ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙFΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΦΙΛΙΠΠFΝ, ΝΕΑΠΟΛΕFΣ & ΘΑΣΟΥ κ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ
ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΟΣ,
ΤΟ 2023 ΜΕΤΑ ΧΡΙΣΤΟΝ
********************
Ἀγαπητοὶ ἱερεῖς μου, συνάνθρωποι καὶ παιδιά μου,
πάντοτε μέσα στὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ μας,
Ἡ ἀξία ἑνὸς πράγματος πάντοτε ὁρίζεται ἀπὸ τὴν ἀντίληψη, τὴν λογική, τὸ
συναίσθημα, καὶ κυρίως τὴν γνώση ποὺ ἔχομε γι ́ αὐτό. Καὶ αὐτὸ εἶναι ἕνα βασικὸ
θεῖο προνόμιο τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ τοῦ ἐχάρισε μὲ τὴν ἄκτιστη ἐνέργειά του, ὁ ἅγι-
ος Τριαδικὸς Θεός μας, ὁ Πατήρ, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα, καὶ μὲ τὸ ὁποῖο στο-
λίσθηκε καὶ ὁδηγεῖται στὴν πρόοδο καὶ στὴν ἀξιωσύνη τῆς ζωῆς.
Μὲ τὸ προνόμιο αὐτὸ ἀξιωνόμαστε καὶ ἐφέτος ὅλοι ἐμεῖς, οἱ ἄνθρωποι, μαζὺ
μὲ τὴν φυσικὴ κτίση, νὰ ὑποδεχθοῦμε τὸν νέο χρόνο, 2023 χρόνια μετὰ ἀπὸ τὴν
θεία Γέννηση τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο μας, καὶ
ὡς ἐκ τούτου, ζοῦμε σήμερα, στὴν πρώτη ἡμέρα τοῦ νέου χρόνου 2023, γεγονὸς τὸ
ὁποῖο προκαλεῖ σκέψεις καὶ λογικές, συναισθήματα καὶ ὁράματα, ποὺ ὅμως, καλύ-
πτονται ἀπὸ τὰ σύγχρονα σκοτεινὰ φαινόμενα, τῆς μοναξιᾶς, τῆς φτώχειας, τῆς
ἀνεργίας, τῆς ἀσθένειας, τοῦ θανάτου, τοῦ πόνου, τοῦ ἐγωϊσμοῦ, τῆς ἀναξιοκρατί-
ας, τῆς ἐκμεταλλεύσεως τοῦ συνανθρώπου, τοῦ ἐγκλήματος, τῆς διαφθορᾶς, τῆς
ἀνεξέλεγκτης καὶ ἀσυλλόγιστης καταχρήσεως τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, τῆς καταστρο-
φῆς τοῦ περιβάλλοντος, τοῦ κακοῦ καὶ τῆς ἁμαρτίας.
Καθημερινά, προβάλλονται παντοῦ, μὲ σταθερὴ τακτικὴ καὶ μὲ τὴν πιὸ δια-
σαφηνιστικὴ λεπτομέρεια, ἀπὸ τὸ σύγχρονο διαδίκτυο καὶ τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημε-
ρώσεως, ὅλα τὰ τραγικὰ γεγονότα, τὰ ἐγκλήματα καὶ οἱ παραβατικὲς συμπεριφο-
ρές, καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ τραυματίζονται οἱ ἀθῷες ψυχὲς τῶν παιδιῶν τοῦ κό-
σμου μας. Ποῦ ἡ προβολὴ τῆς ἀρετῆς; Ποῦ ἡ παρουσίαση τῆς ἀγάπης; Ποῦ ἡ
προσπάθεια τῶν ἀνθρώπων τοῦ μόχθου, τῆς οἰκογενείας καὶ τῆς προόδου; Ποῦ ἡ
συνεχὴς καὶ ἡ ἀδιάκοπη ἔκθεση τῆς μορφώσεως, τῆς παιδείας, τῆς ἀλληλεγγύης,
τῆς φιλανθρωπίας, τῆς συναλληλίας, τῆς αὐτοθυσίας, τῆς προσφορᾶς, τῆς δι-
καιοσύνης, τῆς διακονίας, τῆς καλωσύνης, τῆς εὐγενοῦς ἅμιλλας, τῆς ἀξιοπρεπεί-
ας, τῆς ἀξιοκρατίας, τῆς ὑπεροχῆς τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, τοῦ σεβασμοῦ στὰ ἰδανικὰ
καὶ τὰ ἰδεώδη τῶν πολιτισμῶν καὶ τῶν ἐπιτευγμάτων τῆς τέχνης, τῆς μουσικῆς,
τῶν μαθηματικῶν, τῆς φυσικῆς, τῆς φιλοσοφίας, τῆς ἐπιστήμης; Ποῦ ἡ προστα-
