Ο Σωτήρας Χριστός, ο ελευθερωτής των ανθρώπων, ήρθε στον κόσμο εννέα μήνες μετά τον Ευαγγελισμό. Γεννήθηκε ταπεινά μέσα σε έναν στάβλο της Βηθλεέμ, μάλιστα οι προφήτες είχαν προαναγγείλει τη γέννησή του. Εκείνη την Άγια Νύχτα κάτι το εντελώς καινούργιο ήρθε και ξεκίνησε με τη γέννησή Του για τον κάθε άνθρωπο.
Η εικόνα της Γέννησης όμως είναι γεμάτη από συμβολισμούς.
Το σκοτεινό σπήλαιο συμβολίζει τη σκοτεινιά του προχριστιανικού κόσμου. Μέσα λοιπόν σε αυτό το σκοτάδι και στη σκιά του θανάτου, γεννιέται ο Χριστός. Με τη γέννησή του, φανερώνεται μία καινούργια σχέση μεταξύ Θεού και ανθρώπου.
Τα δύο ζώα και συγκεκριμένα το γαϊδουράκι και το βόδι, συμβολίζουν την αρμονική συνύπαρξη Θεού – Ανθρώπου – Φύσης. Γιατί εκτός από τα δύο ζώα που υπάρχουν δίπλα στη Φάτνη, στην εικόνα ζωγραφίζονται βουνά, δέντρα, τα άλογα των μάγων. Αυτό σημαίνει ότι όλα τα πλάσματα του θεού, μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά μέσα σε αυτόν τον κόσμο.
Επίσης η Φάτνη μοιάζει με μνήμα και ο Χριστός είναι τυλιγμένος με φασκιές. Με αυτόν τον τρόπο ο αγιογράφος δείχνει το σκοπό της ενανθρωπήσεως του Κυρίου.
Παρατηρώντας την εικόνα, βλέπουμε την μορφή της Υπεραγίας Θεοτόκου πιο μεγάλη από τα άλλα πρόσωπα, , φαίνεται η συνεισφορά της στη σωτηρία του ανθρώπου και δηλώνεται το μέγεθος της Θείας Σαρκώσεως. Τα τρία αστέρια που φέρει ζωγραφισμένα η Θεοτόκος επάνω στο μέτωπο και στους ώμους της δηλώνουν το Αει-Πάρθενο της Παναγίας.
«Στο κάτω μέρος αριστερά της εικόνας κάθεται ο Ιωσήφ σκεπτικός. Δίπλα παρουσιάζεται ένας γέρος βοσκός καμπούρης, που συμβολίζει τον διάβολο, ο οποίος βάζει πειρασμικούς λογισμούς στον Ιωσήφ και τον προτρέπει να αμφισβητήσει τη δυνατότητα της παρθενικής γεννήσεως του Κυρίου. Στην ψυχή του Ιωσήφ γίνεται μία πάλη, ανάμεσα στη λογική και στην πρόσκληση για πίστη.
Ο Ιωσήφ δεν υποκύπτει στον πειρασμό, υπηρετεί το θέλημα του Θεού και γι’ αυτό αγιογραφείται με φωτοστέφανο. Ο Ιωσήφ (πράγματι) δεν βρίσκεται δίπλα στην Παναγία αλλά στο κάτω αριστερό άκρο της εικόνας. Αυτό συμβαίνει διότι ο Ιωσήφ δεν είναι ο φυσικός πατέρας του Ιησού και δεν έχει άμεση σχέση με την ενανθρώπιση του Σωτήρα. Είναι ο προστάτης της οικογένειας.
Τέλος πάνω αριστερά της εικόνας αγιογραφείται μία ομάδα Αγγέλων, που ψάλλουν το “Δόξα εν Υψίστοις Θεώ…” και στρέφουν τα κεφάλια τους – το νου τους προς τον Θεό, παίρνοντας πνευματική τροφή. Αυτό δηλώνουν και οι κορδέλες που φορούν στην πλούσια κόμη τους. Το μάζεμα του νου – μυαλού. Οι μισοί ψάλλουν, ενώ δεξιά της εικόνας ένας άγγελος αναγγέλλει στον ποιμένα ότι γεννήθηκε σήμερα για εσάς Σωτήρας.
