Το απόγευμα του Σαββάτου, 27ης Ιανουαρίου, στον Χώρο Τεχνών του Δήμου Βεροίας έλαβε χώρα η εκδήλωση που συνδιοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας και η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ημαθίας προς τιμήν των προστατών της παιδείας, Αγίων Τριών Ιεραρχών, στην οποία τιμήθηκαν οι αφυπηρετήσαντες εκπαιδευτικοί της Ημαθίας.
Την εκδήλωση άνοιξε ο βυζαντινός χορός του Ωδείου της Ιεράς Μητροπόλεώς υπό τη διεύθυνση του κ. Ιορδάνη Ζερδαλή και στη συνέχεια μαθητές του Μουσικού Σχολείου Βεροίας υπό τη διεύθυνση του καθηγητού κ. Ιωάννου Μπαλιάκα παρουσίασαν σύντομο μουσικό πρόγραμμα.
Ακολούθησαν οι χαιρετισμοί του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος, του Διευθυντού της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ημαθίας κ. Αθανασίου Αλατζόγλου, της συμβούλου εκπαίδευσης Θεολόγων κ. Ξανθής Αλμπανάκη, της πρώην Διευθύντριας της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ημαθίας κ. Αναστασίας Μαυρίδου και του κ. Νικηφόρου Κατράνα, ο οποίος μίλησε εκ μέρους των αφυπηρετησάντων εκπαιδευτικών.
Η όμορφη εκδήλωση, την οποία παρουσίασε εκ μέρους της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Ημαθίας η κ. Τζωρτζίνα Αθανασίου, ολοκληρώθηκε με τη βράβευση των αφυπηρετησάντων εκπαιδευτικών της Ημαθίας που συνταξιοδοτήθηκαν από το έτος 2016 και εξής.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Παντελεήμων κατά τον χαιρετισμό του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Τίς ἀμοιβή; τίς ἀνταπόδοσις πρέπουσα, τοῖς ἡμετέροις … προσενεχθήσεται παρ᾽ ἡμῶν εὐεργέταις;» Ποιά ἀμοιβή; Ποιά ἀνταπόδοση ἁρμόζει νά προσφέρουμε στούς εὐεργέτες μας;
Μέ αὐτή τή διπλῆ ἐρώτηση ἀρχίζει τόν κανόνα πρός τιμήν τῶν ἁγίων τριῶν Ἱεραρχῶν ὁ εἰσηγητής τῆς κοινῆς ἑορτῆς τους, ὁ μητροπολίτης Εὐχαΐτων Ἰωάννης Μαυρόπους.
Δάσκαλος καί ἐκεῖνος στήν Κωνσταντινούπολη, πρίν νά γίνει ἐπίσκοπος στά μακρινά Εὐχάϊτα, γνώριζε τόν κόπο καί τόν μόχθο πού ἀπαιτεῖ τό ὑψηλό καί σπουδαῖο λειτούργημα τοῦ διδασκάλου.
Πόση ἀγάπη χρειάζεται νά διαθέτει ὁ διδάσκαλος, γιά νά μεταδίδει στούς μαθητές ὅσα ὁ ἴδιος μέ πολλή μελέτη καί προσπάθεια ἔκανε κτῆμα του! Πόσο πνεῦμα προσφορᾶς καί κενώσεως πρέπει νά ἔχει ὁ διδάσκαλος, γιά νά ἀδειάζει ὁ ἴδιος, προκειμένου νά πλουτίσει ὁ μαθητής του!
Γιατί εἶναι κοπιῶδες νά μελετᾶ κανείς γιά νά γίνει σοφός, ἀλλά ἀσύγκριτα πιό κοπιῶδες νά μελετᾶ γιά νά μορφώσει κάποιον ἄλλον. Γι᾽ αὐτό καί, ὅπως ὁμολογεῖ ὁ Ἰωάννης Μαυρόπους, δέν ὑπάρχει ἀμοιβή ἀντάξια τοῦ κόπου τοῦ δασκάλου, ὁ ὁποῖος μέ τήν προσφορά του στούς μαθητές του γίνεται ὄχι ἁπλῶς δάσκαλός τους ἀλλά εὐεργέτης τους.