2
σία τοῦ παιδιοῦ, τοῦ γέροντος, τῶν προσώπων μὲ εἰδικὲς ἀνάγκες, ποὺ δὲν τὰ ὑπο-
λογίζουν καθόλου τὰ ἄλλα ἀσυνείδητα πρόσωπα ποὺ μέσα στὴν καθημερινότητα
τῆς ζωῆς δὲν σκέφτονται παρὰ μόνον τὸν ἑαυτό τους καὶ τὴν προσωρινή τους ἐξ-
υπηρέτηση;
Καὶ ὅμως, ἀγαπητοί μου καὶ ἀγαπητές μου, ὅλα αὐτὰ τὰ καλὰ ὑπάρχουν
στὸν κόσμο μας, ἄλλωστε γι ́ αὐτὸ συνεχίζει καὶ ὑπάρχει ὁ κόσμος μας. Πλὴν ὅ-
μως, ὅλα αὐτὰ κρύπτονται καὶ δὲν παρουσιάζονται ἐξ αἰτίας τῆς ἰδιοτελείας κά-
ποιων, οἱ ὁποῖοι καὶ παρουσιάζουν μόνο τὰ ἄσχημα καὶ τὰ δυσμενῆ, μὲ σκοπὸ νὰ
ἐπικρατοῦν αὐτοὶ ποὺ εἶναι οἱ ἰσχυρότεροι στὸν κόσμο, γιὰ νὰ ἐξυπηρετοῦν τὰ συμ-
φέροντά τους, καὶ νὰ διχάζουν τοὺς ἀνθρώπους, γιὰ νὰ καταστρέφουν τὶς συνειδή-
σεις, νὰ ἐγκληματοῦν κατὰ τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν, καὶ γιὰ νὰ περιφέρουν τὸ
μίσος καὶ τὴν ἀλλοφροσύνη, τὴν μισαλλοδοξία καὶ τὴν διαφθορά, καὶ προκει-
μένου αὐτοὶ οἱ λίγοι καὶ οἱ κάποιοι, νὰ διαφεντεύουν, νὰ προκαλοῦν τοὺς πολέ-
μους καὶ τὶς συγκρούσεις τῶν λαῶν καὶ νὰ διοικοῦν τὸν πλανήτη.
Δυστυχῶς, ὅλοι αὐτοί, οἱ ἀκόλουθοι τῆς κακίας καὶ τῆς διαστροφῆς, ἠθελη-
μένα ἀμφισβητοῦν καὶ πολεμοῦν τὸν μόνο καὶ ἀληθινὸ Θεὸ τῆς ἀγάπης καὶ τῆς
εἰρήνης, τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό, καὶ προσκυνοῦν τὸν ἀρχηγὸ τῆς κακίας,
τὸν ἀρχέκακο διάβολο, καὶ μὲ ἰδιοτέλεια προβάλλουν σὰν μοναδικὴ ἀξία τὸ χρῆμα
καὶ τὸν πλοῦτο, τὴν ἐφήμερη δόξα καὶ τὴν καλοπέραση, τὴν φιληδονία καὶ τὴν
προσωπική τους ἀνέλιξη, μὲ ὁποιοδήποτε δυστυχῶς ἀθέμιτο τρόπο, ἐφαρμόζοντας
τὴν λαϊκὴ ῥήση «πατῶντας ἐπὶ πτωμάτων». Καὶ κατὰ τὰ ἄλλα, ὅλοι αὐτοί, χω-
ρὶς νὰ ντρέπονται ὁμολογοῦν ὅτι ζοῦν στὸ 2023 μετὰ ἀπὸ τὸν Χριστό. Χωρὶς νὰ τὸ
θέλουν, οἱ ἴδιοι ἀποδέχονται ἀπὸ μόνοι τους ὅτι ζοῦν στὴν μετὰ ἀπὸ τὸν Χριστὸ
ἐποχή.
Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, ποὺ ἀποτελεῖ τὸν στῦλο καὶ τὸ ἑδραίωμα τῆς ἀλη-
θείας1
, μᾶς ἀγκαλιάζει, μᾶς προστατεύει καὶ μᾶς ἀσφαλίζει μέσα στὴν ἀγάπη τοῦ
Θεοῦ, ποὺ εἶναι ἡ ἄκτιστη χάρη του, ποὺ ἐκπέμπεται ἀπὸ αὐτὸν καὶ διαχέεται μέ-
σα στὸν ὑλικὸ κόσμο, καὶ τὴν ὁποία ἔχομε ἀνάγκη γιὰ τὴν ζωή μας2
. Τὰ λόγια
τοῦ Χριστοῦ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ μᾶς τὰ διασώζει ὁ ἅγιος εὐαγγελιστὴς
Ματθαῖος, εἶναι περισσότερο ἐπίκαιρα ἀπὸ ποτέ : «Προσέχετε μήπως σᾶς ξεγελά-
σει κάποιος. Ἐπειδὴ πολλοὶ θὰ ἐμφανισθοῦν σὰν μεσσίες καὶ θὰ ἰσχυρίζωνται ́ἐ-
γὼ εἶμαι ὁ Μεσσίας ́. Ἔτσι θὰ παραπλανήσουν πολλούς. Τότε θὰ ἀκούσετε ὅτι γί-
νονται πόλεμοι, ἢ προετοιμάζονται πόλεμοι. Νὰ προσέξετε καὶ νὰ μὴν ταραχθῆ-
τε, ἐπειδὴ ὅλα αὐτὰ πρέπει νὰ γίνουν, ἀλλὰ δὲν εἶναι ἀκόμη τὸ τέλος. Τὸ ἕνα ἔ-
θνος θὰ ξεσηκωθῇ ἐναντίον τοῦ ἄλλου καὶ τὸ ἕνα βασίλειο ἐναντίον τοῦ ἄλλου.
