Μνήμη Αγίου Αποστόλου Παύλου στην Μητρόπολη Φιλίππων

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΦΙΛΙΠΠΩΝ, ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ & ΘΑΣΟΥ κ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ
ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗΝ ΤΟΥ ΠΟΛΙΟΥΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ ΗΜΩΝ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ ΠΑΥΛΟΥ
Ἀγαπητοὶ πατέρες καὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
«Σὺ ποὺ κλήθηκες ἀπὸ τὸν Ὕψιστο καὶ ὄχι ἀπὸ ἀνθρώπους, ὅταν
μὲ τὸ γήινο σκοτάδι σοῦ μαύρισε τὰ μάτια τοῦ σώματός σου, κάνοντας γνωστὴ σὲ ὅλους τὴν σκυθρωπότητα τῆς ἀσεβείας, τότε γέμισε μὲ
τὸ οὐράνιο φῶς καὶ ἀστραπὲς τὰ μάτια τοῦ νοῦ σου, παρουσιάζοντας
ὁλοφάνερα τὴν ὡραιότητα τῆς εὐσεβείας. ἀπὸ ἐκείνη τὴν στιγμὴ ἐγνώρισες πραγματικὰ τὸν Χριστὸ τὸν Θεό μας, αὐτὸν ποὺ μᾶς βγάζει ἀπὸ
τὸ σκοτάδι στὸ φῶς. αὐτὸν νὰ παρακαλῇς μὲ ἱκεσίες γιὰ νὰ μᾶς σώσῃ
καὶ νὰ φωτίσῃ τὶς ψυχές μας1
».
Μὲ αὐτὰ τὰ ποιητικὰ λόγια ἐπαινεῖ ὁ ἄγνωστος ὑμνογράφος τῆς
ἁγίας μας Ἐκκλησίας τὸν ἅγιο ΠΑΥΛΟ, τὸν ἀπόστολο τῶν ἐθνῶν, τὸν
προστάτη καὶ πολιοῦχο μας, τὸν οὐρανοβάμονα καὶ ὑψιπέτη, τὸν οὐρανομήκη καὶ λαμπρὸ φωστήρα τῆς οἰκουμένης, τὸν ἱδρυτὴ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας. Ἦταν τότε τὸ 50 μ.Χ. κατὰ τὴν δεύτερη περιοδεία
του, ποὺ ἦλθε καὶ στὶς περιοχὲς τῆς ἑλληνικωτάτης Μακεδονίας μας μετὰ ἀπὸ τὸ θαυμαστὸ ἐκεῖνο γεγονὸς ποὺ συνέβη στὴν Τρῳάδα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας μὲ τὸ ὅραμα ποὺ εἶδε, ὅταν ὁ ἀπεσταλμένος ἀπὸ τὸν Θεό, ὁ
ντυμένος μὲ τὸ ἔνδυμα τῶν Ἑλλήνων Μακεδόνων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης τὸν
παρακαλοῦσε λέγοντας. «διαβὰς εἰς Μακεδονίαν βοήθησον ἡμῖν»2
. Καὶ
ὁ μέγας ἀπόστολος, ὑπακούοντας στὴν φωνὴ τοῦ Θεοῦ, ἦλθε μὲ πλοῖο
ἀπὸ τὴν θάλασσα μαζὺ μὲ τοὺς συνεργάτες του, τὸν Σίλα, τὸν Τιμόθεο
1 β΄ στιχηρὸ προσόμοιο τοῦ δ΄ ἤχου ἐκ τῶν αἴνων τοῦ ὄρθρου τῆς 29ης Ἰουνίου : «Ὁ ἐξ ὑψίστου
κληθεὶς οὐκ ἀπ΄ ἀνθρώπων* ὅτε τὸ ἐπίγειον* σκότος ἠμαύρωσε* τοὺς ὀφθαλμούς σου τοῦ σώματος,* τῆς ἀσεβείας* δημοσιεῦον τὴν σκυθρωπότητα,* τότε τὸ οὐράνιον* φῶς περιήστραψε*
σῆς διανοίας τὰ ὄμματα* τῆς εὐσεβείας* ἀνακαλύπτον τὴν ὡραιότητα.
* ὅθεν ἐπέγνως τὸν ἐξάγοντα* φῶς ἐκ σκότους Χριστὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν.
