Παρέμβαση για τη διατήρηση των Πανεπιστημιακών Δασών της ιστορικής και πρωτοπόρας Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ.

Θέμα: «Παρέμβαση για τη διατήρηση των Πανεπιστημιακών Δασών της ιστορικής και πρωτοπόρας Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ.»

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

επανερχόμαστε με επιστολή για το θέμα που αφορά τον ν. 4957/2022 (ΦΕΚ Α΄ 141), άρθ. 296, παρ. 3 και συγκεκριμένα για την πρόβλεψη κατάργησης του Ταμείου Διοικήσεως και Διαχειρίσεως των Πανεπιστημιακών Δασών από 31-12-2022, με σκοπό να σας ενημερώσουμε για τους παρακάτω σοβαρούς λόγους για τους οποίους θα πρέπει να τεθεί άμεσα σε αναστολή, αν όχι σε κατάργηση η σχετική διάταξη διότι:

• Δεν έχει προβλεφθεί ο τρόπος διοίκησης της δομής και της λειτουργικής καθημερινότητας, με βάση την εκπλήρωση του σκοπού της παραχώρησης των πανεπιστημιακών δασών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με σκοπό μέσω του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος (ΤΔΦΠ) να ασκηθεί στα δύο (2) Πανεπιστημιακά Δάση Πρότυπη Δασοκομία. Στόχος ήταν η μεταλαμπάδευση των καινοτόμων πρακτικών Προστασίας, Διαχείρισης και Αειφορίας σε όλη τη Δασική Υπηρεσία της Ελλάδας, που είναι οι Θεματοφύλακες του Φυσικού Πλούτου, μέρος του οποίου είναι το Δάσος. Επισημαίνουμε ότι καταργώντας τα Πανεπιστημιακά δάση και την ορθολογική τους διαχείριση από τις δύο δασικές υπηρεσίες και την έμπρακτη καθοδήγηση από τους διδάσκοντες στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ οδηγούμαστε στην εναντίωση στο άρθρο 24 του Συντάγματος (25^ης Νοεμβρίου 2019) που αναφέρεται στην Προστασία του Περιβάλλοντος λέγοντας ότι: 1. «η προστασία φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων. Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία, ή αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον».
• Δεν αναλογίστηκαν ότι τρόπος διαχείρισης των Πανεπιστημιακών δασών βασίζεται εκ του νόμου σε Δασικές Υπηρεσίες και Δασαρχεία και αυτό δεν προβλέπεται στην εποχή μετά την κατάργηση τους από 31.12.2022. Εξάλλου τα πανεπιστημιακά δάση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) συνεχίζουν, παρόλα τα νομοθετήματα που ψηφίζονται, να παραμένουν ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΑΣΗ. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα δημόσια δάση διαχειρίζονται εκ του νόμου ΑΠΟ ΔΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ και ΔΑΣΑΡΧΕΙΑ. Λόγω της ιδιαιτερότητας του καθεστώτος διοίκησης των πανεπιστημιακών δασών το Ταμείο Διοικήσεως και Διαχειρίσεως Πανεπιστημιακών Δασών που είχε εξομοιωθεί με βάση το άρθρο 42 του Δασικού Κώδικα σε Δασική Υπηρεσία και δημιούργησε δύο κατά τόπους Δασαρχεία. Στο άρθρο 296 του Ν.4957 αναφέρει ρητά ότι το προσωπικό της παρ. 4, δηλαδή το υπάρχον προσωπικό, μετατάσσεται σε κενές οργανικές θέσεις όπου υπάρχουν και  αν δεν υπάρχουν κενές θέσεις, η μετάταξη ή μεταφορά γίνεται σε προσωποπαγείς θέσεις, που συνιστώνται με την απόφαση της μετάταξης ή μεταφοράς. Η μεταφορά ή η μετάταξη του εν λόγω προσωπικού γίνεται κατά παρέκκλιση των ισχυουσών διατάξεων. Αναφέρουμε ακόμη ότι αφού θα είναι προσωποπαγείς οι νέες θέσεις μετάταξης και μεταφοράς (όπως αυτές των Δασολόγων και Δασαρχών των δύο πανεπιστημιακών δασών) σημαίνει ότι μετά το πέρας της εργασιακής τους θητείας δεν θα υπάρξει επαναπροκήρυξη θέσεων και άρα θα οδηγηθεί σε πλήρη κατάργηση των Δασαρχείων του ΤΔΔΠΔ. Αναφέρεται στο νόμο ότι το παραπάνω προσωπικό ασκεί στο Α.Ε.Ι., στο οποίο μεταφέρεται ή μετατάσσεται, τις ίδιες αρμοδιότητες που ασκούσε και στα νομικά πρόσωπα προέλευσης. Πως θα γίνει όμως αυτή η μεταφορά διοίκησης αφού το ΑΠΘ σε σχέση με το ΤΔΔΠΔ δεν έχει διάρθρωση Δασικής Υπηρεσίας; Το συγκεκριμένο άρθρο αυτοαναιρείται όταν λέει ότι το προσωπικό μεταφέρετε σε κενές οργανικές ή σε προσωποπαγείς, χωρίς όμως καμιά αρμοδιότητα ή ευθύνη όπως είχαν στις προγενέστερες εργασίες τους με την προηγούμενη δομή της Δασικής Υπηρεσίας.