θὰ ἔλθουν πεῖνα, ἀῤῥώστειες καὶ σεισμοὶ σὲ διάφορα μέρη. Ὅλα αὐτὰ ὅμως εἶναι
σὰν τοὺς πρώτους πόνους τῆς γέννας. Θὰ σᾶς παραδώσουν σὲ βασανιστήρια καὶ
θὰ σᾶς σκοτώσουν, καὶ ὅλοι οἱ λαοὶ θὰ σᾶς μισοῦν ἐξ αἰτίας μου. Τότε πολλοὶ
θὰ ἀποστατήσουν, θὰ καταδώσουν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Θὰ ἐμφανισθοῦν καὶ πολ-
1
Α ́ Τιμ. 3, 15. «Ταῦτά σοι γράφω ἐλπίζων ἐλθεῖν πρός σε τάχιον.
ἐὰν δὲ βραδύνω, ἵνα εἰδῇς πῶς δεῖ ἐν οἴκῳ Θε-
οῦ ἀναστρέφεσθαι, ἥτις ἐστὶν ἐκκλησία Θεοῦ ζῶντος, στῦλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας». «Ἐὰν ὅμως τύχῃ καὶ
καθυστερήσω, σοῦ γράφω γιὰ νὰ μάθῃς πῶς πρέπει νὰ συμπεριφέρεται κάποιος στὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι ἡ
ἐκκλησία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, ὁ στῦλος καὶ τὸ θεμέλιο τῆς ἀληθείας».-
2
Β ́ Κορ. 5, 14. «Ἡ γὰρ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ συνέχει ἡμᾶς». «Μᾶς διακατέχει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ».-
3
λοὶ ψευδοπροφῆτες καὶ θὰ παραπλανοῦν πολλούς. Ἐπειδὴ μάλιστα θὰ πληθύνῃ
ἡ κακία, ἡ ἀγάπη πολλῶν θὰ ψυχρανθῇ»
3
.
Γι ́ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο καὶ ἔχει μεγάλη ἀξία, ἀρχίζοντας μὲ τὴν βοή-
θεια τοῦ Θεοῦ ἕνα καινούργιο χρόνο, νὰ ἀναθεωρήσωμε τὸν προγραμματισμό μας,
νὰ ἀναδομήσωμε τὶς σκέψεις μας, νὰ ὁλοκληρώσωμε τὶς ἀποφάσεις μας καὶ νὰ
μὴ συσχετισθοῦμε μὲ τὸν κόσμο τῆς φθορᾶς καὶ τῆς κακότητος, ὅπως καταγράφει
ὁ ἅγιος ἀπόστολος Παῦλος : «Μὴ προσαρμόζεσθε στὴν νοοτροπία αὐτοῦ τοῦ κό-
σμου, ἀλλὰ νὰ μεταμορφώνεσθε συνεχῶς πρὸς τὸ καλό, ἀποκτῶντας τὸ νέο
φρόνημα τοῦ πιστοῦ. Ἔτσι θὰ μπορῆτε νὰ διακρίνετε ποιὸ εἶναι τὸ θέλημα τοῦ
Θεοῦ, τὸ καλὸ καὶ ἀρεστὸ στὸν Θεὸ καὶ τέλειο»
4
.
Εἶναι γνωστὸ ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾷ τὴν ἔναρξη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔ-
τους μὲ τὴν ἀρχὴ τῆς λεγομένης Ἰνδίκτου5
κατὰ τὴν 1η
ἑκάστου μηνὸς Σεπτεμβρί-
ου, παρ ́ ὅλα αὐτὰ ὅμως συμβαδίζει, καὶ ὀρθῶς τὸ πράττει, καὶ μὲ τὴν ἀπὸ ἀρ-
κετοὺς αἰῶνες καθιερωμένη συνήθεια τῆς ἐνάρξεως τῆς νέας χρονιᾶς κατὰ τὴν 1η
ἑκάστου μηνὸς Ἰανουαρίου, καὶ εὐλογεῖ τὴν ἔναρξη τῆς νέας ἐτησίας περιόδου μὲ
ὕμνους καὶ τελετές. Ἕνας ὑμνογράφος, ὁ Λέων ὁ Βυζάντιος6
ψάλλει : «Σὺ ποὺ εἶ-
σαι ἑνωμένος μὲ τὸ ἅγιο Πνεῦμα, ἄναρχε Λόγε καὶ Υἱέ, αὐτὸς ποὺ εἶσαι ὁ συμ-
παντουργὸς καὶ συνδημιουργὸς ὅλων τῶν ὁρατῶν καὶ τῶν ἀοράτων, νὰ εὐλογή-
σῃς τὸ στεφάνι, δηλαδὴ τὴν ἀρχή, τοῦ χρόνου, φυλάττοντας μέσα στὴν εἰρήνη
τὰ πλήθη τῶν ὀρθοδόξων πιστῶν, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου καὶ ὅλων τῶν
ἁγίων σου»
7
. Ἐπίσης σήμερα, ἡ Ἐκκλησία μας, ἀναφέρεται ἑορτολογικὰ καὶ στὴν
Περιτομὴ τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅπως καὶ στὸν ἅγιο καὶ μέγα Βασίλειο8
,
3
Ματθ. 24, 4-12. «Βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ. Πολλοὶ γὰρ ἐλεύσονται ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου λέγοντες, ἐγώ εἰμι
ὁ Χριστός, καὶ πολλοὺς πλανήσουσι. Μελλήσετε δὲ ἀκούειν πολέμους καὶ ἀκοὰς πολέμων.
