Τό ἀπόγευμα τῆς Πέμπτης, 25 Ἰανουαρίου, στήν αἴθουσα τοῦ Ἱεροῦ Ἱδρυματικοῦ Ναοῦ τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου στή Νέα Σμύρνη, πραγματοποιήθηκε ἡ πέμπτη Ἱερατική Σύναξη τῶν Κληρικῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς Νέας Σμύρνης . Εἰσηγητής ἦταν ὁ Αἰδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Ἀντώνιος Πινακούλας, Προϊστάμενος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος Χαλανδρίου. Ὁ Εἰσηγητής ἀνέπτυξε τό θέμα: «Ἡ ἐξομολόγηση τῶν συζύγων».
Τή Σύναξη ἄρχισε μέ τήν προσφώνησή του ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης κ. Συμεών, ὁ ὁποῖος παρουσίασε τόν Εἰσηγητή, δίνοντάς του τόν λόγο γιά νά ἀναπτύξει τό θέμα του. Κατ’ ἀρχάς, ὁ π. Ἀντώνιος τόνισε ὅτι η ἐξομολόγηση τῶν συζύγων δέν ἦταν, δέν εἶναι καί οὔτε μπορεῖ νά εἶναι κάτι διαφορετικό ἀπό τήν ἐξομολόγηση τῶν ἄλλων πιστῶν τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀλλά τότε, γιά ποιό λόγο συζητοῦμε σήμερα αὐτό τό θέμα; Τί εἶναι ἐκεῖνο πού ἔχει ἀλλάξει καί μᾶς ἀναγκάζει νά ἀσχοληθοῦμε ἰδιαίτερα, ν’ ἀναζητήσουμε τά στοιχεῖα πού κάνουν τήν ἐξομολόγηση τῶν συζύγων κάτι πού πρέπει νά προσέξουμε γιά νά ἀνταποκριθοῦμε ὡς ὑπεύθυνοι διάκονοι τοῦ μυστηρίου τῆς μετάνοιας πού μᾶς ἀνέθεσε ἡ Ἐκκλησία;
Πρῶτα, ἄς κάνουμε μία διευκρίνιση: Σήμερα ὅταν λέμε ἐξομολόγηση ἐννοοῦμε δύο πράγματα. Τήν καθαυτό ἐξομολόγηση πού κάνουν οἱ πιστοί ὅταν ὁ Θεός τούς καλέσει σέ μετάνοια καί ἀποφασίζουν νά ἔρθουν σέ μᾶς γιά τήν ἔνταξή τους στήν Ἐκκλησία ἤ γιά τήν ἐπανένταξή τους μετά ἀπό τυχόν ἀποκοπή τους λόγῳ τῶν ἁμαρτιῶν τους ἤ μετά ἀπό ἀπόφασή τους. Ἡ δεύτερη “ἐξομολόγηση” ἀφορᾶ στήν καθοδήγηση τῶν πιστῶν, ἤδη ἐνταγμένων στήν Ἐκκλησία. Ἡ ἐξομολόγηση τῶν συζύγων ἀφορᾶ αὐτοῦ τοῦ εἴδους τήν ἐξομολόγηση, τήν καθοδήγηση τῶν συζύγων πού εἶναι ἐνταγμένοι στήν Ἐκκλησία καί ἐπιπλέον τούς ἑνώνει τό μυστήριο τοῦ γάμου. Γιά τήν ἔνταξη τῶν συζύγων στήν Ἐκκλησία ἰσχύει ὅ,τι ἰσχύει γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ἡ ἰδιαιτερότητα τῆς ἐξομολόγησης ἀφορᾶ αὐτό πού ζοῦν ὡς σύζυγοι καί ἔχουν ἀνάγκη καθοδήγησης στήν πνευματική ζωή.
Ἐν συνεχείᾳ, ὁ Εἰσηγητής ἐπισήμανε πώς ὁ γάμος ἦταν πάντοτε γιά τήν Ἐκκλησία μιά πολύ σοβαρή ὑπόθεση γιά τήν πορεία τῶν μελῶν της. Ἐπειδή ὅμως ὁ γάμος, ὡς θεσμός, προϋπῆρχε τῆς Ἐκκλησίας, οἱ χριστιανοί ἦταν καί εἶναι ὑποχρεωμένοι νά τόν βλέπουν μέσα στά κοινωνικά καί πολιτισμικά πλαίσια κάθε ἐποχῆς. Γεννημένη ἡ Ἐκκλησία ἀπό τά σπλάχνα τοῦ ἰουδαϊσμοῦ, εἶδε καί τόν γάμο μέσα στά πλαίσια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὅπως αὐτά ἑρμηνεύτηκαν καί καθορίστηκαν ἀπό τόν Χριστό. Τό ἴδιο συνέβη καί ὅταν ἡ Ἐκκλησία ἐξῆλθε ἀπό τήν Παλαιστίνη καί πορεύτηκε ἐν μέσῳ τῶν Ἐθνῶν. Ὁ γάμος ὡς θεσμός τοῦ ρωμαϊκοῦ δικαίου καί τῆς ἑλληνορρωμαϊκῆς κοινωνίας ἀναβαθμίστηκε καί φανερώθηκε ἀπό τούς χριστιανούς ὡς μυστήριο. Ἡ ἀποκλειστικότητα τοῦ Χριστιανισμοῦ στίς μεσαιωνικές κοινωνίες ἀπαγόρευε τόν γάμο χριστιανοῦ καί ἀλλόθρησκου.
