από το περιοδικό ΌΣΙΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ Οκτωβρίου
Ποτέ ἄλλοτε οἱ ἄνθρωποι δέν ἦταν τόσο κοντά μεταξύ τους καί ποτέ ἄλλοτε οἱ καρδιές τους δέν ἔνιωθαν τόση μοναξιά. Ἡ εὐμάρεια, οἱ τεχνολογικές ἐξελίξεις, ὁ παράδεισος τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, πού χαρακτηρίζει τήν κοινωνία μας, δέν μπόρεσαν νά ἐξασφαλίσουν τήν ἀληθινή κοινωνία μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Πέτυχαν ἀκριβῶς τό ἀντίθετο, τήν ἀποξένωση. Δίκαια λοιπόν θεωρεῖται ἡ μοναξιά ὡς ἡ ἀρρώστια τῆς ἐποχῆς μας.
Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος νιώθει μόνος. Ζεῖ χωρίς χαρά, χωρίς ἐλπίδα, χωρίς ἀληθινή ἐμπειρία ζωῆς. Τά ’χει ὅλα κι ὡστόσο αἰσθάνεται ὅτι κάτι τοῦ λείπει. Δέν ἔχει βρεῖ τό νόημα τῆς ζωῆς. Ἀποξενωμένος, ἀλλοτριωμένος κι ἀτομιστής, ἔχει βολευτεῖ σέ μία παγερή ὁμαδικότητα καί στίς συμβατικές σχέσεις. Δέν μπορεῖ νά συνεννοηθεῖ μέ τόν ἄλλο. Οὔτε μέ τόν ἑαυτό του τά ἔχει βρεῖ. Δέν ξέρει τί τοῦ φταίει. Νιώθει μοναξιά καί δέν ξέρει πῶς νά τήν ἀντιμετωπίσει. Πνίγεται μέσα σέ ἕναν ἀσφυκτικό κλοιό.
Θεωρεῖ ὡς αἰτία τῆς μοναξιᾶς του τήν ἔλλειψη ἀνθρώπων γύρω του, τήν ἀπραγμοσύνη ἤ τή στέρηση ὑλικῶν ἀγαθῶν. Ἔτσι, προσπαθεῖ νά τήν ἀντιμετωπίσει μέ ἐξωτερικούς τρόπους.
Γίνεται ἐξωστρεφής καί συνάπτει πολλές σχέσεις. Ἀντί ὅμως νά νιώσει τή συντροφικότητα, νιώθει μοναξιά καί ψυχική κόπωση. Ὁ μοναχικός ἄνθρωπος συνεργάζεται μέ τούς ἄλλους, συνυπάρχει μέ τούς ἄλλους, συμμετέχει σέ δραστηριότητες, δείχνει ὅτι εἶναι πρόθυμος νά κάνει πολλά πράγματα. Αὐτό ὅμως τό κάνει, ἐπειδή νιώθει τήν ἀνάγκη νά ἔχει κάποιους ἀνθρώπους στή ζωή του, πού θά τόν ἀναγνωρίζουν, πού θά τόν τιμᾶνε, πού θά τόν ὑπηρετοῦν, πού θά τόν ἀκοῦν. Πίσω ἀπό αὐτά κρύβεται ὁ ἐγωκεντρισμός, ἡ φιλαυτία καί ἡ ἰδιοτέλειά του.
Ἄλλος ἕνας λανθασμένος τρόπος ἀντιμετώπισης τῆς μοναξιᾶς εἶναι ὁ ἄνθρωπος νά καταφεύγει στά ὑλικά ἀγαθά ἤ στήν ὑπερδραστηριότητα καί τήν πολυπραγμοσύνη. Ἔτσι, προσπαθεῖ νά γεμίσει τό κενό του μέ ὑλικά ἀγαθά. Προσπαθεῖ νά νιώσει κοινωνικός, κάνοντας πολλά πράγματα. Πηγαίνει γιά διακοπές. Ὅλα αὐτά ὅμως δέν ἔχουν κανένα ἀποτέλεσμα. Δέν ξεπερνιέται ἡ μοναξιά μέ αὐτούς τούς τρόπους.
Ἀληθινή αἰτία τῆς μοναξιᾶς δέν εἶναι ἡ ἔλλειψη ἀφθονίας ἤ ἀνθρώπων, ἀλλά ἡ ἀπουσία τοῦ Θεοῦ ἀπό τή ζωή μας. Ὅταν κανείς δέν ἔχει ἐμπειρία Θεοῦ, δέν μπορεῖ νά σχετιστεῖ μέ τόν ἄλλο, δέν μπορεῖ νά τόν κάνει νά νιώσει ἄνετα μαζί του. Ὅταν δέν ἔχει παλέψει κανείς μέ τά πάθη του, ὅταν δέν ἔχει διορθώσει τόν ἑαυτό του, ὅταν δέν ἀγωνίζεται πνευματικά, δέν μπορεῖ νά συνάψει οὐσιαστική σχέση μέ τόν ἄλλο. Πάντα ὁ ἄνθρωπος αὐτός ἐνεργεῖ μέ βάση τή φιλαυτία καί τό ἐγωιστικό του θέλημα.
