Χαῖρε, ὦ χαῖρε,
Ἐλευθεριά!
Ἀπό ἕνα μυστικό ξεκίνησαν ὅλα! Ἤ τοὐλάχιστον τά περισσότερα ἀπ’ ὅσα θά συμβοῦν καί θά ὁδηγήσουν στήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Τά κινήματα καί οἱ ἐξεγέρσεις, πού ὀργανώθηκαν στήν Εὐρώπη τῶν ἀρχῶν τοῦ 19ου αἰώνα, γρήγορα ἀποδυναμώθηκαν, διότι δέν ἦταν συντονισμένα. Ὅλες αὐτές οἱ προσπάθειες θά κορυφωθοῦν ἕνα χειμωνιάτικο βράδυ τοῦ 1814, στήν Ὀδησσό τῆς Ρωσίας, μέ τήν ἵδρυση τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας. Τρεῖς Ἕλληνες ἔμποροι, Νικόλαος Σκουφάς, Ἐμμανουήλ Ξάνθος καί Ἀθανάσιος Τσακάλωφ, πλημμυρισμένοι μέ ζῆλο πατριωτικό, ὀργανώνονται μυστικά καί ὁ στόχος τους εἶναι σαφής: Ἡ προετοιμασία ὅλων τῶν Ἑλλήνων γιά τήν ἀποτίναξη τοῦ τουρκικοῦ ζυγοῦ. Τά χείλη τους σιγοτραγουδοῦν τόν Θούριο, πού ξεσηκώνει τίς καρδιές τους, οἱ ὁποῖες ποθοῦν μιά ὥρα ἐλεύθερης ζωῆς, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιᾶς καί φυλακῆς.
Τό 1820 ὁ ἀριστοκράτης Φαναριώτης Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης ὁρίζεται Γενικός Ἐπίτροπος τῆς Ἀρχῆς τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας. Εὐγενής καί ἐνθουσιώδης, βάζει σκοπό τῆς ζωῆς του τήν ἀπελευθέρωση τοῦ ἑλληνικοῦ Ἔθνους. Ἀμέσως παραιτεῖται ἀπό τόν τσαρικό στρατό καί ἐκδίδει τήν προκήρυξη ἀνεξαρτησίας: «Μάχου ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος». Στίς 22 Φεβρουαρίου τοῦ 1821 στό Ἰάσιο ὑψώνει τήν σημαία τῆς Ἐπανάστασης. Λίγες μέρες ἀργότερα ὁ Μητροπολίτης Βενιαμίν εὐλογεῖ τήν σημαία, πού ὡς σύμβολό της ἔχει τόν σταυρό, καί κατά τό βυζαντινό τυπικό παραδίδει τό ξίφος στόν Ὑψηλάντη. Ὁ Ἀγώνας εἶναι πλέον πραγματικότητα.
Ἡ Πελοπόννησος, μέ τήν ἰδιομορφία τοῦ ἐδάφους της, μέ τά στενά περάσματα πού δυσχέραιναν τίς μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις καί εὐνοοῦσαν τόν κλεφτοπόλεμο, ἦταν ἡ καταλληλότερη περιοχή γιά τήν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης. Καί ἐνῶ ἡ ἐπίσημη μέρα ἔναρξής της εἶχε ὁριστεῖ ἡ 25η Μαρτίου, στίς 22 ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός, στήν πλατεία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στήν Πάτρα, ὑψώνει συγκινημένος τόν σταυρό, εὐλογεῖ τόν Ἀγώνα καί ὅλους τούς ἀγωνιστές, πού ὁρκίζονται νά πολεμήσουν, δίνοντας ἀκόμα καί τό αἷμα τους γιά τήν πίστη καί τήν πατρίδα.
Ἡ πρώτη μάχη, πού στέφθηκε ἀπό τήν νίκη τῶν ἑλληνικῶν ὅπλων καί ἐνίσχυσε τήν αὐτοπεποίθηση καί τό ἠθικό τῶν Ἑλλήνων, πραγματοποιήθηκε στό Βαλτέτσι τόν Μάιο τοῦ ´21. Ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ, συγκινημένος ἀπό αὐτή τήν νίκη, ἀπευθυνόμενος στούς νικητές εἶπε πώς ἡ ἡμέρα αὐτή πρέπει νά καθαγιαστεῖ μέ νηστεία ὅλων καί νά γιορτάζεται ἡ ἐπέτειός της «εἰς αἰῶνας αἰώνων, ἕως οὗ στέκει τό Ἔθνος, διότι ἦτο ἡ ἐλευθερία τῆς πατρίδος».
Τήν νίκη αὐτή ἦρθε νά ἐνισχύσει ἄλλη μία, στήν θάλασσα αὐτή τήν φορά, ὅπου ὁ Δημήτριος Παπανικολῆς, μέ 22 γενναῖα παλληκάρια, προσέγγισε τουρκικό δίκροτο στήν Ἐρεσό τῆς Λέσβου καί μέ τήν χρήση γιά πρώτη φορά πυρπολικοῦ κατόρθωσε νά συντρίψει τό τουρκικό πλοῖο μαζί μέ τούς ἄνδρες του.
Ὁ Ἀγώνας γιά ἐλευθερία συνεχίζεται καί ὅλο μεγαλώνει. Δέν περιορίζεται μόνο στήν Πελοπόννησο καί τήν Στερεά Ἑλλάδα. Καί ἡ Μακεδονία ζεῖ τόν δικό της Γολγοθᾶ κάτω ἀπό τήν διαρκή πίεση τοῦ τουρκικοῦ ζυγοῦ. Πρόσφερε τά μέγιστα στόν Ἀγώνα τῆς ἀνεξαρτησίας καί ἀνέδειξε πολλούς ἥρωες, ἐπώνυμους καί ἀνώνυμους. Ὁ Ἐμμανουήλ Παπᾶς ἀπό τίς Σέρρες, μία ἀπό τίς ἁγνότερες μορφές τοῦ Ἀγώνα, ἀφοῦ μυήθηκε στήν Φιλική Ἑταιρεία καί πληροφορήθηκε γιά τό κίνημα τοῦ Ὑψηλάντη στήν Μολδοβλαχία, ναύλωσε πλοῖο, τό φόρτωσε μέ ὁπλισμό καί ἐφόδια καί ἀναχώρησε στίς 23 Μαρτίου τοῦ 1821 γιά τό Ἅγιον Ὄρος, μέ σκοπό νά ξεσηκώσει τούς Μακεδόνες ἐναντίον τοῦ σκληροῦ δυνάστη.
Τά δραματικά γεγονότα, ὁ ἡρωισμός τῶν Ἑλλήνων, ἀλλά καί ἡ ἀγάπη γιά τόν πολιτισμό αὐτῆς τῆς χώρας, πού τώρα κινδύνευε νά χαθεῖ, δημιούργησαν ἕνα τεράστιο κῦμα φιλελληνισμοῦ. Ὁ Λόρδος Βύρων, ὁ νεαρός ποιητής ἀπό τήν Ἀγγλία, πού μαγεύτηκε ἀπό τίς ὀμορφιές τῆς Ἑλλάδας, οἱ ὁποῖες καθρεπτίζονταν στά ποιήματά του, ἀποφάσισε νά μείνει στήν Ἑλλάδα καί νά βοηθήσει ποικιλοτρόπως τόν Ἀγώνα. Τά τελευταῖα λόγια του, λίγο πρίν πεθάνει, στά 36 του χρόνια, τά ἀφιέρωσε σ’ αὐτήν: «Τῆς ἔδωσα τόν καιρό, τήν ὑγεία μου, τήν περιουσία μου καί τώρα τῆς δίνω τήν ζωή μου. Τί μποροῦσα νά κάνω περισσότερο;».
Ὁ Ρήγας Φεραῖος ἔλεγε πώς «ὁ ἱερός τῆς πατρίδος ἔρως ἐμφωλεύει εἰς τήν καρδίαν· καί ἡ καρδία δέν γηράσκει ποτέ». Πράγματι, στίς καρδιές ὅλων, μικρῶν καί μεγάλων, ἐπιφανῶν καί ἀσήμων, ἀκόμα καί ξένων, ἡ ἱερή αὐτή ἀγάπη εἶχε τόσο βαθιά ριζώσει, πού πάντοτε διατηροῦσε τήν καρδιά νέα. Οἱ κακουχίες, οἱ στερήσεις, τά 400 χρόνια σκλαβιᾶς, ὁ πόνος καί ὁ φόβος δέν μπόρεσαν νά ἀποδυναμώσουν τήν ἑλληνική καρδιά, πού συνεχῶς πάλευε γιά νά δεῖ τήν πατρίδα ἐλεύθερη.
Αὐτές οἱ φλεγόμενες καρδιές, πού μπροστά στούς τέλεια ὀργανωμένους στρατούς τοῦ ἐχθροῦ οὔτε στιγμή δέν δείλιασαν, ἀλλά προχώρησαν καί πάλεψαν σῶμα μέ σῶμα, εἶναι οἱ ἥρωες τοῦ ΄21, τούς ὁποίους ὀφείλουμε νά τιμοῦμε καί νά σεβόμαστε.
201 χρόνια μετά, ὁ ἀπόηχος τοῦ ´21 ἀντηχεῖ στήν ἐλεύθερη Ἑλλάδα καί σέ ὅλους ἐμᾶς, πού ἀναφωνοῦμε, χάρη σέ ὅλους αὐτούς,
Χαῖρε, ὦ χαῖρε, Ἐλευθεριά!
περιοδικο ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΜΑΡΤΙΟΥ
