Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ σημερινή, πρώτη Κυριακή μετά τήν Πεντηκοστή, εἶναι ἀφιερωμένη σέ ὅλους τούς Ἁγίους, γνωστούς καί ἀγνώστους. Ἀρχικῶς ὁ ἑορτασμός ἀφοροῦσε στους Ἁγίους Ἀποστόλους και σέ ὅλους τούς Ἁγίους Mάρτυρες, ἀλλά προϊόντος τοῦ χρόνου συμπεριέλαβε καὶ ὅλους τούς Ἁγίους, διότι ὅλοι οἱ Ἅγιοι μέ τήν ζωή, τήν διδασκαλία ἤ τό μαρτύριο τους δόξασαν τόν Θεό. Ἀνάμεσα σέ αὐτούς σήμερα τιμῶνται και ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ ἀφανεῖς Ἅγιοι, τῶν ὁποίων οὔτε τά ὀνόματα γνωρίζουμε, οὔτε ἔχουμε στοιχεῖα γιά τήν ζωή τους, ἀλλ’ ὅμως κι ἐκεῖνοι ἀγωνίσθηκαν καί ἄθλησαν «διά τόν λόγον τοῦ Θεοῦ καί διά τήν μαρτυρίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Ἀποκ. α΄9). Γιά τόν λόγο αὐτό σήμερα ἑορτάζουν καί ὅλοι ἐκεῖνοι, πού φέρουν ὀνόματα, πού δέν ἔχουν κάποιον γνωστό ἑορταζόμενο Ἅγιο.
Ἡ σημερινή ἑορτὴ ἔρχεται ἀμέσως μετά τήν Πεντηκοστή, διότι ἡ ἀνάδειξη τῶν Ἁγίων σηματοδοτεῖ τήν πνευματική καρποφορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στοὺς αἰῶνες. Οἱ Ἅγιοι κάθε ἐποχῆς φανερώνουν τόν τρόπο, μέ τόν ὁποῖο τό Ἅγιο Πνεῦμα διά τῶν ἱερῶν Μυστηρίων συγκροτεῖ τήν Ἐκκλησία, ὡς τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι αὐτοὶ ποὺ καθιστοῦν ὀφθαλμοφανῆ τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ, πάνω στόν κόσμο καί ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Αὐτοί ποὺ εὐεργετικὰ παρατείνουν μὲ τήν ἄσκηση ἤ τό μαρτύριό τους τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν ἱστορία. Ἄς θυμηθοῦμε τήν προφητεία τοῦ Ἠσαΐα, πού διαβάζεται στίς μνῆμες τῶν μαρτύρων (βλ. Ἠσ. ΜΓ 10-14). Σέ αὐτήν ξεκάθαρα ἐπισημαίνεται, ὅτι ὁ Θεός δίδει τήν μαρτυρία του μέσα ἀπό τούς Ἁγίους Μάρτυρες κι ἐκεῖνοι μέ τή σειρά τους καθιστοῦν ζῶσα τήν παρουσία Του ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος στήν Ἀποκάλυψη περιγράφει μέ γλαφυρότητα τό πλῆθος τῶν ψυχῶν τῶν Μαρτύρων, πού βρίσκονται κάτω ἀπό τό οὐράνιο θυσιαστήριο καί περιμένουν τήν δικαίωσή τους, γιά τήν μαρτυρία πού ἔδωσαν, ὁμολογώντας μέ τήν θυσία τους τήν πίστη τους στόν Χριστό. (βλ. Ἀποκ. ς΄ 9-10)
Ἡ Ἐκκλησία μας ὅμως σήμερα τιμᾶ ἰδιαιτέρως καί την σύναξη τῶν Ἁγίων 12 Ἀποστόλων. Κάθε ἕνας ἀπό τούς Ἁγίους Δώδεκα Ἀποστόλους τιμᾶται ξεχωριστά μέσα στο χρόνο, ὅμως ἡ σημερινή ἑορτή ὀνομάζεται σύναξη, διότι ἀφορᾶ στον κοινό ἑορτασμό τους καί ἔρχεται σέ συνέχεια τοῦ χθεσινοῦ ἑορτασμοῦ τῆς μνήμης τῶν δύο Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Πέτρου και Παύλου.
Οἱ Ἅγιοι Δώδεκα Ἀπόστολοι εἶναι: ὁ Πέτρος καί ὁ Ἀνδρέας υἱοί τοῦ Ἰωνᾶ, ὁ Ἰάκωβος και ὁ Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστὴς, οἱ υἱοί τοῦ Ζεβεδαίου, ὁ Ἰάκωβος ὁ υἱός τοῦ Ἀλφαίου, ὁ Φίλιππος, ὁ Βαρθολομαῖος (ἀναφέρεται και ὡς Ναθαναήλ), ὁ δύσπιστος Θωμᾶς, ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, ὁ Ἰούδας ὁ Θαδδαῖος, ὁ Σίμων ὁ Ζηλωτὴς και ὁ Ματθίας, ὁ ὁποῖος ἀντικατέστησε τον Ἰούδα, τον προδότη.
Ὅπως βλέπουμε στη χορεία τῶν Ἁγίων Δώδεκα Ἀποστόλων δεν συγκαταλέγονται οὔτε οἱ Εὐαγγελιστές Λουκᾶς καί Μᾶρκος, ἀλλά οὔτε και ὁ Παῦλος. Και τοῦτο διότι ὁ Λουκᾶς και ὁ Μᾶρκος ἀνῆκαν στον εὑρύτερο κύκλο τῶν 70 Ἁγίων Ἀποστόλων και χρημάτισαν ὁ μέν Λουκᾶς συνοδός τοῦ Ἀποστόλου Παύλου και ὁ Μᾶρκος τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου και ἀργότερα ἀναδείχθηκαν Εὐαγγελιστές.
Ὁ δε Ἀπόστολος Παῦλος δὲν συγκαταλέγεται οὔτε συναριθμεῖται ἐξ ἀρχῆς μὲ τοὺς δώδεκα Ἀποστόλους, διότι ἐμφανίζεται στὸ ἱστορικὸ προσκήνιο τρία χρόνια μετὰ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ, ὅταν κατὰ τὸν λιθοβολισμὸ τοῦ πρωτομάρτυρος καὶ ἀρχιδιακόνου Στεφάνου, ἀναφέρεται ὡς Σαῦλος καὶ ἦταν ὁ νεαρός, ὁ ὁποῖος φύλαγε τὰ ροῦχα τῶν λιθοβολούντων τὸν Στέφανο. Ἀρχικῶς ἦταν διώκτης τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅπως παραδέχεται καὶ ὁ Ἴδιος μὲ πόνο στὶς ἐπιστολές του. Μετεστράφη μὲ θαυμαστὸ τρόπο, ὅπως διηγεῖται στὸ 26ο κεφάλαιο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων καὶ ἀπὸ διώκτης ἔγινε ὁ διαπρύσιος κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καὶ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν.
Ἡ μεταστροφὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἀποδεικνύει πὼς ὁ Χριστὸς κυβερνᾶ τὴν Ἐκκλησία Του. Καὶ τοῦτο διότι χωρὶς νὰ ἀνήκει στὸν στενὸ κύκλο τῶν 12 ἢ τὸν εὑρύτερο τῶν 70 Ἀποστόλων, ἐν τούτοις συγκαταλέγεται καὶ συναριθμεῖται ὄχι ἁπλὰ μὲ τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους, ἀλλ’ ὡς πρωτοκορυφαῖος μαζὶ μὲ τὸν Πέτρο. Οἱ Χριστιανοὶ ὀφείλουμε στὸν Ἀπόστολο Παῦλο τὴν ἀποδέσμευσή μας ἀπὸ τὸν ἰουδαϊσμό, καθὼς εἶχε βαθιὰ γνώση τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ μὲ τὸ φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατάφερε νὰ διακρίνει τὸ γράμμα ἀπο τὸ πνεῦμα τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ὑπερασπίστηκε μὲ ἰδιαίτερη ἐνάργεια τὸ δικαίωμα τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι προερχόμενοι ἀπό τὰ Ἔθνη, ὅπως ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, νὰ εἰσέρχονται στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, χωρὶς νὰ πρέπει νὰ τηρήσουν τὰ ἰουδαϊκὰ ἔθιμα, ὅπως πίστευαν μέχρι τότε ἀκόμη καὶ κάποιοι ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους. Στὶς ἐπιστολές του γράφει, ὅτι τὰ ἰουδαϊκὰ ἔθιμα ἦταν ἁπλῶς ἡ προτύπωση τῆς πνευματικῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως για παράδειγμα περιτομὴ τῆς σάρκας προτύπωνε τὴν περικοπὴ τῆς ἁμαρτίας στὸν πνευματικὸ ἀγῶνα (βλ. Ρώμ. β’ 29 – Α Κόρ. ζ’ 19 – Γάλ. ε’ 6 – Γάλ. στ’ 15).