Εὐεργέτες μας, λοιπόν, καί ὄχι μόνο διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἀνθρώπων, οἱ τρεῖς Ἱεράρχες, γιατί τή βαθειά καί σπουδαία μόρφωση τήν ὁποία ἀπέκτησαν, φοιτώντας στίς πιό διάσημες σχολές ἐκείνων τῶν χρόνων, στήν Κωνσταντινούπολη, στήν Ἀθήνα, στήν Ἀλεξάνδρεια καί στήν Ἀντιόχεια, δέν τήν κράτησαν γιά τόν ἑαυτό τους. Οὔτε ὅμως θέλησαν νά τήν περιορίσουν, διδάσκοντας στίς σχολές ὅπου διέπρεψαν ὡς φοιτητές, κερδίζοντας τήν ἐκτίμηση τῶν καθηγητῶν τους καί τόν θαυμασμό τῶν συμφοιτητῶν τους, πού τούς παρακινοῦσαν νά διδάξουν.
Προτίμησαν νά ἀξιοποιήσουν τή μόρφωση καί τίς γνώσεις πού ἀπέκτησαν, καί νά διδάξουν ἀντί γιά τούς ἐλάχιστους προνομιούχους, οἱ ὁποῖοι εἶχαν δυνατότητα προσβάσεως στά σχολεῖα καί τήν παιδεία, ὅλους ἀνεξαιρέτως τούς ἀνθρώπους, μέ τόν λόγο τους, μέ τά ἔργα τους καί μέ τή ζωή τους. Μάλιστα, ἀξιοποίησαν ὅλη τή γνώση πού κατέκτησαν οἱ ἴδιοι μέ τή μελέτη τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων συγγραφέων, ἀλλά καί τίς μεθόδους τῆς ρητορικῆς πού διδάχθηκαν, μαζί μέ τόν πλοῦτο τῶν λέξεων τῆς ἀττικῆς γλώσσας, γιά νά ἐκφράσουν τίς ἀλήθειες τῆς χριστιανικῆς πίστεως καί νά τίς κάνουν κατανοητές σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Καί ἀκόμη νά δώσουν στήν ἀρχαία ἑλληνική γλώσσα τή δυνατότητα νά συνεχίσει νά ἐπιβιώνει στόν νέο κόσμο, στόν χριστιανικό κόσμο πού εἶχε ἀρχίσει ἤδη νά ἐξαπλώνεται στή γνωστή τότε οἰκουμένη.
Καί τό ἴδιο ἔκαναν καί μέ τίς θετικές ἐπιστῆμες, καθώς μέ τά συγγράμματά τους ἔδωσαν ἀπαντήσεις στά ἐρωτήματα πού ἀπασχολοῦν ὅλους τούς ἀνθρώπους σχετικά μέ τή δημιουργία τοῦ κόσμου ἤ τό ἀνθρώπινο σῶμα, ἀξιοποιώντας ὅσα διδάχθηκαν μελετώντας ἀστρονομία, μαθηματικά καί ἰατρική.
Ἐκεῖνοι κοπίασαν γιά νά σπουδάσουν ὅλες αὐτές τίς ἐπιστῆμες καί ὅλοι οἱ ἄλλοι ὠφελήθηκαν ἀπό τίς γνώσεις τους, σάν μαθητές δίπλα σέ σοφούς δασκάλους, καί μάλιστα χωρίς νά πληρώσουν δίδακτρα. Καί δέν διδάχθηκαν μόνο οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς τους, πού τούς ἄκουαν νά ὁμιλοῦν καί νά κηρύττουν, διδασκόμεθα καί ὅλοι ἐμεῖς αἰῶνες τώρα μελετώντας τά ἔργα τους.
Καί ἄς μήν ξεχνοῦμε ἐπιπλέον ὅτι οἱ ἅγιοι τρεῖς Ἱεράρχες ὑπῆρξαν μέ τόν λόγο καί τά συγγράμματά τους διδάσκαλοι ὄχι μόνο τῶν ἁπλῶν ἀνθρώπων ἀλλά καί χιλιάδων διδασκάλων, θεολόγων καί πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας καί ὄχι μόνο. Ὅλοι αὐτοί δέν διδάχθηκαν μόνο ἀπό τό περιεχόμενο τοῦ λόγου τους, ἀλλά καί ἀπό τόν τρόπο πού ἔγραφαν καί ἀπό τά ρητορικά μέσα πού χρησιμοποιοῦσαν.
Ἄν ὅμως ἡ διδασκαλία πού βασίζεται στόν προφορικό ἤ καί στόν γραπτό λόγο ἔχει μεγάλη σημασία, μεγαλύτερη σημασία ἔχει ἡ διδασκαλία πού γίνεται χωρίς λόγια, πού γίνεται μέ τό παράδειγμα καί τή στάση τοῦ ἀνθρώπου καί πολύ περισσότερο τοῦ διδασκάλου. Καί ἄν οἱ τρεῖς Ἱεράρχες ἀποδείχθηκαν ἀξεπέραστοι στή γνώση, στή σοφία, στήν ἐπιστήμη, στή ρητορική, στή διδασκαλία τοῦ λόγου, ἀποδείχθηκαν κατά πολύ ὑπέρτεροι στήν ἔμπρακτη διδασκαλία, σέ ὅσα δίδαξαν δηλαδή μέ τή ζωή καί τό παράδειγμά τους.