ὁρᾶτε μὴ θροεῖσθε.
δεῖ γὰρ πάντα γενέσθαι, ἀλλ ̓ οὔπω ἐστὶ τὸ τέλος. Ἐγερθήσεται γὰρ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος καὶ βασιλεία ἐπὶ βασιλείαν,
καὶ ἔσονται λιμοὶ καὶ λοιμοὶ καὶ σεισμοὶ κατὰ τόπους
.
πάντα δὲ ταῦτα ἀρχὴ ὠδίνων. Τότε παραδώσουσιν ὑμᾶς
εἰς θλῖψιν καὶ ἀποκτενοῦσιν ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν διὰ τὸ ὄνομά μου. Καὶ τότε
σκανδαλισθήσονται πολλοὶ καὶ ἀλλήλους παραδώσουσι καὶ μισήσουσιν ἀλλήλους. Καὶ πολλοὶ ψευδοπροφῆται
ἐγερθήσονται καὶ πλανήσουσι πολλούς, καὶ διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολ-
λῶν».-
4
Ῥωμ. 12, 2. «Καὶ μὴ συσχηματίζεσθε τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ μεταμορφοῦσθε τῇ ἀνακαινώσει τοῦ νοὸς ὑμῶν εἰς
τὸ δοκιμάζειν ὑμᾶς τί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀγαθὸν καὶ εὐάρεστον καὶ τέλειον».-
5
Ἡ Ἰνδικτιὼν ἢ Ἴνδικτος ἦταν ἡ ἀστρονομικὴ χρονικὴ περίοδος (κύκλος) τῶν δεκαπέντε (15) ἐτῶν. Καθιερώθηκε
στὰ χρόνια τῶν Ῥωμαίων, γιὰ τὸν ἔγγειο φόρο, ὁ ὁποῖος διατάχθηκε νὰ ὑπολογίζεται κάθε δεκαπέντε χρόνια. Γι ́
αὐτὸ καὶ ἡ ἐτυμολογία τῆς λέξεως εἶναι λατινικὴ καὶ προέρχεται ἀπὸ τὸ indictio, ὅπως ὠνόμαζαν οἱ Ῥωμαῖοι τὴν
«διαταγή». Διετηρήθη στὸ Βυζάντιο καθὼς καὶ στὴν Δύση γιὰ τὴν εἴσπραξη ὡρισμένου φόρου κάθε δεκαπέντε (15)
χρόνια. Γι ́ αὐτὸ ὀνομάζεται καὶ ἐπινέμηση. Πότε ἀκριβῶς καθιερώθηκε δὲν εἶναι γνωστό. Εἰκάζεται ὅτι ἐπὶ Διοκλη-
τιανοῦ ἢ ἐπὶ τοῦ ἁγίου καὶ Μεγάλου Κωνσταντίνου τὸ 312 μ.Χ. ἄρχισε νὰ χρησιμοποιῆται σὰν χρονολογικὴ ἀναφο-
ρά. Μετὰ ἀπὸ τὴν κατάλυση τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανοὺς Τούρκους, οἱ Πατριάρχες δι-
έσωσαν τὸν θεσμὸ ἀρχίζοντας τὸ ἔτος ἀπὸ τὴν 1η
Σεπτεμβρίου, χωρὶς ὅμως νὰ γράφουν τὸν κύκλο. Αὐτὸς στὴν
Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία προκύπτει ἀπὸ τὴν διαίρεση τοῦ ἔτους ἀπὸ κτίσεως κόσμου (anno mundi) διὰ δεκαπέντε, καὶ
τὸ ἔτος ἰνδικτιῶνος εἶναι τὸ καταλειπόμενο. Γιὰ νὰ ὑπολογίσωμε τὸν κύκλο καὶ τὸ ἔτος ἰνδικτιῶνος ἑνὸς ἔτους, ἀ-
πὸ τὸ ἔτος ἀφαιροῦμε τὸ 313 καὶ τὴν διαφορὰ τὴν διαιροῦμε μὲ τὸ 15. Τὸ πηλίκο εἶναι ὁ κύκλος καὶ τὸ ὑπόλοιπο +
1 εἶναι τὸ ἔτος ἰνδικτιῶνος. (https://el.wikipedia.org/wiki/Ινδικτιών).-
6
Ὁ Λέων Βύζας ἢ Βυζάντιος εἶναι ὑμνογράφος τῆς βυζαντινῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς. Ἦταν σύγχρονος τοῦ ἁ-
γίου Γερμανοῦ τοῦ Α ́, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ἐπίσης ὑμνογράφου (715-730 μ.Χ.). (https://el.wiki-
pedia.org/Λέων_Βυζάντιος).-
7
«Ὁ πνεύματι ἁγίῳ συνημμένος,* ἄναρχε Λόγε καὶ Υἱέ,* ὁ πάντων ὁρατῶν καὶ ἀοράτων* συμπαντουργὸς καὶ