• Δεν καταγράφτηκε πουθενά στο άρθρο 296, παράγραφος 4 του ν. 4957/2022 το πώς θα διασφαλιστούν οι αρμοδιότητες που προκύπτουν από τη θέση ευθύνης που κατέχει κάθε εργαζόμενος στο ΤΔΔΠΔ, όταν απλά αναφέρει ότι θα είναι εξομοιούμενοι με τους αντίστοιχους υπαλλήλους της κεντρικής διοίκησης, τη στιγμή που δεν υπάρχει αντιστοίχηση θέσεων όπως: Διευθυντής Δασών των δύο δασαρχείων, Δασάρχης Περτουλίου ή Δασάρχης Ταξιάρχη με τα αντίστοιχα καθήκοντα, ή ακόμη και Δασοφύλακας, ο οποίος είναι ανακριτικός υπάλληλος και ασκεί φύλαξη και προστασία στο δάσος. Συνεπώς, επειδή το Α.Π.Θ. δεν είναι Δασική Υπηρεσία και δεν έχει κενές οργανικές θέσεις Δασικών Υπαλλήλων, οι οργανικές θέσεις των Δασολόγων, Δασοπόνων και Δασοφυλάκων του Ταμείου Δ.Δ.Π. Δασών μεταφέρονται σαν προσωποπαγείς στο Α.Π.Θ. με καθήκοντα αντίστοιχων διοικητικών υπαλλήλων.
• Πως θα διοικούνται και θα διαχειρίζονται τα Πανεπιστημιακά Δάση, που διαχειρίζονται από το Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών (ΤΔΔΠΔ); Σύμφωνα με το νομοσχέδιο η διοίκηση υπάγεται απευθείας στον Πρύτανη και είναι γεγονός ότι δεν προβλέπεται πουθενά στη νέα Διοίκηση το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ή στη λήψη αποφάσεων των Πανεπιστημιακών Δασών, αφού εκ του νόμου θα διοικούνται από τον πρύτανη ή τον εκάστοτε διοικητή του ΑΠΘ. Θυμίζουμε ότι ο σκοπός της παραχώρησης των Πανεπιστημιακών Δασών ήταν η άσκηση πρότυπης Δασοπονίας, ανάπτυξη της έρευνας και της Δασολογικής επιστήμης, η πρακτική εκπαίδευση των φοιτητών της Δασολογίας και η εφαρμογή πρότυπης δασοπονικής διαχείρισης προς εφαρμογή σε όλη τη Δασική Υπηρεσία της Ελλάδας. Όταν το Τμήμα της Δασολογίας δεν θα εμπλέκεται πουθενά στη διαχείριση πως θα συνεχίσει να εκπληρώνεται ο σκοπός της παραχώρησης; Θα συνεχίσει η πρακτική άσκηση των φοιτητών και η επιστημονική έρευνα στη δασολογική επιστήμη, όταν οι νέοι διαχειριστές θα τελούν σε άγνοια για το πώς διοικείται και διαχειρίζεται ένα δασικό οικοσύστημα με βάση τις αρχές τις αειφορίας;  Θα συνεχίσει το ΤΔΦΠ να διαχειρίζεται τις πειραματικές επιφάνειες του εργαστηρίου της Δασικής Γενετικής, που ήδη μετρούν 70 χρόνια ζωής και αρχίζει πλέον στο Περτούλι να υπάρχει φυσική αναγέννηση ερυθρελάτης και άλλων ξενικών ειδών; Ή θα επικρατήσει η άποψη του «Έ, σιγά τώρα δέντρα είναι και αυτά!!!!» όπως μας είπε ο φερόμενος ως συντάκτης του νομοσχεδίου και Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής κ. Γκλαβίνης στο ΔΣ του ΤΔΔΠΔ;
• Η μη διοικητική διάρθρωση των Πανεπιστημιακών Δασών με αντίστοιχη αυτή της Δασικής Υπηρεσίας, είναι αυτή που δημιουργεί το μεγάλο πρόβλημα και ταλανίζει τους παραδασόβιους πληθυσμούς που δραστηριοποιούνται μέσω Δασικών Συνεταιρισμών (ΔΑΣΕ) στα Πανεπιστημιακά Δάση, όσο και τους επιχειρηματίες που είναι αρωγοί στην αξιοποίηση των δασοπονικών προϊόντων προς οικονομικό όφελος του Κράτους. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (Δασικός κώδικας, νομοθεσία περί ΔΑΣΕ κλπ) μόνο ο εκάστοτε Δασάρχης μπορεί κατ’ εξαίρεση να αναθέτει σε Δασικούς Συνεταιρισμούς τις υλοτομικές εργασίες και τις εργασίες μετατόπισης του Λήμματος από τις προς υλοτομία συστάδες, ανεξαρτήτως ποσού που θα προκύψει στο τέλος. Αυτό έγινε για να μπορούν να ανατίθεται οι εργασίες στα Δάση στους τοπικούς Δασικούς Συνεταιρισμούς για την ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών, που επιβάλλεται το κράτος να κρατήσεις στους χώρους διαβίωσης τους για να μην ερημώσει η Ελληνική ύπαιθρος. Άρα το συγκεκριμένο άρθρο πλήττει και τους λιγοστούς κατοίκους των παραδασόβιων περιοχών των δύο πανεπιστημιακών δασαρχείων.
