Από τις αρχές του Μάρτη 1821 επικρατούσε πολεμικός αναβρασμός στη Μάνη.
Σε αυτό συνέβαλαν η δράση του Παπαφλέσσα, του Αναγνωσταρά και η άφιξη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Καρδαμύλη.
Ο Κολοκοτρώνης έφιππος με συνοδεία στρατού. Υπό Νικολάου Βαρβέρη. Συλλογή Κουτλίδη
Στα μέσα Μαρτίου φτάνει στο λιμάνι του Αλμυρού, έξω από την Καλαμάτα, ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, σταλμένο από τους Φιλικούς της Σμύρνης. Ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς ανέλαβαν να μεταφέρουν το φορτίο, το οποίο συνοδευόταν από ενόπλους. Το γεγονός γνωστοποιείται στις οθωμανικές αρχές της Καλαμάτας, οι οποίες όμως πληροφορούνται πως πρόκειται για λάδι και πως το φορτίο φρουρείται επειδή υπάρχουν ληστές στην περιοχή. Ο Παπαφλέσσας και οι συνεργάτες του διέδιδαν ταυτόχρονα και φήμες για την ύπαρξη επικίνδυνων ληστών στην περιοχή.
Ο τότε διοικητής της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αγάς Αρναούτογλου κάλεσε τους πρόκριτους της πόλης, φοβούμενος έναν επερχόμενο κίνδυνο. Στη συνάντηση αυτή οι πρόκριτοι κατάφεραν να τον πείσουν ότι οι 150 Τούρκοι φρουροί που υπήρχαν στην πόλη δεν ήταν αρκετοί για την ασφάλεια των πολιτών της. Προτάθηκε η ενίσχυση της φρουράς της με Μανιάτες. Έτσι, στις 20 Μαρτίου καταφθάνει στην Καλαμάτα σώμα 150 Μανιατών υπό τον γιο του Πετρόμπεη, Ηλία Μαυρομιχάλη.
Με την άφιξή του ο Ηλίας Μαυρομιχάλης συμβουλεύει τον Αρναούτογλου να ζητήσει από τον Πετρόμπεη και άλλες ενισχύσεις γιατί είχε πληροφορίες ότι επρόκειτο να εισβάλουν κλέφτες στην Καλαμάτα με σκοπό τη λεηλασία της πόλης. Ο Αρναούτογλου που δεν είχε αντιληφθεί ακόμη την παγίδα που του στηνόταν ειδοποίησε τον Πετρόμπεη να στείλει στην πόλη και άλλους Μανιάτες.
«Ο μπουρλοτιέρης των ψυχών Παπαφλέσσας ξεσηκώνει τους σκλάβους Έλληνες»
Πίνακας του Βαγγέλη Δράκου, 1971.
Αυτό ήταν το σύνθημα που περίμεναν οι καπεταναίοι που είχαν συγκεντρωθεί στις Κιτριές, έξω από την Καλαμάτα. Στις 22 Μαρτίου από το απόγευμα ως τα χαράματα της επομένης μέρας 2.000 ένοπλοι Μανιάτες με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τους Μούρτζινους, τους Καπετανάκηδες, τους Κουμουντουράκηδες, τους Κυβέλους, τους Χρηστέηδες, και τον Παναγιώτη Βενετσανάκο κατέλαβαν τους λόφους γύρω από την πόλη. Παράλληλα, ο Παπαφλέσσας, ο Μητροπέτροβας, ο Αναγνωσταράς, ο Παπατσώνης, ο Κεφάλας, ο Νικηταράς, οι Σαμπαζώτες, οι Αμπλακιώτες και οι Πισινοχωρίτες πλησιάζουν την πόλη από την άλλη της πλευρά και την κυκλώνουν.
Ήταν αργά όταν ο Αρναούτογλου κατανόησε τι είχε συμβεί. Το πρωί της 23ης Μαρτίου 1821 οι επαναστάτες εισέρχονται στην πόλη της Καλαμάτας. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ζητά από τον Αρναούτογλου να παραδοθεί. Εκείνος παραδίδεται αμαχητί και παραδίδει την πόλη και τον τουρκικό οπλισμό με πρωτόκολλο.
Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας τελείται δοξολογία σε παρόχθιο του Νέδοντα βυζαντινό ναό, πιθανόν των Αγίων Αποστόλων. Οι ιερείς ευλογούν τις σημαίες και ορκίζουν τους αγωνιστές.
Τη δοξολογία ακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών, κατά την οποία αποφασίστηκε η ίδρυση μιας επαναστατικής επιτροπής με το όνομα Μεσσηνιακή Γερουσία ή Σύγκλητος με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα. Τιμητικά η ηγεσία ανατέθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που έφερε πλέον τον τίτλο «αρχιστράτηγος των σπαρτιατικών δυνάμεων». Την ίδια ημέρα η Μεσσηνιακή Γερουσία εξέδωσε την Προκήρυξη «Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς». Με αυτήν η Μεσσηνιακή Γερουσία γνωστοποιούσε στους χριστιανικούς λαούς την απόφαση του έθνους να αποτινάξει τον ζυγό της οθωμανικής τυραννίας και ζητούσε τη συνδρομή τους.
Αναπαράσταση της δοξολογίας της 23ης Μαρτίου στην Καλαμάτα από το ζωγράφο Ευάγγελο Δράκο (Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Καλαμάτας)
Βιβλιογραφία
// Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος ΙΒ. Σελ. 88-90.