετε το ελεύθερο κράτος σας. Αυτή είναι μία νομική προσέγγιση της διατυπώσεως του Κολοκοτρώνη. Είναι ο αγώνας υπέρ πίστεως, γιατί το έγραψε ο πρίγκιπας Αλέξανδρος Υψηλάντης στην περίφημη διακήρυξή του, «μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος». Είναι αγώνας υπέρ πίστεως, γιατί το σημείωσε ο Αιγιοπελαγίτης, ο Σαμιώτης, Γεώργιος Κλεάνθης, «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία»”.
Στη συνέχεια είπε: “Υπάρχουν μαρτυρίες δεκάδων αγωνιστών του ΄21 ότι ο αγώνας ήταν για την πίστη. Ο αγώνας ήταν ιερός, γιατί ήταν και για την πατρίδα, γιατί η πατρίδα είναι ο χώρος όπου ο άνθρωπος γνωρίζει την πίστη του. Είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο ο άνθρωπος εργάζεται τα διδάγματα της πίστεως του, για να επιτύχει τη σωτηρία της ψυχής του, την αγιότητα. Ο δεύτερος όρος της φράσεως «ιερός αγών της εθνεγερσίας», η λέξη αγών μας θυμίζει προτροπές του Αποστόλου Παύλου, «σὺ οὖν κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ» (Τιμ. Β’ 2,3).
Αγωνίσου και να υποφέρεις σαν καλός στρατιώτης που σε εστράτευσε ο Χριστός. «Ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ» (Τιμ. Β’ 2,5). Να αγωνίζεσαι, να αθλείσαι για να πάρεις το στεφάνι αν αγωνιστείς σύμφωνα με την ορθόδοξη διδασκαλία, με τους ορθούς νόμους της πίστεως μας. Ο αγώνας έχει θυσία. Η τρίτη λέξη είναι η εθνεγερσία. Χρησιμοποιούμε τον όρο εθνεγερσία γιατί έχει μέσα τη λέξη έθνος. Ακούσαμε εφέτος ότι το ΄21 φτιάξαμε έθνος.
Αυτό είναι ιστορικός εσφαλμένο, γιατί δεν φτιάξαμε το ΄21 έθνος, είχαμε έθνος. Φτιάξαμε κράτος. Έθνος είχαμε από τους χρόνους της αρχαιότητος. Ο αρχαίος ιστορικός Ηρόδοτος ο πατέρας της ιστορίας το λέει ξεκάθαρα. Εκείνο που προσδιορίζει ένα έθνος είναι το όμαιμoν η κοινή καταγωγή, το ομόθρησκον, η κοινή θρησκεία, το ομόγλωσσον, η κοινή γλώσσα και το ομότροπον, τα κοινά ήθη και έθιμα. Αυτά τα στοιχεία τα οποία σηματοδοτούν την ταυτότητα ενός έθνους τα έχουμε κρατήσει από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τις ημέρες μας”.
Σε άλλο σημείο τόνισε: “Μέχρι πρότινος ακούγαμε ότι ο αγώνας αυτός ήταν αγώνας ταξικός, ότι ξεσηκώθηκαν δηλαδή οι φτωχοί για να διώξουν τους πλούσιους, και διερωτώμαι;” είπε χαρακτηριστικά ο Σεβασμιώτατος.
“Ποιοι ήταν οι φτωχοί που ξεσηκώθηκαν να διώξουν τους πλούσιους; Τα πλουσιόπαιδα που σπούδαζαν στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και τα οποία επάνδρωσαν τον ιερό λόχο και θυσιάστηκαν μέχρι τελευταίου στο Δραγατσάνι; Οι καραβοκύρηδες των νησιών οι οποίοι είχαν τάλαρα τη στέρνα τους γεμάτη και τα σκόρπισαν όλα για τον αγώνα; Ή οι Υψηλάντηδες οι οποίοι ηγήθηκαν του αγώνα και θυσίασαν τα πάντα χωρίς να ζητήσουν ούτε μία “καρέκλα”, ούτε μία “θέση”. Ο αγώνας του ΄21 δεν είναι ταξικός. Δεν ήταν αγώνας για να βελτιώσουμε την ζωή μας. Οι άνθρωποι θυσιάζονται μόνο για ιδανικά. Οι σκλαβωμένοι Έλληνες εδώ στην Ελλάδα δεν ήξεραν ούτε τον Βολτέρο, ούτε τον Καρλ Μαρξ. Ήξεραν μόνο να ανάβουν το καντήλι στο εικονοστάσι του σπιτιού τους, στην εκκλησία τους και στους τάφους των γονιών τους.
Ο Σεβασμιώτατος ολοκληρώνοντας την ομιλία του είπε: “Eορτάζουμε την επέτειο των 200 χρόνων, τιμώντας ιδιαίτερα τους Νεομάρτυρες και τους Κολλυβάδες. Αυτούς που αποτελούν τα θεμέλια του ’21. Το ΄21 έγινε, γιατί στα 400 χρόνια που προηγήθηκαν έπεσαν γερά θεμέλια. Έριξε βαθιές ρίζες. Και οι ρίζες αυτές, τα θεμέλια αυτά, είναι οι Νεομάρτυρες και οι Κολλυβάδες. Οι Νεομάρτυρες ενίσχυσαν τους υποδούλους, έγιναν λαμπρά παραδείγματα αγωνιστικότητας και θυσίας, αναπτέρωσαν το ηθικό των ραγιάδων και με μία λέξη κατά τον αείμνηστο π. Γεώργιο Μεταλληνό, «ήταν οι αληθινοί αντιστασιακοί για τη διάσωση του Ελληνικού Έθνους». Επίσης και οι Κολλυβάδες Πατέρες, στήριξαν το Έθνος/Γένος με την ορθόδοξη πίστη, την ιστορία και τη γλώσσα, την εθνική συνείδηση.
Οι Νεομάρτυρες και οι Κολλυβάδες απετέλεσαν τα πνευματικά θεμέλια του 1821. Το Έθνος μας, πορεύεται με έναν κανόνα βίου, ένα δόγμα ζωής, τον περίφημο εκείνο στίχο από την Ιλιάδα: “Εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης”. Να αμύνεσαι για την πατρίδα σου. Η φιλοπατρία, η αγάπη για την πατρίδα, είναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο για όλους τους λαούς και για όλα τα έθνη της γης.
Στή συνέχεια πραγματοποιήθηκε τό καθιερωμένο “Ενοριακό Αρχονταρίκι” εντός του Ιερού Ναού, όπου οι ακροατές είχαν την ευκαιρία να υποβάλλουν ποικίλα ερωτήματα στον Σεβασμιώτατο και αντιστοίχως να λάβουν τις κατάλληλες απαντήσεις.
Η 4η μέρα ολοκληρώθηκε με την Κατανυκτική Αγρυπνία, στην οποία λειτουργός και ομιλητής ήταν ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Κρεσφόντης Πουλόπουλος, Προϊστάμενος του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού Υπαπαντής του Κυρίου Καλαμάτας.
Έψαλαν οι Πρωτοψάλτες κ. κ. Απόστολος Ντέτσικας και Γεώργιος Κατρακάζας.
