Την Πέμπτη 30 Μαρτίου 2023 παρουσιάστηκε στην Πανεπιστημιούπολη Σερρών, στον 1ο όροφο της ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης, η κλειστή συλλογή σπανίων βιβλίων «Ιωάννης Ζαχαριάδης». Η συλλογή ήταν μέρος της προσωπικής βιβλιοθήκης του Πολιτικού Μηχανικού Ιωάννη Β. Ζαχαριάδη και δωρίθηκε στο Ίδρυμα από το γιο του, αρχιτέκτονα και συντ. καθηγητή του ΑΠΘ, Άγγελο Ιω. Ζαχαριάδη. Περιλαμβάνει, δε, πάνω από 200 παλιά και δυσεύρετα συγγράμματα και εκδόσεις του Α’ μισού του 20ου αιώνα (στα αγγλικά, γαλλικά και ελληνικά) στο γνωστικό αντικείμενο των μηχανικών, καθώς επίσης και βιβλία ιστορίας και λογοτεχνίας.
Ο Ιωάννης Β. Ζαχαριάδης (1892-1964) γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από εύπορη οικογένεια. Μετά την αποφοίτησή από την Ροβέρτειο Σχολή σπούδασε για δύο χρόνια στην Αγγλία. Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και επιστρατεύτηκε υποχρεωτικά στον οθωμανικό στρατό. Ξαναπήγε στο Armstrong College τοu Durham University το 1918, δηλαδή μετά τον Α’ΠΠ και ολοκλήρωσε εκεί τις σπουδές του λαμβάνοντας το πτυχίο του πολιτικού μηχανικού το 1920. Ήταν από τους ελάχιστους μηχανικούς, σε όσους περιλαμβάνονταν στην Τεχνική Επετηρίδα του ΤΕΕ (1934), που αποφοίτησε από αγγλικό πανεπιστήμιο.
Εργάστηκε ως στέλεχος, υποδιευθυντής και αργότερα διευθυντής του Τεχνικού Τμήματος στη Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας (Γ.Δ.Ε.Μ), με έδρα την Θεσσαλονίκη. Η στεγαστική αποκατάσταση των προσφύγων το κρίσιμο διάστημα 1925-1930 ήταν μια από τις κύριες ασχολίες του. Μεταξύ των άλλων επέβλεψε την ανέγερση των σπιτιών στον προσφυγικό συνοικισμό Ομόνοια των Σερρών (1925) και αργότερα τα λεγόμενα «βενιζελικά σπίτια» στην Ηράκλεια (1930), το δρόμο Σιδηροκάστρου-Μεθορίου και άλλα έργα κοινής ωφελείας στην περιοχή μας.
Ο αρχικός πυρήνας των βιβλίων της συλλογής ανάγεται στα φοιτητικά χρόνια του Ιωάννη και περιέχει σπάνια τεχνικά συγγράμματα της περιόδου 1914-1920 (εγχειρίδια στατικής, οδοποιίας, ύδρευσης, κατασκευών κ.λπ.), αλλά και λογοτεχνικά και ιστορικά βιβλία των αρχών του 20ού αι. στην αγγλική και γαλλική γλώσσα. Ο αρχικός πυρήνας εμπλουτιζόταν διαρκώς, απηχώντας και τις μετατοπίσεις των ενδιαφερόντων του κατόχου της. Πρώιμες εκδόσεις του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, αλλά και ανθολογίες Ελλήνων και ξένων ποιητών και πεζογράφων αντανακλούν τα κατά καιρούς ενδιαφέροντα του κατόχου της, που είχε μεν ριζώσει στη Θεσσαλονίκη των προσφύγων, αλλά κρατούσε το βλέμμα του ανοικτό και στον κόσμο έξω απ’ αυτήν. Με άλλα λόγια στην περίπτωση Ζαχαριάδη, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, τα κατάλοιπα της βιβλιοθήκης του μας «μιλούν» καθαρά για τον ίδιο τον άνθρωπο που τα επέλεξε, τις επιρροές που δέχτηκε και το περιβάλλον στο οποίο έδρασε.
Η παρουσίαση/συζήτηση επικεντρώθηκε στο περιεχόμενο της συλλογής, την αυθεντικότητα και μοναδικότητά της (αρκετά από τα βιβλία είναι βιβλιοδετημένα με το μονόγραμμά ΙΖ στη ράχη τους), και τις δυνατότητες χρήσης της από ερευνητές.
Λίλα Θεοδωρίδου