Γιατί εἶναι ἄριστο νά διδάσκεις γιά τήν ἀγάπη, νά τήν ἐκθειάζεις καί νά τήν ἐπαινεῖς, ἀλλά θά πρέπει νά τήν ἐπιδεικνύεις καί μέ τά ἔργα σου.
Εἶναι σπουδαῖο νά μιλᾶς γιά τήν τόλμη, τή γενναιότητα, τήν αὐτοθυσία, καί ὅμως ἐσύ νά φοβᾶσαι νά ὑψώσεις τό ἀνάστημά σου γιά νά ὑποστηρίξεις τόν ἀδικούμενο, γιά νά ἀντιμετωπίσεις τόν ἀδικοῦντα, γιά νά σώσεις αὐτόν πού κινδυνεύει.
Εἶναι θαυμάσιο νά διακηρύττεις τήν ἰσότητα, τήν ἀλληλεγγύη, τήν προσφορά, ὅμως ἐσύ νά προασπίζεσαι τό συμφέρον σου, νά μήν ἐπιθυμεῖς νά διαταράξεις τίς σχέσεις σου μέ τούς προϊσταμένους σου καί τούς «ἐν ὑπεροχῇ ὄντας», γιά νά μήν διακινδυνεύσεις νά χάσεις τήν ἡσυχία σου καί τά πλεονεκτήματα πού σοῦ ἐξασφαλίζει.
Εἶναι συγκινητικό νά συστήνεις στούς ἀνθρώπους τή μετριοφροσύνη, τήν ταπείνωση, τήν ἀνεκτικότητα, καί ἐσύ νά φέρεσαι ἐγωιστικά, ὑπερφίαλα, προσβλητικά σέ ὅποιον δέν σέ ἀκολουθεῖ.
Οἱ ἅγιοι τρεῖς Ἱεράρχες ὅμως δέν παρέκκλιναν σέ καμία ἀπολύτως περίπτωση ἀπό ὅσα δίδασκαν. Τό ἀντίθετο μάλιστα. Ἔχοντας συναίσθηση τῆς ἀνθρωπίνης ἀδυναμίας, ἐκεῖνοι ὑπερέβαλλαν ἑαυτούς γιά νά δώσουν τό ἀληθινό καί γνήσιο παράδειγμα τοῦ διδασκάλου.
Παράδειγμα ἀγάπης, φιλανθρωπίας, κοινωνικῆς εὐαισθησίας καί οἱ τρεῖς μέγιστοι Ἱεράρχες. Ποιός ἀμφιβάλλει φέρνοντας στόν νοῦ του τή Βασιλειάδα ἤ τίς προσπάθειες τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου γιά νά μήν ὑπάρχει κανείς νηστικός καί χωρίς φροντίδα στήν Κωνσταντινούπολη, πού τήν ἐποχή ἐκείνη εἶχε περισσότερους ἀπό μισό ἑκατομμύριο κατοίκους;
Παράδειγμα τόλμης καί γενναιότητος ἔδιναν, ὅταν στεκόταν ἐνώπιον τῶν ἰσχυρῶν καί τῶν ἀρχόντων τῆς ἐποχῆς τους, πού ἀδικοῦσαν τήν Ἐκκλησία, πού περιόριζαν τά δικαιώματα τῶν πιστῶν, πού πολλές φορές ἀδικοῦσαν καί ἁπλούς πολίτες, τούς ὁποίους οἱ τρεῖς Ἱεράρχες ἔσπευδαν νά ὑπερασπισθοῦν, ἄν καί γνώριζαν ὅτι αὐτό μπορεῖ νά σήμαινε γι᾽ αὐτούς τιμωρία ἤ ἀκόμη καί ἐξορία.
Παράδειγμα ἰσότητος καί ἀλληλεγγύης ἦταν, ὅταν οἱ τρεῖς Ἱεράρχες ἐξέφραζαν τήν ὑποστήριξή τους σέ ὅσους ἀδικοῦντο, χωρίς νά ὑπολογίσουν τό δικό τους συμφέρον.
