Δήμητρα Α. Κούκουρα, Ομότιμη Καθηγήτρια Ομιλητικής, Α.Π.Θ.
«Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Κορέας σεμνύνεται, διότι σήμερα απέκτησε τον πρώτο διδάκτορα Ορθοδόξου Θεολογίας και είναι γυναίκα», δήλωσε με ικανοποίηση ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κορέας κ. Αμβρόσιος, όταν τελείωσε η δημόσια διαδικτυακή υποστήριξη διδακτορικής διατριβής, την Τρίτη 9.11.2021, με τίτλο «Το ορθόδοξο μήνυμα στην Κορέα. Μετάδοση και πρόσληψη». Συγγραφέας της είναι η κ. Hye Won (Ελένη) CHO, που σπούδασε Κορεατική και Ρωσική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Yonsei της Σεούλ και συνέχισε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές της στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ., με ειδίκευση στο γνωστικό πεδίο της Ομιλητικής. Στην εξίσου ενδιαφέρουσα μεταπτυχιακή της εργασία (2018) είχε συγκρίνει το μήνυμα των Χριστουγέννων του 2016 από ομιλίες που εκφώνησαν οι επικεφαλής οκτώ χριστιανικών παραδόσεων στην Κορέα. Στη διατριβή της επικεντρώθηκε στην ανάλυση 109 ορθοδόξων ομιλητικών κειμένων. Συγχρόνως εξέτασε τη διαδρομή της ορθόδοξης μαρτυρίας στην Κορέα από τις αρχές του 20ου αιώνα και εξής, τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες, το πολιτιστικό περιβάλλον και τις ιδιαιτερότητες των αποδεκτών.
Στη Νότιο Κορέα επιβιώνουν παλαιότατες θρησκείες (Κομφουκιανισμός και Βουδισμός) και μαγικές θεραπευτικές πρακτικές (Σαμανισμός), ενώ ο παραδοσιακός χαρακτήρας της κοινωνίας δέχεται πιέσεις από τα δυτικά πρότυπα ζωής. Ο πληθυσμός της υπολογίζεται περίπου 52,5 εκατομμύρια, εκ των οποίων 15% είναι Βουδιστές, 25% Χριστιανοί όλων των ομολογιών και τα υπόλοιπα 26 εκατομμύρια δηλώνουν άθεοι. Η «μικρά ζύμη» των Ορθοδόξων αριθμεί 5,5 χιλιάδες μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κορέας υπό τη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η χριστιανική πίστη μεταφέρθηκε στην κορεατική χερσόνησο τον 18ο αιώνα από λόγιους Κορεάτες, που είχαν γνωρίσει ρωμαιοκαθολικούς ιεραποστόλους στην Κίνα. Κατά τον 19ο αι. κατέφτασαν Πρεσβυτεριανοί και Μεθοδιστές ιεραπόστολοι από την Αμερική και στη συνέχεια Αγγλικανοί και διάφοροι Προτεστάντες. Η Ορθοδοξία έφτασε στα τέλη του 19ου αιώνα, χάρη στις προσπάθειες Ρώσων ιεραποστόλων, οι οποίοι επιδόθηκαν στην κατήχηση, τη μετάφραση λειτουργικών κειμένων, τη χειροτονία τοπικού κλήρου και τη δημιουργία αναγκαίων υποδομών. Κατά την ιαπωνική κατοχή (1910-1945) όλες οι χριστιανικές κοινότητες στερήθηκαν τις θρησκευτικές ελευθερίες, ενώ, στον Πόλεμο της Κορέας (1950-1953), υπέστησαν διωγμούς και καταστροφές των περιουσιών από τους κομμουνιστές. Μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων στη Μόσχα (1917), η ορθόδοξη κοινότητα αντιμετώπισε πολλαπλές δυσκολίες, χωρίς συστηματική πνευματική και υλική υποστήριξη από την Εκκλησία της Ρωσίας.
Μετά τους Ρώσους ιεραπόστολους (1900-1949), Έλληνες κληρικοί που συνόδευσαν το Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδος (1950-1954), ο Αρχιμ. Χαρίτων Συμεωνίδης, -μετέπειτα Μητροπολίτης Πολυανής και Κιλκισίου-, ο Αρχιμ. Κωνσταντίνος Χαλκιόπουλος και ο τότε λαϊκός και μετέπειτα Αρχιμ. Κωνσταντίνος Χαλβατζάκης, σε συνεργασία με τον επιζήσαντα Κορεάτη π. Βόρι Moon, με το Ιεραποστολικό Κέντρο «Πορευθέντες» και με την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής συντέλεσαν στην επισυναγωγή των ελαχίστων διασκορπισμένων Ορθοδόξων που είχαν επιβιώσει. Από το έτος 1975 και εξής ο Αρχιμανδρίτης Σωτήριος Τράμπας μετέπειτα Επίσκοπος Ζήλων, Μητροπολίτης Κορέας (2004-2008) και νυν Πισιδίας και ο Αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος Ζωγράφος και νυν δεύτερος Μητροπολίτης Κορέας (2008-), εργάζονται μεθοδικά μαζί με τους συνεργούς τους, προσφέροντας με τον λόγο και το έργο τους την ορθόδοξη μαρτυρία στην πολυθρησκευτική χώρα.