* ὃν ἱκέτευε σῶσαι καὶ φωτίσαι τὰς ψυχὰς
ἡμῶν».-
2 Πράξ. 16, 9 : «Διαβὰς εἰς Μακεδονίαν βοήθησον ἡμῖν». «Πέρασε στὴν Μακεδονία καὶ βοήθησέ
μας».-
2
καὶ τὸν Λουκᾶ, καὶ ἔφθασε στὴν Νεάπολη, τὸ λιμάνι τῆς ἐνδόξου πόλεως τῶν ἀρχαίων Φιλίππων, τὴν ὁποία τότε εἶχαν ὑπὸ τὴν κατοχή τους
οἱ Ῥωμαῖοι, καὶ στὴν ὁποία ἵδρυσε τὴν πρώτη χριστιανικὴ Ἐκκλησία
στὴν Ἑλλάδα καὶ στὴν Εὐρώπη, βαπτίζοντας τὴν πρώτη χριστιανή, τὴν
ἁγία Λυδία τὴν Φιλιππησία, καὶ ὁρίζοντας σὰν πρῶτο Ἐπίσκοπο τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας τὸν ἅγιο Ἐπαφρόδιτο, τὸν συνεργάτη καὶ πολύτιμο βοηθό του. Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ
Θεοῦ, ἐστερέωσε τὴν ἐκκλησία του καὶ τὴν ἐνεδυνάμωσε, καὶ ἡ εὐσέβεια
καὶ ἡ τιμὴ πρὸς τὸν ἅγιο Παῦλο ταὐτίσθηκε μὲ τὸν τόπο μας, μὲ τὴν ἀνάδειξη μεγάλων καὶ περιλάμπρων ἐκκλησιῶν καὶ πολλαπλῶν ἄλλων
ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων ἰδίως κατὰ τὴν περίοδο τοῦ Βυζαντίου, κατὰ
τὴν ὁποία ἡ ἀρχαία «Νεάπολις» ὠνομάσθηκε «Χριστούπολις». Αὐτὸ
τὸ μεγαλεῖο τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας φέρομε ἐπάνω στοὺς ὤμους μας,
σήμερα, ἐδῶ οἱ κάτοικοι, οἱ κληρικοὶ καὶ οἱ λαϊκοί, ἔχοντας μάλιστα σὰν
πνευματικὸ διαμάντι καὶ τὴν «πρὸς Φιλιππησίους» ἐπιστολὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τὴν ἐπιστολὴ τῆς χαρᾶς καὶ τῆς ταπεινώσεως, τὴν ὁποία συνέγραψε πιθανώτατα τὸ 55 μ.Χ. ἀπὸ τὴν φυλακὴ τῆς Ἐφέσου.
Γράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γιὰ τὸν ἀπόστολο Παῦλο
στὰ τέλη τοῦ 4ου μ.Χ. αἰῶνα: «Ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν ἀξιωθεῖ αὐτὴ τὴν τιμὴ
ἀπὸ τοὺς ἄρχοντες τῆς γῆς, φοροῦν ἐνδύματα καὶ χρυσὸ κόσμημα στὸν
λαιμό τους καὶ εἶναι ὁλόκληροι λαμπροφορεμένοι. Ὁ Παῦλος ὅμως ποὺ
φορεῖ ἁλυσίδα γιὰ χρυσό, βαστάζει τὸν σταυρό. αὐτὸς διώκεται, μαστιγώνεται καὶ λιμοκτονεῖ. Ἀλλὰ μὴ γίνεσαι κατηφής, ἀγαπητέ. Ἐπειδὴ καὶ
τὸ κόσμημα αὐτὸ εἶναι πολὺ καλύτερο καὶ λαμπρότερο ἀπὸ ἐκεῖνο, καὶ
ἀγαπητὸ στὸν Θεὸ καὶ γι΄ αὐτὸ ὅταν τὸ ἐβάσταζε, δὲν κουραζόταν. Ἐπειδὴ τὸ θαυμαστὸ εἶναι τοῦτο, ὅτι δηλαδὴ μὲ τὰ δεσμὰ καὶ τὶς μαστιγώσεις καὶ τὰ στίγματα ἦταν λαμπρότερος ἀπὸ ἐκείνους ποὺ φοροῦν
τὴν βασιλικὴ πορφύρα καὶ τὸ στέμμα. Ὅτι πράγματι ἦταν λαμπρότερος, καὶ δὲν εἶναι καύχηση αὐτὰ ποὺ εἶπα, τὸ ἔδειξαν τὰ ἐνδύματά του.