Παράδειγμα ταπεινώσεως ἔδιναν, ὅταν διακονοῦσαν μέ ἀγάπη ὅποιους εἶχαν ἀνάγκη, χωρίς νά ὑπολογίσουν τίποτε, χωρίς νά σκεφθοῦν ποιός ἦταν αὐτός τόν ὁποῖο φρόντιζαν καί ποιοί ἦταν αὐτοί πού τοῦ συμπαραστεκόταν.
Αὐτοί ἦταν καί εἶναι μέ λίγα λόγια ὡς διδάσκαλοι οἱ τρεῖς μέγιστοι Ἱεράρχες, φωστῆρες καί οἰκουμενικοί διδάσκαλοι, ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Διδάσκαλοι ὅλων μας. Διδάσκαλοι μέ τόν λόγο, μέ τά ἔργα καί μέ τό παράδειγμα τῆς ζωῆς τους, πού ἄφησε ἰσχυρό καί ἀνεξίτηλο ἀποτύπωμα ὄχι μόνο στήν χριστιανική παιδεία, ὄχι μόνο στήν πατρίδα μας ἀλλά καί σέ ὅλον τόν κόσμο. Διδάσκαλοι πού ἐργάσθηκαν ἀπό ἀγάπη, ἐκδαπανώντας τούς ἑαυτούς τους, χωρίς φυσικά νά ἀπαιτοῦν ὁποιαδήποτε ἀνταπόδοση.
Ὅμως τήν ἔχουν, γιατί τήν ἀξίζουν, γιατί τήν δικαιοῦνται, γιατί τούς τήν ὀφείλουμε. Ἐπειδή εἶναι εὐεργέτες μας. Ἐπειδή μᾶς δίδαξαν καί μᾶς διδάσκουν ὄχι μόνο τήν κατά κόσμον σοφία ἀλλά καί τήν κατά Θεόν. Μᾶς δίδαξαν μέ τόν λόγο καί τή ζωή τους τήν ἐπιστήμη καί τήν ἀρετή, καί ὅπως διδάσκει καί ὁ μεγάλος Ἕλληνας φιλόσοφος, ὁ Πλάτων, στόν Μενέξενό του, «πᾶσα ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καί τῆς ἄλλης ἀρετῆς, πανουργία οὐ σοφία φαίνεται».
Γι᾽ αὐτό καί τιμοῦμε τούς τρεῖς μεγάλους φωστῆρες καί διδασκάλους, τούς τρεῖς Ἱεράρχες, καί μέ τήν εὐκαιρία τῆς δικῆς τους ἑορτῆς, πού εἶναι συγχρόνως καί ἑορτή τῆς Παιδείας καί τῶν ἑλληνικῶν Γραμμάτων, τιμοῦμε καί ὅλους ἐσᾶς, τούς ἐκπαιδευτικούς καί τά στελέχη τῆς Δευτεροβαθμίου Ἐκπαιδεύσεως Ἠμαθίας, πού μεταδώσατε μέ ἀγάπη, μέ ζῆλο, μέ αὐταπάρνηση πολλές φορές τή γνώση στούς μαθητές σας. Πού προσπαθήσατε νά καλλιεργήσετε τήν ψυχή τους καί νά προσφέρετε στήν κοινωνία μας ὄχι μόνο μορφωμένους ἀνθρώπους, ἀλλά ἀνθρώπους μέ ἀρχές καί μέ ἀξίες, ὄχι πάντοτε κάτω ἀπό εὔκολες ἤ ἰδανικές συνθῆκες.
Σᾶς εὐχαριστοῦμε, γιατί ὑπηρετήσατε μέ ἀγάπη καί μέ διάθεση προσφορᾶς τή Δευτεροβάθμια ἐκπαίδευση εἴτε στίς σχολικές μονάδες εἴτε στή διοίκηση, ἐπιδιώκοντας τό καλύτερο ἀποτέλεσμα.
Καί παρότι εἶμαι βέβαιος ὅτι δέν ὑπάρχει καλύτερη ἀνταμοιβή καί ἀνταπόδοση γιά τό πολύχρονο ἔργο σας ἀπό τό «εὐχαριστῶ» τῶν μαθητῶν σας, θέλαμε νά σᾶς ποῦμε καί ἐμεῖς ἀπόψε, μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τῶν τριῶν Ἱεραρχῶν, ἕνα μεγάλο εὐχαριστῶ γιά τήν προσφορά σας.
Καί εὔχομαι ταπεινῶς καί δἀπό καρδίας νά συνεχίσετε νά προσφέρετε καί νά συνεχίσετε νά διδάσκετε μέ τή ζωή καί τό παράδειγμά σας πάντοτε.