συνδημιουργός,* τὸν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ εὐλόγησον,* φυλάττων ἐν εἰρήνῃ* τῶν ὀρθοδόξων τὰ πλήθη,*
πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου,* καὶ πάντων τῶν ἁγίων σου». Βυζαντίου, Ἦχος πλ. β ́, ἰδιόμελον ψαλλόμενον εἰς τὸ
«καὶ νῦν» πρὸ τῆς εἰσόδου τῇ 1ῃ
Σεπτεμβρίου.-
8
Ὁ Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε στὴν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας τὸ 330 καὶ κοιμήθηκε στὴν ἴδια πόλη τὴν 1η
Ἰα-
νουαρίου 379 μ.Χ.. Ἦταν Ἕλληνας Καππαδόκης, ἀρχιεπίσκοπος τῆς Καισαρείας στὴν Καππαδοκία τῆς χερσο-
νήσου τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, μέγας θεολόγος καὶ πατὴρ τῆς Ἐκκλησίας. Ὑπεστήριξε τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως καὶ
4
ἀρχιεπίσκοπο Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας ποὺ ἔζησε τὸν 4ο
μ.Χ. αἰῶνα. Χαρα-
κτηριστικὰ ψάλλομε σήμερα : «Ὁ Κύριος τῶν ὅλων ὑπομένει τὴν περιτομή (τη-
ρῶντας τὴν παράδοση τῶν Ἑβραίων) καὶ τὰ σφάλματα τῶν ἀνθρώπων σὰν ἀ-
γαθὸς ἀποκόπτει. δίδει σήμερα τὴν σωτηρία στὸν κόσμο.
καὶ χαίρεται στὸν οὐρά-
νιο κόσμο ὁ ἱεράρχης τοῦ δημιουργοῦ ποὺ φέρει μέσα του τὸ ἄκτιστο φῶς τοῦ
Θεοῦ, ὁ θεῖος μύστης τοῦ Χριστοῦ, ὁ Βασίλειος»
9
.
Ὅλα αὐτὰ τὰ ἑόρτια καὶ χαρούμενα γεγονότα εἶναι ἐκεῖνα ποὺ μᾶς ἐνθου-
σιάζουν καὶ μᾶς διδάσκουν, μᾶς καθοδηγοῦν καὶ μᾶς ἑνώνουν μέσα στὸ Σῶμα τοῦ
Χριστοῦ10 καὶ μᾶς ὁδηγοῦν στὴν σωτηρία. Πλὴν ὅμως ὁ κόσμος τῆς ἁμαρτίας καὶ
τῆς κακίας, δυστυχῶς μᾶς προσφέρει τὴν διχόνοια καὶ τὴν καταστροφή. Ὁ ἅγιος
Γρηγόριος, ὁ Θεολόγος11, πρὸς τὸν ὁποῖο ἔχομε ἀφιερώσει τὸ παρὸν ἔτος 2023, γρά-
φει κατὰ τὸν 4ο
αἰῶνα μ.Χ. γιὰ τὸ σημαντικὸ αὐτὸ πρόβλημα τοῦ κόσμου μας:
«Ἀπὸ ποῦ λοιπὸν νὰ ἀρχίσω νὰ σᾶς καταρτίζω, ἀδελφοί; Καὶ μὲ ποιοὺς λόγους
νὰ τιμήσω τοὺς ἀθλητές, στοὺς ὁποίους ἀφιερώνεται αὐτὴ ἡ πανήγυρη; Τί πρῶ-
το καὶ τί μεγαλύτερο νὰ πῶ; Τί συμφέρει τὶς ψυχές σας καὶ τί εἶναι χρησιμώτερο
σὲ αὐτὴ τὴν ἐποχή; Αὐτὸ θὰ τὸ γνωρίσωμε ὡς ἑξῆς.
ποιὸ στοιχεῖο εἶναι τὸ ὡραιό-
τερο στὴν διδασκαλία μας; Ἡ εἰρήνη. Θὰ προσθέσω μάλιστα ὅτι αὐτὸ εἶναι καὶ
τὸ ὠφελιμώτερο. Καὶ ποιὸ εἶναι τὸ χειρότερο καὶ τὸ βλαβερώτερο; Ἡ διχόνοια. …
Καὶ αὐτὸ εἶναι, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο διέσπασε μέλη, διεχώρισε ἀ-
δελφούς, ἐτάραξε πόλεις, ἐξερέθισε λαούς, ὥπλισε ἔθνη, ἤγειρε βασιλεῖς ἐναντίον
ἄλλων, ἱερεῖς πρὸς τὸν λαὸ καὶ πρὸς ἀλλήλους, λαὸ πρὸς τὸν ἑαυτό του καὶ
τοὺς ἱερεῖς, γονεῖς πρὸς παιδιά, παιδιὰ πρὸς γονεῖς, ἄνδρες πρὸς γυναῖκες, γυ-
ναῖκες πρὸς ἄνδρες, ὅλα τὰ ἀγαπητὰ πρόσωπα, δούλους καὶ κυρίους πρὸς ἀλλή-
λους, διδασκάλους καὶ μαθητές, γέροντες καὶ νέους.