Διότι, ἐὰν βάλῃς ἐπάνω σὲ ἄῤῥωστο πολὺ περισσότερα στέμματα καὶ
ἄλλες τόσες βασιλικὲς πορφύρες, δὲν θὰ μπορέσῃς νὰ συγκρατήσῃς οὔτε κατὰ ἐλάχιστο τὸν πυρεττό του. Οἱ ποδιὲς ὅμως τοῦ Παύλου, ἐρχόμενες σὲ ἐπαφὴ μὲ τὰ σώματα τῶν ἀῤῥώστων, κάνουν νὰ ἀπομακρύνεται
κάθε ἀσθένεια3
. Καὶ ἦταν φυσικὸ αὐτό.
3 Πράξ. 19, 11-12. «Δυνάμεις τε οὐ τὰς τυχούσας ἐποίει ὁ Θεὸς διὰ τῶν χειρῶν Παύλου, ὥστε καὶ
ἐπὶ τοὺς ἀσθενοῦντας ἐπιφέρεσθαι ἀπὸ τοῦ χρωτὸς αὐτοῦ σουδάρια ἢ σιμικίνθια καὶ ἀπαλλάσσεσθαι ἀπ΄ αὐτῶν τὰς νόσους, τά τε πνεύματα τὰ πονηρὰ ἐξέρχεσθαι ἀπ΄ αὐτῶν». «Ὁ Θεὸς
ἔκαμε μὲ τὰ χέρια τοῦ Παύλου θαύματα ὄχι συνηθισμένα. Οἱ ἄνθρωποι ἔπαιρναν ἀκόμη καὶ τὰ
3
Ἐπειδὴ ἐὰν οἱ ληστὲς, ὅταν βλέπουν τοῦτο τὸ σύμβολο, δὲν τολμοῦν
νὰ ἐπιτεθοῦν, ἀλλὰ φεύγουν χωρὶς νὰ κυττάξουν πίσω, πολὺ περισσότερο φεύγουν οἱ ἀσθένειες καὶ οἱ δαίμονες, ὅταν βλέπουν ἐκεῖνο τὸ σύμβολο. Τὸ βαστοῦσε ὅμως ὁ Παῦλος, ὄχι γιὰ νὰ τὸ φέρῃ αὐτὸς μόνον, ἀλλὰ
γιὰ νὰ κάμῃ ὅλους τέτοιους καὶ νὰ τοὺς διδάξῃ νὰ τὸ βαστοῦν. Γι΄ αὐτὸ
ἔλεγε στὴν πρὸς Φιλιππησίους ἐπιστολή του: “Νὰ γίνεσθε μιμητές μου,
καθὼς ἔχετε παράδειγμα ἐμᾶς”4
. Καὶ πάλι στὴν ἴδια ἐπιστολή: “Αὐτὰ
ποὺ εἴδατε καὶ ἀκούσατε γιὰ τὴν συμπεριφορά μου, αὐτὰ νὰ κάμνετε”5
. Καὶ πάλι λέγει παρακάτω : “Μᾶς ἐδόθηκε σὰν χάρη ὄχι μόνον τὸ
νὰ πιστεύωμε στὸν Χριστό, ἀλλὰ καὶ τὸ νὰ πάσχωμε γιὰ χάρη του”6
.
Διότι τὰ ἀξιώματα τῆς παρούσης ζωῆς τότε φαίνονται μεγαλύτερα, ὅταν συγκεντρωθοῦν σὲ ἕνα μόνο πρόσωπο. Στὰ πνευματικὰ ὅμως συμβαίνει τὸ ἀντίθετο. Τότε μάλιστα λάμπει ἡ τιμή, ὅταν ἔχει κάποιος πολλοὺς συντρόφους στὴν πρώτη θέση καὶ ὅταν αὐτὸς ποὺ τιμᾶται δὲν εἶναι
ἕνας, ἀλλὰ ἔχει πολλοὺς ποὺ ἀπολαμβάνουν τὶς ἴδιες τιμές»7
.