• Η διοίκηση από δημόσιους λειτουργούς όπως: Υπουργοί, Περιφερειάρχες, Δήμαρχοι, Πρυτάνεις, Γενικοί Γραμματείς, Διευθυντές και άλλοι, μπορούν να αναθέτουν εργασίες μέχρι του ποσού των 30.000,00 πλέον ΦΠΑ. Ενώ για τους διαχειριστές των Δασών όπως είναι οι Δασάρχες το ποσό αυτό ποικίλει ανάλογα με τον προσπορισμό που μπορεί να επιφέρει στο δάσος. Τώρα, αν από το 2023 με την κατάργηση του ΤΔΔΠΔ δεν θα υπάρχει Δασάρχης να αναθέσει τη διαχείριση υλοτομιών και μετατόπισης του λήμματος του δάσους (π.χ. ύψους 300.000€ με βάση δεδομένα του δάσους Περτουλίου), τότε το πανεπιστήμιο εν προκειμένου το ΑΠΘ, θα πρέπει να προκηρύξει Δημόσιο Διεθνή Διαγωνισμό για την ανάθεση των υλοτομικών εργασιών, στον οποίο κανείς δεν μπορεί να διασφαλίσει ότι θα τον πάρουν οι τοπικοί ΔΑΣΕ (Δασικοί Συνεταιρισμοί Ελλάδος), με αποτέλεσμα να βρίσκονται αντιμέτωποι σε πιθανή ανεργία και οικονομική δυσχέρεια και να αγωνιούν περί τις 30 με 40 οικογένειες ανά δασαρχείο, που έχουν σαν βασικό τους εισόδημα την απασχόληση στις υλοτομικές εργασίες.
• Με βάση το ν.4957/2022 η διοίκηση θα εδρεύει στο Α.Π.Θ. και άρα τα διοικούμενα πανεπιστημιακά δάση δε θα έχουν άτομα αναφοράς στους φυσικούς χώρους όπως μέχρι σήμερα ήταν τα δύο δασαρχεία. Τότε πως θα εκπληρώνονται διαδικασίες όπως είναι οι έκτακτες καρπώσεις που τυχόν προκύψουν από θεομηνίες και ποιος θα τις αποδώσει στους ΔΑΣΕ; Τα καυσόξυλα για τις ατομικές ανάγκες των κατοίκων ποιος θα τα δώσει, όταν αγνοεί τα δημογραφικά δεδομένα των δύο δασαρχείων, ενώ παράλληλα ασκείται και μια ευρύτερη δασική πολιτική για τη διασφάλιση διαμονής οικογενειών μόνιμα στους ορεινούς όγκους των δασών των δύο δασαρχείων; Την ατελή ξύλευση ξερών και κατακείμενων για καυσόξυλα ποιος θα την εκδώσει; Από τη στιγμή που δεν θα υπάρχουν δασοφύλακες ποιος θα προστατεύει το δάσος από λαθροϋλοτομίες, λαθροθηρία, οικιστικές και κτηνοτροφικές καταπατήσεις κ.α.; Αν συνεχίσουμε να ψάχνουμε τις υποχρεώσεις – αρμοδιότητες που δεν θα μπορούμε πλέον να ασκήσουμε θα γράψουμε σελίδες. Θέλοντας όμως και μη στην πορεία της καθημερινότητας θα τα βρίσκουμε μπροστά μας.
• Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών μέσα από το έγγραφο υπ΄ αριθμ. 100771/Β2 της από 12.8.2022 ζητά τους συνοπτικούς προϋπολογισμούς για το έτος 2023 με βάση την υπ΄ αριθμ. 2/132731/ΔΠΓΚ/13.7.2022 (ΑΔΑ:ΨΠΥΡΗ-ΨΩΩ) εγκύκλιο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Η κατάρτιση των προϋπολογισμών των φορέων Γενικής Κυβέρνησης γίνεται με στόχο την επίτευξη κατ ́ ελάχιστον του δημοσιονομικού αποτελέσματος και των συνολικών ορίων δαπανών, όπως εμφανίζονται σε πίνακες της ανωτέρω εγκυκλίου. Όπου για την επίτευξη των ανωτέρω οι συνοπτικοί προϋπολογισμοί θα πρέπει να είναι πλεονασματικοί, παρουσιάζοντας στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα εκτιμώμενο πλεόνασμα τουλάχιστον: α) 9% επί του συνόλου των εσόδων για τους Ε.Λ.Κ.Ε και β) 2,5% επί του συνόλου των εσόδων (εξαιρουμένων των πιστώσεων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και των μισθωμάτων των βιβλιοθηκών) για τους λοιπούς φορείς (Ν.Π.Δ.Δ. και Ν.Π.Ι.Δ.). Σε ότι αφορά τα έσοδα, η επιχορήγηση των φορέων από τον Τακτικό Προϋπολογισμό του ΥΠΑΙΘ για το οικ. έτος 2023 αναμένεται να κυμανθεί στα ίδια επίπεδα με το 2022, δεδομένου ότι και για το Υπουργείο μας εγκρίθηκε ίδιο ποσό δαπάνης για επιχορηγήσεις σε φορείς, σύμφωνα με τον πίνακα 1 της ανωτέρω εγκυκλίου. Τα Πανεπιστήμια, ως προς την επιχορήγηση για την κάλυψη των λειτουργικών τους δαπανών, θα λάβουν υπόψη τους την αριθ. 21360/ΓΔ2/24-02-2022 (ΑΔΑ: 66ΜΦ46ΜΤΛΗ-ΑΚΜ) υπουργική απόφαση με θέμα: «Καθορισμός τακτικής επιχορήγησης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) για το οικ. Έτος 2022». Ζητείτε δε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, να εντάξει στο συνοπτικό του προϋπολογισμό, τις πιστώσεις εσόδων – εξόδων του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκη καθώς επίσης του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Αγροκτήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (αρ 296 παρ 3 του ν. 4957/2022). Επισημαίνεται ότι τα έσοδα από τις πωλήσεις των Δασικών Προϊόντων δεν πηγαίναν στο ΥΠΕΠΘ, αλλά κάλυπταν ανάγκες του ΑΠΘ, αλλά και ανάγκες του ευρύτερου πρωτογενούς τομέα όπως κάθε Δασικής Υπηρεσίας, κάτι που πλέον αλλάζει δραστικά αποκλείοντας τα δύο Πανεπιστημιακά Δάση από τη Συνέργεια τους με το «Πράσινο Ταμείο».