καὶ αὐτὸ εἶναι ἐκεῖνο μὲ τὸ
ὁποῖο ἐξευτέλισαν τὸν νόμο τοῦ σεβασμοῦ, τοῦ μεγαλυτέρου βοηθήματος πρὸς
τὴν ἀρετή, καὶ αὐτὸ εἶναι ἐκεῖνο ποὺ εἰσήγαγε τὸν νόμο τῆς αὐθάδειας. Καὶ ἐγί-
ναμε ὄχι μόνον φυλὴ ξεχωριστὴ ἀπὸ μόνη της, πρᾶγμα γιὰ τὸ ὁποῖο περιπαιζό-
ἀντιτάχθηκε στὶς αἱρέσεις τῶν πρωτοχριστιανικῶν χρόνων, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ τοῦ Ἀρειανισμοῦ. Ἦταν ἀ-
δελφικὸς φίλος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ μαζὺ μὲ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο εἶναι οἱ τρεῖς
μεγάλοι Ἱεράρχες τῆς Ἐκκλησίας μας, ποὺ ὡρίσθηκαν ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Βυζαντίου, προστάτες τῆς ἑλληνικῆς
παιδείας. (https://el.wikipedia.org/wiki/Μέγας_Βασίλειος).-
9
«Ὁ τῶν ὅλων Κύριος* περιτομὴν ὑπομένει* καὶ βροτῶν τὰ πταίσματα* ὡς ἀγαθὸς διατέμνει.
* δίδωσι τὴν σω-
τηρίαν* σήμερον κόσμῳ.
* χαίρει δὲ ἐν τοῖς ὑψίστοις* καὶ ὁ τοῦ κτίστου* ἱεράρχης καὶ φωσφόρος,* ὁ θεῖος μύ-
στης* Χριστοῦ Βασίλειος». Κάθισμα, εἰς τὸ «καὶ νῦν» μετὰ τὴν γ ́ ᾠδήν, ἦχος γ ́. Ἡ Παρθένος σήμερον.
10 Πρβλ. Ἐφεσ. 5, 29-30. «Οὐδεὶς γάρ ποτε τὴν ἑαυτοῦ σάρκα ἐμίσησεν, ἀλλ ́ ἐκτρέφει καὶ θάλπει αὐτήν, καθὼς
καὶ ὁ Κύριος τὴν ἐκκλησίαν.
ὅτι μέλη ἐσμὲν τοῦ σώματος αὐτοῦ, ἐκ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν ὀστέων αὐ-
τοῦ». «Κανένας ποτὲ δὲν ἐμίσησε τὸ ἴδιο του τὸ σῶμα, ἀλλὰ ἀντίθετα τὸ τρέφει καὶ τὸ φροντίζει.
ἔτσι πράττει
καὶ ὁ Κύριος γιὰ τὴν ἐκκλησία, ἐπειδὴ ὅλοι εἴμεθα μέλη τοῦ σώματός του ἀπὸ τὴν σάρκα του καὶ ἀπὸ τὰ ὀστᾶ
του».-
11 Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γεννήθηκε στὴν Ναζιανζὸ τῆς Καππαδοκίας τὸ 329 μ.Χ. καὶ ἀπέθανε στὴν ἴδια
πόλη στὶς 25 Ἰανουαρίου 390 μ.Χ.. Ἦταν Ἕλληνας, Καππαδόκης ἱεράρχης καὶ θεολόγος ποὺ διετέλεσε καὶ ἀρχιεπί-
σκοπος Κωνσταντινουπόλεως τὸν 4ο
αἰῶνα μ.Χ.. Θεωρεῖται εὐρέως ὡς ὁ πλέον ταλαντοῦχος ῥήτορας μεταξὺ τῶν
ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὡς κλασσικὰ ἐκπαιδευμένος ὁμιλητὴς καὶ φιλόσοφος τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ
πολιτισμοῦ, τὸν συνεδύασε τελείως μὲ τὴν χριστιανικὴ ἐκκλησία τῶν πρώτων χρόνων τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρα-
τορίας. Ὁ ἴδιος ἀπετέλεσε ἕνα σημαντικώτατο παράγοντα στὴν ἔκφραση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας γιὰ τὴν ἁγία
Τριάδα μεταξὺ τῶν ἑλληνόφωνων καὶ τῶν λατινοφώνων θεολόγων. Τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ ἔργα του ἀποτελοῦν
σημαντικὴ πηγὴ γιὰ τοὺς θεολόγους ὅλων τῶν ἐποχῶν, εἰδικὰ ὅσον ἀφορᾷ στὴ σχέση τῶν τριῶν προσώπων τῆς ἁ-
