ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Στήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821 δέν θά μποροῦσε νά μή λάβει μέρος καί τό μεγαλύτερο νησί τῆς Ἑλλάδας, ἡ Κρήτη. Ἄλλωστε, τό ἡρωικό φρόνημα τῶν Κρητῶν, ἡ γενναιότητα καί τό θάρρος τους, εἶναι γνωστά σέ ὅλη τήν πορεία τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας. Δυστυχῶς ὅμως, παρά τίς σποραδικές ἐπιτυχίες τους, ἡ ἐξέγερση στήν Κρήτη καταπνίγεται. Ἀπό τό 1828 καί ἑξῆς τό νησί περνᾶ ὑπό τόν ἔλεγχο τοῦ Αἰγύπτιου ἡγέτη Μοχάμετ Ἄλη. Καί τό 1840 ξαναπερνᾶ ὑπό τόν ἄμεσο ἔλεγχο τῆς Ὑψηλῆς Πύλης, βιώνοντας γιά ἄλλη μιά φορά τόν σκληρό τουρκικό ζυγό.
Ἀπό τό 1840 καί γιά περισσότερα ἀπό 20 χρόνια οἱ κάτοικοι τοῦ νησιοῦ βίωναν τήν κακοδιοίκηση, τήν καταπίεση, τόν περιορισμό, τόν φόβο. Τό κλῖμα αὐτό ὁδήγησε τήν Παγκρήτια Συνέλευση στή διατύπωση μιᾶς σειρᾶς αἰτημάτων πρός τόν Σουλτᾶνο, πού ἀφοροῦσαν πρῶτα ἀπό ὅλα στόν σεβασμό τῆς χριστιανικῆς πίστης, ἀλλά καί στή βελτίωση τοῦ φορολογικοῦ συστήματος. Στή Συνέλευση αὐτή, πού πραγματοποιήθηκε τόν Μάιο τοῦ 1866, ἔλαβε μέρος καί ὁ ἡγούμενος τῆς γνωστῆς μονῆς τῆς Κρήτης, τῆς μονῆς Ἀρκαδίου, π. Γαβριήλ Μαρινάκης.
Ἡ δράση του δέν σταματᾶ ἁπλῶς στή διατύπωση αὐτῶν τῶν αἰτημάτων, ἀλλά ὁ ἴδιος ἀναλαμβάνει πρωτοβουλία καί στέλνει ὑπόμνημα στούς μονάρχες τῆς Ἀγγλίας, τῆς Γαλλίας καί τῆς Ρωσίας, μέ τό ὁποῖο τούς ζητᾶ νά ἐνεργήσουν γιά τήν ἕνωση τοῦ νησιοῦ μέ τήν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα. Μεταξύ ἄλλων γράφει στό ὑπόμνημά του: «Εὐδοκήσατε νά μᾶς χορηγηθῆ ὀργανισμός πολιτικός, νά μᾶς δοθῶσι νόμοι, νά συσταθῶσι τακτικά δικαστήρια, ἡ βαρεῖα φορολογία μας νά μετριασθῆ καί νά τακτοποιηθῆ».
Δυστυχῶς οἱ ἐκκλήσεις τῆς Παγκρήτιας Συνέλευσης δέν στάθηκαν ἱκανές νά πείσουν τόν Σουλτᾶνο νά ἀλλάξει τακτική ἀπέναντι στούς κατοίκους τοῦ νησιοῦ. Μά, οὔτε καί τό ὑπόμνημα τοῦ ἡγουμένου τῆς μονῆς Ἀρκαδίου κινεῖ τούς μονάρχες τῶν Μεγάλων Δυνάμεων πρός βοήθεια. Ἔτσι, οἱ Κρητικοί ἀποφασίζουν νά ξεσηκωθοῦν μόνοι τους. Μέ τό σύνθημα «Ἕνωσις ἤ Θάνατος», ὑψώνουν τή σημαία τῆς ἐπανάστασης στίς 21 Αὐγούστου τοῦ 1866.
Μπροστά σέ αὐτή τήν ἀναταραχή, ὁ σουλτᾶνος θορυβεῖται. Δέν προβαίνει κατευθεῖαν σέ ἀντίποινα. Ἀρχικά μέ κολακευτικό ὕφος καί ἤπιο τόνο ζητᾶ ἀπό τούς ἐπαναστάτες νά ἐπιστρέψουν στίς δουλειές καί στήν καθημερινότητά τους. Ὅμως, κάθε προσπάθειά του πέφτει στό κενό. Θέτει λοιπόν σέ ἐφαρμογή τό στρατιωτικό του σχέδιο γιά τήν καταστολή τῆς ἐπανάστασης. Λεηλατεῖ καί κατακαίει 90 χωριά καί στή συνέχεια στρέφεται πρός τό Ρέθυμνο καί τή μονή Ἀρκαδίου, ἡ ὁποία ἦταν ἕδρα τῆς τοπικῆς ἐπαναστατικῆς ἐπιτροπῆς, ἀποθήκη πολεμοφοδίων καί καταφύγιο πολλῶν Χριστιανῶν. Στέλνει ἐπιστολή στόν ἡγούμενο, ἀπειλώντας τον πώς, ἄν δέν ὑποταχθεῖ, θά στραφεῖ μέ ὅλη του τή δύναμη ἐναντίον τοῦ μοναστηριοῦ. Οἱ ἀπειλές τοῦ σουλτάνου δέν φοβίζουν τόν ἡγούμενο Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀποφασισμένος νά τόν ἀντιμετωπίσει στό Ἀρκάδι.