Εκτός από τη διαχρονική προσέγγιση της Ορθοδοξίας στην Κορέα, η κ. CHO μελέτησε ειδικότερα τους λόγους που απηύθυνε ο Οικουμενικός Πατριάρχης προς την Ορθόδοξη Εκκλησία της Κορέας και στην ευρύτερη κοινωνία κατά τη διάρκεια των ποιμαντικών επισκέψεών του (1995, 2000, 2005, 2018) και ομιλίες που εκφωνήθηκαν επί το πλείστον σε ευχαριστιακές συνάξεις από Έλληνες Ιεράρχες και τον τοπικό κλήρο από τη δεκαετία του 1980 μέχρι σήμερα: α) του Μητροπολίτη Ν. Ζηλανδίας και Εξάρχου Κορέας Διονυσίου (1975-2004), β) του Μητροπολίτη Κορέας Σωτηρίου (2004-2008), δ) του Μητροπολίτη Κορέας Αμβροσίου (2008-), του Αρχιεπισκόπου πρ. Αμερικής Δημητρίου στην ενθρόνιση του πρώτου Μητροπολἰτη (2004) και ε) Κορεατών θεολόγων ιερέων.
Η επιτόπια, εξάλλου, έρευνα, για την πρόσληψη του ορθοδόξου μηνύματος από το εκκλησιαστικό πλήρωμα, πρόσφερε χρήσιμες διαπιστώσεις, για τον τρόπο που γίνεται αντιληπτή η ορθόδοξη διδασκαλία, για τις δυσκολίες στην πρόσληψη και τις προσπάθειες που καταβάλλονται από τους Ορθοδόξους κληρικούς για να μείνουν οι πιστοί σταθεροί στην κατά Χριστόν ζωή.
Εξίσου καίριες είναι και οι παρατηρήσεις για την κωδικοποίηση του ορθοδόξου μηνύματος, που πρωτίστως απασχόλησε τον Αρχιμανδρίτη Σωτήριο Τράμπα, στις απαρχές του ιεραποστολικού του έργου (1975 και εξής), όπως είναι μετάφραση των λειτουργικών όρων από τα ελληνικά στα κορεατικά και οι δυσκολίες για να αποδοθεί η άγνωστη στο κοσμοείδωλο των Κορεατών σημασία τους. Αναφέρονται επίσης οι προσπάθειες να ενσωματωθούν τοπικά πολιτιστικά στοιχεία στη ναοδομία και την αγιογραφία, η χρήση του ρυζιού στην αρτοκλασία και η ενσωμάτωση νέων ευχών στο Ευχολόγιο της τοπικής Εκκλησίας, όπως η ευχή για την προετοιμασία της βασικής κορεατικής τροφής «κίμτζι» ή για τον εορτασμό των σημαντικών για τους Κορεάτες εξηκοστών γενεθλίων τους.
Η κ. Hye Won (Ελένη) CHO, ανήκει σε ορθόδοξη οικογένεια Κορεατών από την εποχή των Ρώσων ιεραποστόλων. Κατηχήθηκε από τον Μητροπολίτη τότε Κορέας κ. Σωτήριο και από το έτος 2012 συνεργάζεται στον μεταφραστικό και εκδοτικό τομέα της Εκκλησίας και στο τμήμα της νεολαίας. Υπήρξε υπότροφος του Ι.Κ.Υ. για την εκμάθηση της ελληνικής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και της Εκκλησίας της Ελλάδος για τις θεολογικές σπουδές. Κατά την υποστήριξη της εργασίας της απάντησε με άψογη ελληνομάθεια και πλήρη γνώση του θέματός της στις ερωτήσεις των μελών της επταμελούς εξεταστικής επιτροπής, καθηγητών κκ. Δήμητρας Κούκουρα, Παναγιώτη Σκαλτσή, Στυλιανού Τσομπανίδη, Άννας Κόλτσιου-Νικήτα, Ηλία Ευαγγέλου, Μόσχου Γκουτζιούδη και Αθανασίου Στογιαννίδη. Βαθμολογήθηκε παμψηφεί με «άριστα» και στο εξής νεόνυμφη μαζί με τον σύζυγό της μηχανολόγο κ. Ανδρέα Χαμάλη θα συνεργήσουν στις πολλαπλές ιεραποστολικές προσπάθειες της τοπικής Εκκλησίας.
Όμως, η νεαρή διδάκτορας βαθμολογήθηκε εκθύμως με «άριστα» και από τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, όταν τον ακολούθησε ως προσωπική διερμηνέας του κατά την τέταρτη επίσκεψή του το έτος 2018 στο νότιο τμήμα της διηρημένης κορεατικής χερσονήσου.