γίας Τριάδος. Ἦταν ἀδελφικὸς φίλος τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καὶ μαζὺ μὲ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο εἶναι
οἱ τρεῖς μεγάλοι Ἱεράρχες τῆς Ἐκκλησίας μας, ποὺ ὡρίσθηκαν ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Βυζαντίου, προστάτες τῆς ἑλ-
ληνικῆς παιδείας (https://el.wikipedia.org/wiki/Γρηγόριος_Ναζιανζηνός_ο_Θεολόγος).-
5
ταν ὁ Ἰσραήλ12, οὔτε πιὰ εἴμεθα Ἰσραὴλ13 καὶ Ἰούδας14, οὔτε τὰ δύο τμήματα αὐ-
τοῦ τοῦ ἑνὸς καὶ μικροῦ ἔθνους, ἀλλὰ χωρισθήκαμε ἀνὰ οἰκογένειες καὶ σπίτια,
καὶ σχεδὸν ὁ καθένας ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ του, ὅλη ἡ οἰκουμένη καὶ ὅλο τὸ ἀν-
θρώπινο γένος, στὸ ὁποῖο διεδόθη ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἔγινε ἀναρχία ἡ πολύ-
αρχία, καὶ διεσκορπίσθηκαν τὰ κόκκαλά μας στὸν ᾅδη15, καὶ χρειάσθηκε ἀφοῦ
νικήσαμε τοὺς ἐξωτερικοὺς ἐχθρούς, νὰ διαλυθοῦμε μεταξύ μας, καὶ ὅπως οἱ μα-
νιακοί, ὅταν ἀγγίζουν τὶς σάρκες τους, νὰ μὴν αἰσθανώμεθα, ἀλλὰ νὰ χαιρώμε-
θα πιὰ γιὰ τὸ κακό, ἐνῷ ἄλλοι, εἰρηνεύοντας νὰ θεωροῦν κέρδος, ὄχι τὴν συμφο-
ρά, καὶ νὰ νομίζουν ὅτι προσφέρουν σὰν λατρεία στὸν Θεὸ16 τὴν διάλυση.
χρειά-
σθηκε ἐπίσης νὰ διαιρεθοῦμε καὶ νὰ κατακαοῦμε, ὄχι μὲ τὴν ἐπαινετὴ διαίρεση
οὔτε μὲ τὴν φωτιὰ ποὺ καθαρίζει, ἀλλὰ μὲ τὸν ὄλεθρο καὶ τὴν καταστροφή»
17
.
Βλέποντας, λοιπόν, ὅλοι καὶ ὅλες, ἀγαπητοί μου καὶ ἀγαπητές μου, ὅλα ὅ-
σα συμβαίνουν γύρω μας, ἂς προσπαθήσωμε, ἑνωμένοι καὶ ἀγαπημένοι, νὰ ἀντλή-
σωμε δύναμη ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ νὰ ἀντισταθοῦμε στοὺς πειρασμοὺς καὶ στὸ κακό,
12 Ὠσηὲ 1, 9. «Καὶ εἶπε.
κάλεσον τὸ ὄνομα αὐτοῦ οὐ λαός μου, διότι ὑμεῖς οὐ λαός μου, καὶ ἐγὼ οὐκ εἰμὶ ὑμῶν ́».
«Τότε ὁ Θεὸς εἶπε στὸν Ὠσηέ.
́τὸ παιδὶ θὰ τὸ ὀνομάσῃς ὄχι λαός μου, ἐπειδὴ σεῖς δὲν εἶσθε πιὰ λαός μου καὶ ἐ-
γὼ δὲν ὑπάρχω πιὰ γιὰ σᾶς».-
13 Τὸ Βασίλειο τοῦ Ἰσραήλ, ἀλλοιῶς Βασίλειο τῆς Σαμαρείας, ἦταν Ἰσραηλιτικὴ ἐπικράτεια στὴν Ἀνατολικὴ
Μεσόγειο κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ σιδήρου ἀπὸ τὸ 930 ἕως τὸ 720 π.Χ.. Τὸ Βασίλειο εἶχε ὑπὸ τὸν ἔλεγχό του τὴν περι-
οχὴ τῆς Σαμαρείας, ποὺ ἦταν πρωτεύουσα τῆς Γαλιλαίας, καὶ τμήματα τῆς Ὑπεριορδανίας. Τὸ δεύτερο Ἰσραη-
λιτικὸ κράτος τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἦταν τὸ Βασίλειο τοῦ Ἰούδα καὶ βρισκόταν στὰ νότια τοῦ Ἰσραήλ. Σύμφωνα μὲ
τὴν ἁγία Γραφή, τὸ Βασίλειο τοῦ Ἰσραὴλ ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ δύο κράτη ποὺ ἀναδύθηκαν μετὰ ἀπὸ τὴν διάσπαση