Διαπιστώνουμε μετά λύπης μας ότι το νομοσχέδιο γράφτηκε εντελώς στο γόνατο, μόνο και μόνο για να προλάβει να ικανοποιήσει τον εγωισμό κάποιων ή ο απώτερος σκοπός είναι κάποιος άλλος, στον οποίο δεν χωράνε, ούτε το πρώτο και αρχαιότερο, με παγκόσμιες διακρίσεις, Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, ούτε οι υπάλληλοι των Δασαρχείων, διότι προφανώς με τις αρμοδιότητες τους ως διαφυλάχτες του δημόσιου αγαθού, που ονομάζεται δάσος, αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα στα σχέδια τρίτων, ανοίγοντας το δρόμο σε ιδιωτικά συμφέροντα και μειώνοντας το Φυσικό Περιβάλλον από τις επόμενες γενιές. Η κατάργηση των ΝΠΔΔ δεν προσφέρει τίποτα θετικό από διαχειριστικής πλευράς, ούτε συμβάλλει σε οικονομίες κλίμακας, ενώ το Δημόσιο εγκαταλείπει πλήρως κάθε προσπάθεια ενίσχυσης των ΝΠΔΔ με προσωπικό και πόρους, όπως και εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου για δημόσια λογοδοσία και αποτελεσματικότητα. Καθίσταται πια σαφές ότι ιδιωτικά επενδυτικά κέντρα στόχο έχουν τη μετατροπή αυτών των φυσικών πόρων σε χώρους δραστηριοποίησης ΑΠΕ για το κοινό καλό ξεχνώντας ότι το Δάσος και το Φυσικό του Περιβάλλον είναι από τους λίγους Φυσικούς Πόρους.