Στήν ἐποχή μας ὁ θεσμός τοῦ γάμου ὑπόκειται σέ χαρακτηριστικά κοινωνικά καί πολιτισμικά στοιχεῖα τῆς ἐποχῆς μας. Κρίσιμα γιά τό θέμα μας εἶναι:
(α) Ἡ χειραφέτηση τῆς γυναίκας μέ ὅ,τι αὐτό σημαίνει (ἐργασία καί ἐπάγγελμα τῆς γυναίκας ἐκτός τοῦ οἴκου, συμμετοχή της στήν κοινωνική καί πολιτική ζωή κ.λπ.).
(β) Ἡ ἀναβάθμιση τῆς ἐπιθυμίας καί τῶν συναισθημάτων μέ ἐπακόλουθο καί τή σεξουαλική ἀπελευθέρωση.
(γ) Ἡ σχετικοποίηση τοῦ ἀνδρικοῦ ρόλου στήν οἰκογενειακή καί κοινωνική ζωή.
(δ) Ἡ μετακίνηση καί ἐγκατάσταση ἀνθρώπων πέρα ἀπό τοπικούς περιορισμούς σέ πλανητικό ἐπίπεδο μέ ἀποτέλεσμα τήν ἀνάμειξη καί συνύπαρξη ἀνθρώπων μέ διαφορετικές θρησκεῖες, ἐκκλησίες καί πολιτισμούς καί ἐπακόλουθο τήν αὔξηση τῶν μικτῶν γάμων.
(ε) Τό κράτος μέσῳ τῶν ὑπηρεσιῶν του καί ἡ κοινωνία μέσῳ τῶν θεσμῶν της προσπαθεῖ νά ἀντιμετωπίσει τή νέα πραγματικότητα μέ διάφορους τρόπους.
Ἔναντι τῶν ἀνωτέρω κοινωνικῶν καί πολιτισμικῶν στοιχείων τῆς ἐποχῆς μας ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας προσπάθησε νά ἀπαντήσει στήν προβληματική πού ἀναπτύχτηκε μέ τήν ἐμφάνιση τῶν παραπάνω, κυρίως μέ τούς ἑξῆς τρόπους:
(α) Τονίζοντας ἡ Ἐκκλησία τή διδασκαλία της γιά τή δημιουργία καί ἰσότητα τῶν δύο φύλων.
(β) Ἐπικεντρώνοντας στή βασική καί θεμελιακή θέση τοῦ γάμου γιά τήν οἰκοδομή τῶν πιστῶν στήν Ἐκκλησία παράλληλα μέ τόν μοναχικό θεσμό πού μέχρι τή Νεωτερικότητα εἶχε πλεονεκτική θέση στή ζωή της. Τώρα χωρίς ἐκεῖνος νά μειωθεῖ προβάλλεται καί ὁ γάμος ὡς εἰκόνα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται.
(γ) Ἐπιμένοντας στήν ἀνάδειξη τῆς κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται γιά τή θέση τοῦ σώματος, τῆς ἐπιθυμίας καί τῶν συναισθημάτων.
Τέλος, ἐπισήμανε ὁ Εἰσηγητής ὅτι ἡ ἐξομολόγηση–καθοδήγηση τῶν συζύγων προϋποθέτει τή γνώση μας καί τή σαφή τοποθέτησή μας στά παραπάνω. Μέ αὐτές τίς σκέψεις θά σᾶς παρακαλοῦσα νά συζητήσουμε σχετικά μέ τήν ἐξομολόγηση τῶν συζύγων, πού στήν ἐμπειρία σας εἶμαι σίγουρος πώς ἐμφανίζεται σέ εἰδικά προβλήματα καί καταστάσεις.
Στό τέλος τῆς Ἱερατικῆς Σύναξης ὁ Σεβασμιώτατος κ. Συμεών εὐχαρίστησε τόν Εἰσηγητή π. Ἀντώνιο Πινακούλα καί ἀκολούθησε ἐκτενής συζήτηση γιά τό ἐν λόγῳ θέμα, καθώς καί εὐρύτερα γιά τή σύγχρονη ποιμαντική διάσταση τῆς ἐξομολόγησης καί τῶν ζητημάτων τοῦ γάμου-συζυγίας.