μαντήλια τῆς κεφαλῆς ἢ τοῦ λαιμοῦ, ποὺ τὰ εἶχε χρησιμοποιήσει ὁ Παῦλος καὶ τὰ ἔβαζαν ἐπάνω στοὺς ἀσθενεῖς. Αὐτοὶ τότε γιατρεύονταν ἀπὸ τὶς ἀῤῥώστιες τους, καὶ τὰ πονηρὰ πνεύματα
ἔφευγαν ἀπὸ αὐτούς».- 4 Φιλιπ. 3, 17. «Συμμιμηταί μου γίνεσθε, ἀδελφοί, καὶ σκοπεῖτε τοὺς οὕτω περιπατοῦντας, καθὼς
ἔχετε τύπον ἡμᾶς». «Μιμηθεῖτε ὅλοι ἐμένα, ἀδελφοί μου, καὶ παραδειγματισθεῖτε ἀπὸ αὐτοὺς
ποὺ συμπεριφέρονται σύμφωνα μὲ τὸ ἰδικό μας πρότυπο».- 5 Φιλιπ. 4, 9. «Ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε.
καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ΄ ὑμῶν». «Αὐτὰ ποὺ ἐμάθατε, παρελάβατε καὶ ἀκούσατε ἀπὸ
ἐμένα, αὐτὰ ποὺ εἴδατε σὲ ἐμένα, αὐτὰ νὰ κάμνετε καὶ σεῖς. Καὶ ὁ Θεὸς ποὺ δίνει τὴν εἰρήνη θὰ
εἶναι μαζύ σας».- 6 Φιλιπ. 1, 29. «Ὅτι ὑμῖν ἐχαρίσθη τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ, οὐ μόνον τὸ εἰς αὐτὸν πιστεύειν, ἀλλὰ καὶ
τὸ ὑπὲρ αὐτοῦ πάσχειν». «Ἐπειδὴ σὲ σᾶς δόθηκε τὸ χάρισμα, ὄχι μόνον νὰ πιστεύετε στὸν
Χριστό, ἀλλὰ καὶ νὰ ὑποφέρετε γι’αὐτόν».- 7 ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Λόγος Ζ΄ εἰς τὸν ἅγιον Ἀπόστολον Παῦλον, ΕΠΕ 36, σελ. 518,
16 – 520, 23. «Οἱ μὲν οὖν παρὰ τῶν ἔξωθεν ταύτης ἠξιωμένοι τῆς τιμῆς, ἱμάτια περίκεινται καὶ
περιαυχένιον κόσμον χρυσοῦν, καὶ πάντοθεν εἰσι λαμπροί. οὗτος δὲ ἅλυσιν ἀντὶ χρυσοῦ περικείμενος, βαστάζει τὸν σταυρόν. οὗτος ἐλαυνόμενος, οὗτος μαστιζόμενος καὶ λιμώττων. Ἀλλὰ μὴ
στυγνάσῃς, ἀγαπητέ. Καὶ γὰρ ὁ κόσμος οὗτος ἐκείνου πολλῷ βελτίων καὶ λαμπρότερος, καὶ
Θεῷ φίλος. διὸ καὶ βαστάζων οὐκ ἔκαμνε. Τοῦτο γάρ ἐστι τὸ θαυμαστόν, ὅτι μετὰ δεσμῶν καὶ
μαστίγων λαμπρότερος τῶν τὴν ἀλουργίδα καὶ τὸ διάδημα ἐχόντων ἦν. Ὅτι γὰρ λαμπρότερος,
καὶ οὐ κόμπος τὰ εἰρημένα, ἐδήλωσεν αὐτοῦ τὰ ἱμάτια. Διαδήματα μὲν γὰρ μυρία καὶ πορφυρίδας τοσαύτας ἂν ἐπιθῇς ἀῤῥωστοῦντι, οὐδὲ μικρόν τι τῆς φλογὸς ὑποτεμέσθαι δυνήσῃ. τὰ δὲ ἐκείνου σημικίνθια ὁμιλοῦντα τοῖς σώμασι τῶν καμνόντων, πᾶσαν νόσον δραπετεύειν ποιεῖ. καὶ
εἰκότως. Εἰ γὰρ λῃσταὶ τοῦτο ὁρῶντες τὸ σημεῖον οὐ τολμῶσιν ἐπελθεῖν, ἀλλ΄ ἀμεταστρεπτὶ
φεύγουσι, πολλῷ μᾶλλον νόσοι καὶ δαίμονες ὁρῶντες ἐκεῖνο τὸ σημεῖον φεύγουσιν. Ἐβάσταζε δέ,
