Ηταν ακριβώς πριν από 26 χρόνια που η Ελλάδα ήταν έτοιμη να ξεκινήσει πόλεμο με την Τουρκία. Μια μαύρη κηλίδα στην ελληνική ιστορία οι χειρισμοί τότε. Πολλά τα ερωτηματικά . Με αφορμή την αμφισβήτηση της κυριαρχίας στις βραχονησίδες Ίμια, τη νύχτα της 30ης Ιανουαρίου του 1996 οι Ελληνίδες και οι Έλληνες είχαν σχεδόν προεξοφλήσει ότι το πρωί της 31ης Ιανουαρίου η χώρα θα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με την Τουρκία.
Αν ρωτούσε τότε κάποιος , όπως έκανε ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης τον ναύαρχο Χρήστο Λυμπέρη αυτός απαντούσε :
«Σε αυτή τη φάση βρισκόμαστε σε πλεονεκτική θέση. Έχουμε τακτικό πλεονέκτημα. Θα τους καταφέρουμε γερό χτύπημα. Δεν μπορώ να σας υποσχεθώ ότι σε έναν πόλεμο θα έχω τη νίκη στο πιάτο. Θα πολεμήσουμε για να νικήσουμε. Δώστε μου την άδεια για να χτυπήσουμε πρώτοι» απαντούσε ο τότε αρχηγός ΓΕΕΘΑ.
Λίγες ώρες αργότερα, το πλήρωμα ελικοπτέρου του Πολεμικού Ναυτικού που είχε απονηωθεί από τη φρεγάτα «Ναβαρίνο» επιβεβαίωνε ότι στη Δυτική Ίμια, τη μικρή δίδυμη βραχονησίδα της Μεγάλης Ίμια, είχαν καταφέρει να αποβιβαστούν περίπου 10 Τούρκοι κομάντος. Η είδηση της κατάληψης ελληνικού εδάφους προκάλεσε πανικό στο κτίριο της Βουλής όπου είχε συγκληθεί άτυπο ΚΥΣΕΑ του Κώστα Σημίτη με τον Θόδωρο Πάγκαλο (τότε υπουργός Εξωτερικών), τον Γεράσιμο Αρσένη (υπουργός Εθνικής Άμυνας), τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ, τον τότε κυβερνητικό εκπρόσωπο Δημήτρη Ρέππα και άλλους κορυφαίους υπουργούς.
Ο χειρισμός της κρίσης γινόταν από τη Βουλή και όχι από το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας για να μην σταλλεί το μήνυμα ότι η κρίση κλιμακώνεται απότομα και η χώρα οδεύει σε πόλεμο. Το γεγονός αυτό επέτεινε την ασυνεννοησία αφού δεν επέτρεπε στα εμπλεκόμενα πολιτικά και στρατιωτικά πρόσωπα να έχουν ακριβή εικόνα της κατάστασης.
Η κρίση επέτρεψε στους Τούρκους να αμφισβητήσουν την κυριαρχία στα Ίμια, έπληξε το κύρος των ενόπλων δυνάμεων και οδήγησε σε μια τραγωδία με τρεις νεκρούς: Τον Χριστόδουλο Καραθανάση, τον Παναγιώτη Βλαχάκο και τον Έκτορα Γιαλοψό, το ελικόπτερο των οποίων συνετρίβη λίγο πριν επιστρέψει στη φρεγάτα Ναβαρίνο. Ακόμη και σήμερα, χωρίς να υπάρχουν αποδείξεις ή άλλα στοιχεία που να συνηγορούν ότι το ελικόπτερό τους καταρρίφθηκε από τους Τούρκους, μερίδα της κοινής γνώμης πιστεύει ότι το μοιραίο ΑΒ-212 εβλήθη από πυρα.
Κατά την άποψη του αρχηγού ΓΕΕΘΑ κατά την διάρκεια της κρίσης των Ιμίων «από τον πρωθυπουργό δεν είχε διαταχθεί τίποτε». Όπως γράφει στο βιβλίο του ο ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης «ως ΑΓΕΕΘΑ και με έγκριση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΕΘΑ (Αρσένης-Κουρής) είχα διατάξει την εγκατάσταση κλειστής ναυτικής περιπολίας περί τα Ίμια πέραν της ομάδας βατραχανθρώπων που υπήρχαν στα Ανατολικά Ίμια, όπου και η σημαία. Η πολιτική ηγεσία του ΥΕΘΑ, στην οποία συμπεριλαμβανόταν και πρώην ΑΓΕΕΘΑ, ήταν συνεχώς παρούσα στο Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων και είχε άμεση αντίληψη των πολιτικών εντολών και των στρατιωτικών ενεργειών. Είναι δυνατόν να διατάχθηκε ο ΑΓΕΕΘΑ από τον πρωθυπουργό παρουσία του Γεράσιμου Αρσένη και να αγνοήθηκε η διαταγή του; Αυτά είναι αδιανόητα».
Οι ΗΠΑ ήθελαν απλώς να αποφευχθεί η σύρραξη. Στη διαπραγμάτευση που κυρίως κατηύθυνε ο τότε Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ Ελλάδα και Τουρκία συμφώνησαν να απαγκιστρώσουν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις γύρω από τα Ίμια συμφωνόντας στο τρίπτυχο: «No flags, no ships, no troops». Δηλαδή όχι σημαίες, όχι πλοία, όχι στρατεύματα πάνω στις βραχονησίδες.
Μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου 1995, την παραμονή δηλαδή της τουρκικής ανακοίνωσης ότι τα Ίμια είναι αναπόσπαστο τμήμα της τουρκικής επικράτειας, η Υπηρεσία Χαρτογράφησης των ΗΠΑ στον χάρτη Καλύμνου (No 54748) είχε την υποσημείωση «Nisos Limnia (Greece)». Στην επόμενη έκδοση του ίδιου χάρτη (No 544497) με ημερομηνία 27 Ιανουαρίου 1996 υπάρχει μια διαφορετική υποσημείωση που αναφέρει «περιοχή ακαθόριστης κυριαρχίας»» αναφέρει ο τότε υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Κουρής στο βιβλίο του «Αιγαίο, η μακροχρόνια διαμάχη και ο ρόλος των Αμερικανών».
Πηγές:
• Θεόδωρος Γ.Πάγκαλος «Ίμια, S-300, Οτσαλάν – Παλεύοντας για την ειρήνη» – Εκδόσεις Economia
• Χρήστος Λυμπέρης «Πορεία σε ταραγμένες θάλασσες» – Εκδόσεις Ποιότητα
• Κώστας Σημίτης «Πολιτική για μια δημιουργική Ελλάδα 1996-2004» – Εκδόσεις Πόλις
• Νίκος Κουρής «Αιγαίο, η μακροχρόνια διαμάχη και ο ρόλος των Αμερικανών» – Εκδόσεις Λιβάνη