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἦταν ὁ πιὸ μορφωμένος ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους, διότι εἶχε σπουδάσει στὸν φημισμένο διδάσκαλο Γαμαλιὴλ καὶ γνώριζε ὅλη τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ἐξαιρέτως δὲ τὰ βιβλία τῶν Προφητῶν καὶ τοὺς Ψαλμούς του Δαβίδ. Ὁ Χριστὸς ἀξιοποίησε τὴ μόρφωσή του καὶ ἔστρεψε τὸ δυναμισμό του στὴ σωστὴ κατεύθυνση, ἀναδεικνύοντάς τον διαπρύσιο κήρυκα τοῦ Εὐαγγελίου Του στὰ Ἔθνη. Τὸ ἴδιο ἔκανε κατόπιν κι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν κατηχοῦσε τοὺς ἀνθρώπους στὴ χριστιανικὴ πίστη. Ἀξιοποιοῦσε ὅ,τι καλὸ εἶχαν, χτίζοντας πάνω σὲ αὐτὸ τὴν πνευματική οἰκοδομή. Αὐτὸ φαίνεται ξεκάθαρα στὸ 17ο κεφάλαιο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, ὅταν εἶπε στοὺς Ἀθηναίους: αὐτὸν τὸν ὁποῖον σέβεστε ὡς Θεό, χωρὶς νὰ τὸν γνωρίζετε, γι αὐτὸν ἐγώ σας ὁμιλῶ. Ἀξιοποίησε τὴν ὕπαρξη ἑνὸς βωμοῦ στὸν ἄγνωστο θεὸ καὶ τοὺς ὁδήγησε στὴν ἀληθινὴ πίστη τοῦ Χριστοῦ, κληροδοτώντας ἕνα χρήσιμο δίδαγμα σέ ὅλους ὅσους ἀναπτύσσουν ἱεραποστολικὴ δραστηριότητα, στὴν Ἐκκλησία, τὴν οἰκογένεια καὶ τὴν κοινωνία, μὲ σκοπό την κατὰ Χριστὸν προκοπὴ καὶ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει τά δικά τους χαρίσματα ἀπό τον Θεό, τά ὁποῖα πρέπει να γίνονται σεβαστά και με βάση αὐτά να ἐπιτελεῖται ὁ πνευματικός ἀγῶνας.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι εἶναι τά θεμέλια τῆς Ἐκκλησίας μὲ ἀκρογωνιαῖο βέβαια λίθο τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστὸ (βλ. Ἐφ. β΄ 20). Αὐτό ἐπισημαίνεται και στην Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου, ὅταν γράφει: «…Καὶ μοῦ ἔδειξε τὴν ἁγία πόλη, τὴν Ἱερουσαλήμ, νὰ κατεβαίνει ἀπὸ τὸν οὐρανό, ἀπὸ τὸν Θεό… Τὸ τεῖχος τῆς πόλης εἶχε δώδεκα θεμέλια καὶ πάνω τους δώδεκα ὀνόματα, τῶν δώδεκα Ἀποστόλων τοῦ Ἀρνίου…» (βλ. κα΄10,14)
Ὁ σημερινός συνεορτασμός τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων και τῶν Ἁγίων Πάντων μᾶς φέρνει στον νοῦ ἐκεῖνο το ὡραῖο κατανυκτικό τροπάριο τῆς Ἁγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς: «Ἱκετεύσατε ὑπέρ ἡμῶν Ἅγιοι Ἀπόστολοι και Ἅγιοι Πάντες, ἵνα ρυσθῶμεν κινδύνων καὶ θλίψεων· ὑμᾶς γὰρ θερμοὺς προστάτας, πρὸς τὸν Σωτῆρα κεκτήμεθα». Καλό εἶναι αὐτό το τροπάριοα να γίνει διαρκής προσευχή μας και ὄχι μόνο κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, γιατί πραγματικά ἔχουμε μεγάλη ἀνάγκη ἀπό την συναντίληψη και προστασία τῶν Ἁγίων Πάντων, ἐξαιρέτως δε τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Ἀμήν.