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

η πολλαπλή κρίση που βιώσαμε πρόσφατα, αλλά και συνεχίζουμε να βιώνουμε σήμερα στην Ελλάδα (ύφεση της κρίσης χρέους, ύφεση στην οικονομία από τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας και τον πόλεμο στην Ευρώπη) σε συνδυασμό με τη μακροχρόνια κλιματική και περιβαλλοντική κρίση του 20ου – 21ου αιώνα, δημιουργούν μια δυσεπίλυτη εξίσωση με πραγματικούς κινδύνους ακόμη και για την επισιτιστική επάρκεια της χώρας μας. Οι καιροί απαιτούν την στροφή και προσήλωση της Ελλάδας στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας και στη μεγιστοποίηση της επισιτιστικής αυτάρκειας της χώρας και δυστυχώς, τέτοιου είδους ρυθμίσεις που ναρκοθετούν την γεωτεχνική εκπαίδευση και έρευνα που είναι θεματοφύλακας του δάσους και του Φυσικού Περιβάλλοντος λειτουργώντας ως αποθήκες άνθρακα, ως παραγωγός οξυγόνου και νερού απαραίτητα για τη διαβίωση του πλανήτη και φυσικά ως μέσω σταθεροποίησης του εδάφους και μείωσης των επιπτώσεων σε Φυσικές καταστροφές. Άποψη μας είναι ότι επιτακτικές και δραστικές αλλαγές όπως αυτές του άρθρου 296, παράγραφος 3 του Ν.4957/2022,  όχι μόνο απαράδεκτες και ύποπτες λογίζονται, αλλά και καταστροφικές για το παρόν και το μέλλον της πατρίδας μας και για αυτό το λόγο παρακαλούμε για την προσωπική σας παρέμβαση ώστε να τροποποιηθούν / καταργηθούν άμεσα οι επίμαχες διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 296 του ν. 4957/2022 (ΦΕΚ Α΄ 141) και να διατηρηθεί απρόσκοπτη η λειτουργία του Ταμείου Διοικήσεως και Διαχειρίσεως των Πανεπιστημιακών Δασών της ιστορικής και πρωτοπόρας Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ.

Με τιμή,

Για την Διοικούσα Επιτροπή του Περιφερειακού

Παραρτήματος Κεντρικής Μακεδονίας
του ΓΕΩΤ.Ε.Ε.

Ο Πρόεδρος

\

Δρ. Αθανάσιος Σαρόπουλος