Ο Ἅγιος Νικόλαος, Ἀρχιεπίσκοπος Μύρων τής Λυκίας, ὁ Θαυματουργός (; – 330), ἑορτάζει στίς 6 Δεκεμβρίου ἑκάστου ἔτους. Δοξαζόταν στήν Κόνιτσα ὡς πολιοῦχος της, ἀπό την ἐποχή της Τουρκοκρατίας, στόν φερώνυμο Ἱερό Ναό τῆς Ἄνω Κόνιτσας.
Ὁ Νικόλαος, πρέσβυς ὤν ἐν γῆ μέγας,
Καί γῆς ἀποστὰς εἰς τό πρεσβεύειν ζέει.
Ἕκτη Νικόλεώ γε φάνη βιότοιο τελευτή.
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος γεννήθηκε τόν 3ο αἰῶνα μ.Χ. στά Πάταρα τής Λυκίας, ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς καί πλουσίους καί ἔδρασε τήν ἐποχή τῶν αὐτοκρατόρων Διοκλητιανοῦ (284 – 304 μ.Χ.), Μαξιμιανοῦ (286 – 305 μ.Χ.) καί Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Σέ νεαρή ἡλικία ἔμεινε ὀρφανός καί κληρονόμος μιᾶς μεγάλης περιουσίας. Ἀλλά ὁ Νικόλαος, ἐμπνεόμενος ἀπό φιλάνθρωπα συναισθήματα, διέθετε την περιουσία του γιά νά ἀνακουφίζει ἄπορα, ὀρφανά, φτωχούς, χῆρες, στενοχωρημένους οἰκογενειάρχες. Ἕνας μάλιστα, θά διέφθειρε τίς τρεῖς κόρες του, προκειμένου νά ἐξασφαλίσει χρήματα. Ὅταν τό ἔμαθε αὐτό ὁ Νικόλαος, μυστικά σέ τρεῖς νύκτες ἐξασφάλισε την προῖκα των τριῶν κοριτσιῶν, ἀφήνοντας 100 χρυσά φλουριά στήν κάθε μία. Ἔτσι, οἱ τρεῖς κόρες ἀποκαταστάθηκαν καί γλίτωσαν ἀπό βέβαιη διαφθορά. Στήν συνέχεια ἀφιερώθηκε στόν ἀσκητικό βίο, λόγω ὅμως τῆς ξεχωριστῆς ἀρετῆς του τιμήθηκε, χωρίς νά τό ἐπιδιώξει, ἀρχικά μέ τό ἀξίωμα τοῦ Ἱερέως στά Πάταρα καί συνέχεια μέ τό ἀξίωμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Μύρων. Ἀπό τη θέση αὐτή καθοδηγοῦσε μέ ἀγάπη τό ποίμνιό του καί ὀμολογοῦσε μέ παρρησία τήν ἀλήθεια. Γιά τό λόγο αὐτό συνελήφθη ἀπό τούς τοπικούς ἄρχοντες καί ρίχτηκε στή φυλακή. Ὅταν ὅμως ἀνῆλθε στόν αὐτοκρατορικό θρόνο ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἐλευθερώθηκαν ὅλοι οἱ χριστιανοί καί ἔτσι ὁ Νικόλαος ἐπανῆλθε στόν ἀρχιεπισκοπικό θρόνο. Μάλιστα ἔλαβε μέρος στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο, ὅπου ξεχώρισε γιά τή σοφία καί τήν ἠθική του τελειότητα.
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος ἦταν προικισμένος καί μέ τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας μέ τό ὁποῖο ἔσωσε πολλούς ἀνθρώπους καί ὅσο ἦταν ἐν ζωή ἀλλά καί μετά τήν κοίμησή του τό 330 μ.Χ. Γιά παράδειγμα ὅταν κάποτε κινδύνευσε κάποιος στή θάλασσα – λόγω σφοδρῶν ἀνέμων – καί ἐπικαλέστηκε το ὄνομα του ἁγίου σώθηκε καί μάλιστα ἐνῶ βρισκόταν στή μέση του πελάγους βρέθηκε ἀβλαβής στό σπίτι του. Τό θαῦμα ἔγινε ἀμέσως γνωστό στήν Πόλη καί ὁ λαός προσῆλθε ἀμέσως σέ λιτανεία καί ἀγρυπνία προκειμένου νά τιμήσει τόν θαυματουργό Ἅγιο.
Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’.
Κανόνα πίστεως καί εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας Διδάσκαλον, ἀνέδειξέ σέ τῇ ποίμνη σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια· διά τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τά ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τά πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστῶ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν
