Ο Άγιος Αμφιλόχιος ήταν Καππαδόκης, σύγχρονος του Μεγάλου Βασιλείου και φίλος του.
Κάποια μέρα περιφρόνησε τα εγκόσμια, τα παράτησε όλα κι έφυγε στην έρημο. Έζησε ασκητικά πολλά χρόνια, νηστεύοντας και προσευχόμενος. Όλοι οι Πατέρες της Εκκλησίας ωρίμασαν στην έρημο κι από εκεί ξεκίνησαν για το κατοπινό τους έργο. Το 373 ο Μέγας Βασίλειος πρωτοστάτησε και οι επίσκοποι της επαρχίας τον εξέλεξαν και, παρά τις διαμαρτυρίες του, τον χειροτόνησαν επίσκοπο Ικονίου. Τότε ο Μέγας Βασίλειος του έστειλε χαιρετιστήρια επιστολή, στην οποία του γράφει· «Χαίρει και η πατρίς και ευφραίνεται ταις του Κυρίου οικονομίαις». Η εκλογή και χειροτονία του αγίου Αμφιλοχίου χαροποίησε την Καππαδοκία.
Μέσα στις πολλές επιστολές του Μεγάλου Βασιλείου προς τον άγιο Αμφιλόχιο βλέπομε ποιος ήταν ο Άγιος, του οποίου τη μνήμη εορτάζουμε σήμερα. Σε μία του επιστολή ο Μέγας Βασίλειος γράφει προς τον άγιο Αμφιλόχιο. «Θαύμασα και τη φιλομάθειά σου και την ταπεινοφροσύνη σου, ότι καταδέχεσαι και να μάθεις εσύ ο δάσκαλος και να μαθαίνεις από μένα, που δεν έχω τίποτε να σε διδάξω για να μάθεις». Αυτά δεν είναι μόνο φιλοφρόνηση του Μεγ. Βασιλείου, αλλά δείχνουν και ποιος ήταν ο άγιος Αμφιλόχιος.
Υπήρξε άριστος επίσκοπος και μετείχε στη Β’ Οικουμενική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, όπου και διέπρεψε.
Ο Αμφιλόχιος δεν είχε κύρος μόνο στη δική του Εκκλησία, αλλά το ηθικό κύρος του είχε επεκταθεί και σε άλλες περιοχές. Έτσι, παρενέβαινε και σε Εκκλησίες κοντινές, όπου διασφάλιζε την ειρήνη και ορθοτομούσε το λόγο της αληθείας. Διότι στο έργο του, είχε οδηγό τα θεόπνευστα λόγια του Αποστόλου Παύλου: «Σπούδασον σεαυτὸν δόκιμον παραστῆσαι τῷ Θεῷ, ἐργάτην ἀνεπαίσχυντον, ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας». (Β’ προς Τιμόθεον, στ’ 15).
Δηλαδή, λέει ο Απόστολος Παύλος, προσπάθησε να παραστήσεις τον εαυτό σου στο Θεό δοκιμασμένο και τέλειο εργάτη, που δεν τον ντροπιάζει το καλοφτιαγμένο έργο του, και διδάσκει ορθά το λόγο της αληθείας. Στην προς Αμφιλόχιο επιστολή ο Μέγας Βασίλειος φανερώνει τη λαμπρή ηθική φυσιογνωμία του Αμφιλοχίου. Τον παρακαλεί να παραστεί στην τιμητική γιορτή υπέρ των μαρτύρων της Καισαρείας, για να αποβεί αυτή σεμνότερη, διότι ο λαός της Καισαρείας τον αγαπά, όσο κανένα άλλο επίσκοπο.
Ο Αμφιλόχιος συνέταξε αρκετούς λόγους για την Ορθοδοξία μας, και πέθανε ειρηνικά το έτος 394
