Καθ΄ όλη την διάρκεια της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος η Εκκλησία μας υπενθυμίζει αξίες ιδιαίτερα σημαντικές, ως αφορμή συνεχούς ανατροπής και ταυτοχρόνως ως πρόκληση για την επανάκτηση του ήθους της παραδόσεώς μας, το οποίο μεταμορφώνει τον κόσμο, αγιάζει και οδηγεί σε γνήσια σχέση με το Θεό, δηλαδή σε μία νέα κοινωνία.
Η Μεγάλη Δευτέρα φέρνει στο νου μας τις δύο Διαθήκες, την Παλαιά και την Καινή. Από την Παλαιά Διαθήκη θυμόμαστε τον πάγκαλο Ιωσήφ. Αυτόν ο οποίος πουλήθηκε από τα αδέρφια του ως δούλος στην Αίγυπτο, συκοφαντήθηκε από την γυναίκα ενός αξιωματούχου, απέφυγε την αμαρτία στην οποία αυτή τον προκαλούσε και ας βγήκε στο δρόμο γυμνός, φυλακίστηκε, και στο τέλος δικαιώθηκε από τον Θεός, ο οποίος τον κατέστησε πρωθυπουργό της Αιγύπτου. Όπλα του Ιωσήφ η πίστη, η άρνηση των τριών μεγάλων αμαρτιών της τότε, αλλά και της συγχρόνου εποχής, της φιλαυτίας, της φιληδονίας και της φιλοδοξίας. Λειτουργεί ανατρεπτικά ο Ιωσήφ και δεν κάμει ό,τι κάμουν οι άλλοι, οι πολλοί, όχι από εγωισμό, αλλά από αγάπη και εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού. Υπομένει ως το τέλος και σώζεται και δοξάζεται από Αυτόν που βλέπει τις ανθρώπινες καρδιές και «νέμει το άφθαρτον στέφος» (Κοντάκιον της ημέρας).
Θυμόμαστε όμως και την Καινή Διαθήκη και το γεγονός της ξηρανθείσης συκής. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ολίγον προ του Πάθους Του, πεινά. Βλέπει μία συκιά, η οποία εξωτερικά μεν είναι όμορφη, με πλούσιο φύλλωμα, δεν έχει όμως κανέναν καρπό. Ο Κύριος της λέει ότι δεν θα ξανακάνει καρπό και η συκιά ξεραίνεται αμέσως. Η Εκκλησία μας επισημαίνει ότι ο καθένας μας μπορεί να βρεθεί σ’ αυτή τη θέση, καθώς το «φαίνεσθαι», η εξωτερική μας εμφάνιση, τα προσόντα μας, η κοινωνική μας θέση και υπόληψη, αν δεν συνοδεύονται από εσωτερικά έργα, από την ταπείνωση, την αγάπη, την εμπιστοσύνη μας στο θέλημα του Θεού, μας καθιστούν άκαρπους.
Ανάλογα είναι και τα μηνύματα τα οποία λαμβάνουμε την Μεγάλη Τρίτη. Θυμόμαστε την παραβολή των ταλάντων, η οποία μας δίδει μηνύματα ανατροπής του πνεύματος της αυτάρκειας, το οποίο μας διακατέχει, ιδίως σήμερα. Κανένα χάρισμα δεν επαρκεί, αν δεν καλλιεργηθεί. Τίποτε δεν είναι δικό μας, αλλά είμαστε διαχειριστές του πλούτου του Θεού. Αλλά και η παραβολή των δέκα παρθένων, με τις πέντε να μένουν «εκτός του νυμφώνος», μας υπενθυμίζει την ανάγκη για συνεχή νήψη και εγρήγορση, ότι οφείλουμε να αγωνιζόμαστε πνευματικά με αδιάκοπη προσπάθεια, διότι δεν ξέρουμε ούτε την ώρα του θανάτου μας, ούτε πότε ο Κύριος θα ζητήσει λόγο για τις πράξεις μας.
Τέσσερις προτάσεις που ανατρέπουν τις βεβαιότητες της ζωής μας. Άρνηση της φιλαυτίας, της φιληδονίας, της φιλοδοξίας, άρνηση του «φαίνεσθαι», άρνηση της αυτάρκειας και του εγωκεντρισμού, άρνηση της ραθυμίας που μας οδηγεί στο να νομίζουμε ότι έχουμε χρόνο μπροστά μας. Και ταυτοχρόνως, προβολή ενός άλλου ήθους. Εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού και υπακοή στις εντολές Του, ανεξαρτήτως τιμήματος, προβολή του εσωτερικού μας κόσμου και ανάγκη καλλιέργειάς του, αξιοποίηση των χαρισμάτων μας με την προσφορά στο συνάνθρωπο, συνεχής ετοιμότητα και επιθυμία για σχέση με το Νυμφίο Χριστό.
Ο σύγχρονος τρόπο ζωής ελάχιστες διαφορές έχει σε σχέση με τα περιστατικά τόσο της Παλαιάς, όσο και των απαρχών της Καινής Διαθήκης που θυμόμαστε. Οι προτάσεις της Εκκλησίας μας δεν παύουν να αποτελούν προκλήσεις ζωής, στις οποίες καλούμαστε να απαντήσουμε και «κατά νουν και διάνοιαν», και «κατ’ έργον», ώστε, να μη μείνουμε «έξω του νυμφώνος Χριστού» (Κοντάκιον Μ. Τρίτης). Ο Κύριός μας δεν διακρίνει ανάμεσα στους λίγους και τους πολλούς. Κι εδώ έγκειται η μεγαλύτερη ανατροπή όλων. Η κοινωνία με τον Νυμφίο Χριστό, επί τη βάσει ενός άλλου ήθους, που είναι κοινωνία με το Θεό. Το μεγαλύτερο δώρο, η είσοδος «εις την χαράν του Κυρίου», η οποία γίνεται για όλους μας η δική μας χαρά. Η ανταπόκριση και η ανατροπή εναπόκειται πλέον στον καθέναν μας.