οὐχ ἵνα αὐτὸς αὐτὸ φέρῃ μόνος, ἀλλ΄ ἵνα ἅπαντας τοιούτους ποιήσῃ καὶ διδάξῃ βαστάζειν. διὸ
ἔλεγε, “μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς ἔχετε τύπον ἡμᾶς”. καὶ πάλιν, “ἃ εἴδετε καὶ ἠκούσατε ἐν
ἐμοί, ταῦτα πράσσετε”. καὶ πάλιν, “ἡμῖν ἐχαρίσθη, οὐ μόνον τὸ εἰς αὐτὸν πιστεύειν, ἀλλὰ καὶ
τὸ ὑπὲρ αὐτοῦ πάσχειν”. Τὰ μὲν γὰρ τοῦ παρόντος ἀξιώματα βίου τότε μείζονα φαίνεται, ὅταν
εἰς ἕνα περιστῇ μόνον. ἐπὶ δὲ τῶν πνευματικῶν τοὐναντίον. τότε μάλιστα λάμπει τὸ τῆς τιμῆς,
ὅταν πολλοὺς τῆς προεδρίας ἔχῃ κοινωνούς, καὶ ὅταν ὁ μετέχων μὴ εἷς ᾖ, ἀλλὰ πολλοὺς ἔχῃ
τοὺς τῶν αὐτῶν ἀπολαύοντας».-
4
Ἀγαπητοί μου καὶ ἀγαπητές μου,
Σὲ αὐτὴν τὴν οὐράνια τιμὴ μᾶς καλεῖ ὅλους καὶ ὅλες ὁ ἱδρυτὴς
καὶ πολιοῦχος τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Φιλίππων, Νεαπόλεως & Θάσου, ὁ ἔνδοξος Ἀπόστολος Παῦλος. Μᾶς
προσκαλεῖ νὰ μετάσχωμε στὶς ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις μας, ποὺ θὰ
πραγματοποιηθοῦν στὸν Καθεδρικό μας Ναό, τὴν ΤΡΙΤΗ 28η ΙΟΥΝΙΟΥ
στὶς 7 τὸ ἀπόγευμα στὸν ΕΣΠΕΡΙΝΟ, καὶ στὴ συνέχεια στὶς 8.30 στὴν
ΙΕΡΑ ΛΙΤΑΝΕΙΑ ΣΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ μὲ τὴν
λιτάνευση τῆς ἱερᾶς Εἰκόνος του, μέχρι τὸ μνημεῖο τῆς ἀφίξεώς του στὸ
κέντρο τῆς Καβάλας, ὅπου θὰ τελέσωμε καὶ τὴν ἀρτοκλασία καὶ θὰ γίνῃ
καὶ ἡ σχετικὴ ἑορταστικὴ ὁμιλία. Ἐπίσης σᾶς προσκαλοῦμε τὸ πρωΐ
τῆς ΤΕΤΑΡΤΗΣ τῆς 29ης Ἰουνίου στὴν ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ καὶ στὴν
ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς πόλεώς μας. Τὸ ἀπόγευμα τῆς
ἰδίας ἡμέρας, στὶς 8, στὸ Ἱερὸ Μνημεῖο τῆς ἀφίξεως τοῦ Ἀποστόλου
ΠΑΥΛΟΥ πλησίον τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ ἁγίου Νικολάου Καβάλας, ἔμπροσθεν
τῆς μαρμαρίνης ἀναθηματικῆς κόγχης, καὶ σὲ ἀνάμνηση τοῦ γεγονότος
τῆς ἀφίξεως τοῦ ἁγίου ΠΑΥΛΟΥ στὸν λιμένα τῆς ἀρχαίας Νεαπόλεως
θὰ τελεσθῇ, ὑπαιθρίως, ἀντὶ τῆς καθιερωμένης ΑΓΡΥΠΝΙΑΣ στοὺς ἀρχαίους Φιλίππους, ὁ μεθέορτος ἀρχιερατικὸς ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ.
Σᾶς περιμένομε ὅλους καὶ ὅλες.
Μὲ ἐγκάρδιες πατρικὲς εὐχὲς καὶ εὐλογίες
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