Η Ξάνθη γιορτάζει σήμερα τα Ελευθέριά της !

Την ελευθερία της γιορτάζει η  Ξάνθη με μια σειρά από επετειακές εκδηλώσεις για τα 105α Ελευθέρια, που ξεκίνησαν την Πέμπτη και ολοκληρώνονται σήμερα Παρασκευή 4η Οκτωβρίου, με τη μεγάλη στρατιωτική και μαθητική παρέλαση.

Φέτος, στην παρέλαση υπήρξε ωστόσο μια αλλαγή στην ώρα διεξαγωγής. Πιο συγκεκριμένα θα πραγματοποιηθεί στις 12:45.

Στις 18:30 το απόγευμα της 3ης Οκτωβρίου 2024 κλήρος και λαός υποδέχτηκαν την Εφέστιο Εικόνα της Παναγίας της Αρχαγγελιωτίσσης από το ομώνυμο μοναστήρι την οποία μετέφερε ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής π. Άνθιμος Κωσταράκης. Την ιερή εικόνα υποδέχτηκε ο Επίσκοπος Αμορίου κ. Νικηφόρος ο οποίος είναι καλεσμένος της Μητρόπολης  Ξάνθης για τα Ελευθέρια της πόλης μας. (Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου κ.κ. Παντελεήμονας απουσιάζει στην Αθήνα στην Σύνοδο).

Μετά το πέρας της Δεήσεως σχηματίστηκε λιτανευτική Πομπή η οποία κατέληξε στον Ιερό Καθεδρικό Ναό της του Θεού Σοφίας Ξάνθης. Ακολούθησε ο Πανηγυρικός Εσπερινός των Ελευθερίων, χοροστατούντος του Επίσκοπου Αμορίου κ. Νικηφόρου.

Οι Θρησκευτικές εκδηλώσεις κορυφώνονται σήμερα με τον Όρθρο, την Πανηγυρική Θεία Λειτουργία και τη Δοξολογία επι τη Απελευθερώσει της Πόλεως της Ξάνθης στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Τιμίου Προδρόμου.

Το χρονικό της απελευθέρωσης

Η Ξάνθη είχε ήδη απαλλαχθεί από τον τουρκικό ζυγό, ύστερα από 500 και πλέον χρόνια κατοχής και με καθυστέρηση σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, τον Οκτώβριο του 1912 στο πλαίσιο του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, όταν απελευθερώθηκε από βουλγαρικά στρατεύματα (τότε συμμαχικά). Αυτά στη συνέχεια μετεβλήθησαν σε στρατεύματα κατοχής, υλοποιώντας τη λεγόμενη «πρώτη βουλγαρική κατοχή» της Ξάνθης που διήρκεσε 8 μήνες.

Μετά τη νίκη των Ελλήνων τον Οκτώβριο του 1918 σε βάρος των γειτόνων, δημιουργήθηκε το  διασυμμαχικό κράτος, γνωστό ως «Χώρα της Θράκης» υπό γαλλική διοίκηση και με την παρουσία της ελληνικής μεραρχίας που εγγυόταν την ασφάλεια του πληθυσμού. Με εντολή του ο αρχηγός των Συμμαχικών Δυνάμεων της Ανατολής, Στρατηγός Ντ’ Εσπεραί έδωσε σχετικές οδηγίες στα ελληνικά στρατεύματα ενώ στο σχετικό σημείωμα ανέφερε ότι  «η παραχώρησις της Θράκης εις την Ελλάδα θα είναι δικαία αμοιβή δια την λαμπράν συμμετοχήν του ελληνικού στρατού εις τας εν Ανατολή επιχειρήσεις …».

Τελικώς, στις 4 Οκτωβρίου του 1919 ο ελληνικός στρατός υπό το Στρατηγό Λεοναρδόπουλο εισήλθε στο «τρίγωνο της Ξάνθης» (την Ξάνθη και περιοχές της σημερινής Ροδόπης μέχρι τον ποταμό Κομψάτο, κοντά στον Ίασμο). Οι επιχειρήσεις είχε ξεκινήσει από το βράδυ αλλά το πρωί της 4ης Οκτωβρίου τα ελληνικά στρατεύματα έμπαιναν στην Ξάνθη. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε αυτή την ιστορική στιγμή και με διαταγή του Στρατηγού Λεοναρδόπουλου,  επικεφαλής των στρατιωτικών τμημάτων κατά την είσοδο στην Ξάνθη, ήταν ο ξανθιώτης Ανθυπολοχαγός (ΜΧ) Γαβριήλ Λαδάς, Δήμαρχος της πόλης μερικές δεκαετίες αργότερα.  Ταυτόχρονα επέστρεψαν στην Ξάνθη όσοι είχαν εγκαταλείψει την περιοχή και αφοπλίστηκε ο βουλγαρικός στρατός. Πρώτος Δήμαρχος ορίστηκε ο μετριοπαθής Ταχηρ Εφέντης με βοηθτό του τον Χριστόδουλο Μπρωκούμη που παρέλαβε το Δήμο Ξάνθης από Βούλγαρο υπάλληλο που είχε παραμείνει.

Στις 14 Μαΐου του 1920 ο ελληνικός στρατός ξεκινώντας από την Ξάνθη και το λιμάνι των Ελευθερών θα καταλάβει την Κομοτηνή και την Αλεξανδρούπολη και οι συμμαχικές δυνάμεις θα παραχωρήσουν τότε πλήρη αυτονομία και διοίκηση, γεγονός που σηματοδοτεί τον εορτασμό της απελευθέρωσης στους άλλους δύο Νομούς της Θράκης. Οι στρατιωτικές κατακτήσεις επικυρώθηκαν με τη Συνθήκη των Σεβρών λίγες μέρες αργότερα και τα όρια αυτά δεν διαταράχθηκαν έκτοτε ποτέ, ούτε με τη Συνθήκη της Λωζάνης που διατήρησε σχεδόν αυτούσια τα υφιστάμενα σύνορα της χώρας μετά τη μικρασιατική καταστροφή. H απελευθέρωση της περιοχής υπήρξε περισσότερο αποτέλεσμα διπλωματικών παρά στρατιωτικών επιτευγμάτων.