Τό βράδυ τῆς 7ης πρός 8η Νοεμβρίου τοῦ 1866 ὁ Μουσταφά πασᾶς, συνοδευόμενος ἀπό 15.000 ἄνδρες, φτάνει στό Ἀρκάδι. Ἡ επίθεσή του ἀρχίζει ἀμέσως, ἀλλά ὥς τό μεσημέρι δέν εἶχε κανένα ἀπολύτως ἀποτέλεσμα. Τό μοναστήρι ἦταν γεμᾶτο μέ νέους, γυναικόπαιδα καί γέρους, πού ἀντιστέκονταν σθεναρά. Ὅλοι ἔπαιρναν θάρρος ἀπό τόν ἡγούμενο Γαβριήλ, πού συνέχεια τούς ἐπαναλάμβανε τό σύνθημα «Ἕνωσις ἤ Θάνατος». Αὐτό τούς κρατοῦσε ἀκλόνητους στίς ὁρμητικές ἐπιθέσεις τῶν ἐχθρῶν. Προτάσεις ἐκ μέρους τῶν Τούρκων γιά παράδοση πέφτουν στό κενό. Τά πράγματα δυσκολεύουν ἀκόμα περισσότερο, ὅταν οἱ ἐχθροί καταλαμβάνουν τόν ἀνεμόμυλο καί τούς στάβλους τοῦ μοναστηριοῦ.
Τήν ἑπόμενη νύχτα οἱ ἐχθροί μεταφέρουν βαρύ πεδινό πυροβολικό, μέ τό ὁποῖο καταφέρνουν νά γκρεμίσουν τή δυτική πύλη τῆς μονῆς. Κι ἐνῶ ἡ μονή σφυροκοπᾶται ἀπό τά τουρκικά πυροβόλα, ὁ ἡγούμενος Γαβριήλ μέσα στό μοναστήρι κοινωνεῖ τόν κόσμο.
Σέ λίγο εἰσβάλλουν στό μοναστήρι. Ὁρμοῦν μέ ἀλαλαγμούς καί σκορποῦν παντοῦ τόν θάνατο. Ὅσοι κατάφεραν νά γλυτώσουν ἀπό τή φρικτή σφαγή, κρύφτηκαν στήν πυριτιδαποθήκη τῆς μονῆς. Προτιμοῦσαν νά παραδώσουν τά σώματά τους στίς φλόγες παρά στίς θηριωδίες τῶν Τούρκων. Ἐκεῖ, μέσα στήν πυριτιδαποθήκη, γράφτηκε ἡ τελευταία πράξη τοῦ δράματος. Οἱ ἐχθροί, ἀφοῦ κατέστρεψαν πλήρως τό μοναστήρι, στράφηκαν πρός τόν τελευταῖο τους στόχο.
Μά, πρίν προλάβουν νά σκορπίσουν καί ἐκεῖ τόν θάνατο, οἱ Κρητικοί ἀποφάσισαν νά ἐπιλέξουν τόν γενναῖο θάνατο. Μόλις συγκεντρώθηκαν ἑκατοντάδες Τοῦρκοι μπροστά ἀπό τήν εἴσοδο τῆς πυριτιδαποθήκης καί ἦταν ἕτοιμοι νά μποῦν μέσα γιά νά σφάξουν τούς Χριστιανούς, ὁ Κωνσταντῖνος Γιαμπουδάκης, ἔκανε τόν σταυρό του καί σημάδεψε μέ τό πιστόλι του τά βαρέλια. Μιά λάμψη φάνηκε καί ἕνας τεράστιος κρότος ἀντήχησε παντοῦ. Οἱ ψυχές τῶν γενναίων Κρητικῶν πέρασαν γιά πάντα στήν ἱστορία.
Τό Ὁλοκαύτωμα αὐτό ξεσήκωσε ἕνα νέο κῦμα φιλελληνισμοῦ στήν Εὐρώπη. Σπουδαῖες προσωπικότητες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης πῆραν θέση ὑπέρ τοῦ Κρητικοῦ ἀγώνα, ἐνῶ χιλιάδες ἦταν οἱ ξένοι ἐθελοντές πού ἔσπευσαν νά βοηθήσουν ἀπό κοντά τήν Ἐπανάσταση.
Τό Ὁλοκαύτωμα τῆς μονῆς Ἀρκαδίου θά ἀποτελεῖ γιά πάντα σύμβολο ἡρωισμοῦ καί θυσίας.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
157ης ΕΠΕΤΕΙΟΥ
ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΡΚΑΔΙΟΥ
Δείτε το αναλυτικό Πρόγραμμα των Εκδηλώσεων εδώ.