Ἕνας ἄνθρωπος πού εἶναι ἀτομιστής δέν μπορεῖ νά ἔχει καμία σχέση μέ τούς ἄλλους. Πάντα προσβλέπει στό συμφέρον του καί στήν ἱκανοποίηση τῶν ἐπιθυμιῶν του. Κι ὅταν ἀκόμη παριστάνει τόν καλό, στήν πραγματικότητα τό κάνει, ἐπειδή θέλει οἱ ἄλλοι νά τόν ὑπηρετοῦν καί νά τόν θαυμάζουν.
Νοιάζεται μόνο γιά τόν ἑαυτό του. Τό ἀνώτερο ἰδανικό του εἶναι ἡ λατρεία τοῦ ἑαυτοῦ του. Νιώθει ὅτι εἶναι τό κέντρο τοῦ κόσμου καί ὅτι ὅλοι οἱ ἄλλοι ἁπλῶς ὑπάρχουν γύρω του. Ἀκόμη κι ὁ Θεός ὑπάρχει γιά νά ἱκανοποιεῖ ὅλα τά χατίρια του.
Ὁ ἐγωκεντρικός ἄνθρωπος σκέφτεται, ἐνεργεῖ, αἰσθάνεται, ζεῖ μέ βάση τό ἐγώ του. Εἶναι δυνατόν αὐτός ὁ ἄνθρωπος νά μή νιώθει μοναξιά ἤ νά μήν ἔχει δυσκολία στή συμβίωση μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους;
Τά καλά τῆς μοναξιᾶς
Βέβαια, ἡ μοναξιά ἔχει καί τή θετική της πλευρά. Ὁ ἄνθρωπος, ἀποτυγχάνοντας στήν προσπάθεια νά βγεῖ ἀπό τόν ἑαυτό του καί νά ἀγαπήσει ἀληθινά, ταπεινώνεται. Συνειδητοποιεῖ τήν ἀνεπάρκειά του, τή μηδαμινότητά του. Βλέπει τό ἀδιέξοδο τῆς ὕπαρξής του. Ἀπομυθοποιεῖ τόν καταναλωτικό τρόπο ζωῆς, καθώς δέν μπορεῖ νά τοῦ γεμίσει τό κενό, πού νιώθει μέσα του.
Εἶναι μία κατάσταση πού ἔχει πολύ πόνο, ὡστόσο ὁ ἄνθρωπος δέν πρέπει νά πέσει σέ ἀπόγνωση. Ἑπομένως, νά μή φοβηθοῦμε νά ἔρθουμε ἀντιμέτωποι μέ τόν ἑαυτό μας, μέ τό πρόβλημά μας. Εἶναι ἀπαραίτητος αὐτός ὁ ἀγῶνας, γιά νά ἔρθει ἔπειτα ἡ λύτρωση.
Ὑπέρβαση τῆς μοναξιᾶς
Τελικά ὁ ἄνθρωπος, ἐάν δέν ἀναγεννηθεῖ, ἐάν δέν ἔρθει σέ αὐτογνωσία, ἐάν δέν βρεῖ τόν Θεό, δέν μπορεῖ νά βγεῖ ἀπό τή μοναξιά του. Ἄν μόνος του κανείς προσπαθεῖ, ἡ μία ἀπογοήτευση θά ἀκολουθεῖ τήν ἄλλη.
Μέ ὅλη μας τή δύναμη, μέ ὅλη τήν ὁρμή, μέ πολύ πόθο νά στραφοῦμε στόν Θεό. Νά παραδεχτοῦμε μέ εἰλικρίνεια τό πρόβλημά μας καί νά Τοῦ ζητήσουμε νά μᾶς κάνει ἀληθινούς ἀνθρώπους.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος στραφεῖ στόν Θεό, βγαίνει ἀπό τόν ἑαυτό του καί ξεπερνάει τόν ἀτομισμό του. Τότε ἀγαπᾶ ἀληθινά τούς ἄλλους, ἐπικοινωνεῖ οὐσιαστικά μέ τούς ἄλλους. Παύει νά νιώθει μοναξιά, ὅταν βρεῖ τόν Θεό. Ὅταν γίνει ὁ Χριστός ἡ συντροφιά μας, ὅταν ἔχουμε αἴσθηση τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας, τότε ἡ μοναξιά ἐξαφανίζεται. Ἀληθινός σύντροφος στή ζωή μας εἶναι μόνον ὁ Χριστός. Ὁ ἄνθρωπος λυτρώνεται ἀπό τή μοναξιά του, γίνεται κοινωνικός μέ τούς ἄλλους, ὅταν ἔχει κοινωνία μέ τόν Θεό.
Δέν ἀξίζει νά ζοῦμε αὐτή τή ζωή μόνοι μας. Ἄς ἀπαρνηθοῦμε τόν ἑαυτό μας καί ἄς ἐπιλέξουμε τήν ἀγάπη, ἡ ὁποία πραγματώνεται μέσα ἀπό τήν ἑκούσια στέρηση, τόν κόπο, τή διακονία τοῦ πλησίον, τό δόσιμο στόν Θεό.