τῆς ἑνωμένης μοναρχίας τοῦ Ἰσραὴλ τὸν 10ο
αἰῶνα π.Χ. στὴν ὁποία ἐβασίλευσαν οἱ βασιλεῖς Σαούλ, Δαβὶδ καὶ Σο-
λομών. Τὸ δεύτερο Βασίλειο ποὺ προέκυψε ἦταν τοῦ Ἰούδα στὸν νότο. Ὁ πρῶτος βασιληᾶς τοῦ βορείου Βασιλείου
ἦταν ὁ Ἱεροβοὰμ ὁ Α ́. Τὸ Βασίλειο κατεστράφη ἀπὸ τὴν Β ́ Ἀσσυριακὴ Αὐτοκρατορία περίπου τὸ 720 π.Χ.. https:
//el.wikipedia.org/wiki/Βασίλειο_του_Ισραήλ_(Σαμάρεια).-
14 Τὸ Βασίλειο τοῦ Ἰούδα (ἑβραϊκά : הָ הוּדְ י תֶ כֶ לְ מַ מ ,Mamlekhet Yehudāh) ἦταν ἑβραϊκὴ ἐπικράτεια ποὺ δημιουρ-
γήθηκε κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ Σιδήρου, ἀπὸ τὸ 930 ἕως τὸ 587 π.Χ., σὲ περιοχὲς τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου καὶ πιὸ
συγκεκριμένα στὶς Ἰουδαϊκὲς Ὀροσειρὲς γύρω ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα. Σύμφωνα μὲ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, πρῶτος βα-
σιληᾶς του ὑπῆρξε ὁ Ῥοβοὰμ ἀπὸ τὸν οἶκο τοῦ Δαβίδ. Ὁ οἶκος καταγόταν ἀπὸ τὴν φυλὴ τοῦ Ἰούδα, στὴν ὁποία
ὀφείλεται τὸ ὄνομα τοῦ Βασιλείου. Ἡ κατάκτηση τῶν Ἱεροσολύμων ἀπὸ τὸν Ναβουχοδονόσορα τὸν Β ́ τὸ 587 π.Χ.
ἐσήμανε καὶ τὸ τέλος τοῦ ἐλευθέρου Βασιλείου, τὸ ὁποῖο ἐνσωματώθηκε στὴν Βαβυλωνιακὴ Αὐτοκρατορία, ἐνῷ ἀρ-
γότερα μετετράπη στὴν καλουμένη ἐπαρχία τῆς Ἰουδαίας, τῆς αὐτοκρατορίας τῶν Ἀχαιμενιδῶν. Μὲ τοὺς Μακκα-
βαίους ἀποκαθίσταται καὶ πάλι ἡ ἐλευθερία τῶν Ἑβραίων στὴν περιοχή.
(https://el.wikipedia.org/Βασίλειο_του_Ιούδα).-
15 Ψαλμ. 140, 7. «Ὡσεὶ πάχος γῆς διεῤῥάγη ἐπὶ τῆς γῆς, διεσκορπίσθη τὰ ὀστᾶ ἡμῶν παρὰ τὸν ᾅδην». «Ὅπως
σπάει μία μυλόπετρα στὴ γῆ, θὰ σκορπισθοῦν τὰ κόκκαλά τους στὸ στόμα τοῦ ᾅδη».-
16 Ἰω. 16, 2. «Ἀποσυναγώγους ποιήσουσιν ὑμᾶς.
ἀλλ ́ ἔρχεται ὥρα ἵνα πᾶς ὁ ἀποκτείνας ὑμᾶς δόξῃ λατρείαν
προσφέρειν τῷ Θεῷ». «Θὰ σᾶς διώξουν ἀπὸ τὶς συναγωγές.
θὰ ἔλθῃ μάλιστα ὁ καιρὸς ποὺ ὅποιος σᾶς θανα-
τώσῃ θὰ νομίζῃ ὅτι ἔτσι ὑπηρετεῖ τὸν Θεό».-
17 ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΛΒ ́ «περὶ τῆς εὐταξίας κατὰ τὰς συζητήσεις καὶ ὅτι δὲν εἶναι εἰς θέσιν
κάθε ἄνθρωπος νὰ διαλέγεται περὶ Θεοῦ, οὔτε εἶναι κάθε καιρὸς κατάλληλος πρὸς τοῦτο», ΕΠΕ, τόμ. 2ος σελ. 28,
9 – 29, 19 καὶ 32, 1 – 33, 26. «Πόθεν οὖν ἄρξομαι καταρτίζειν ὑμᾶς, ἀδελφοί; Καὶ τίσι λόγοις τιμήσω τοὺς ἀθλη-
τάς, ὧν ἡ παροῦσα πανήγυρις; Τί πρῶτον εἴπω, ἢ τί μέγιστον; Τί μάλιστα συμφέρον ταῖς ὑμετέραις ψυχαῖς, ἢ
τί τῷ παρόντι καιρῷ χρησιμώτατον; Γνοίημεν δ ́ ἂν οὕτω
.
Τί τοῦ ἡμετέρου λόγου τὸ κάλλιστον; Ἡ εἰρήνη. Προσ-
θήσω δ ́ ὅτι καὶ τὸ λυσιτελέστατον. Τί δὲ τὸ αἴσχιστόν τε καὶ βλαβερώτατον; Ἡ διχόνοια. … Καὶ τοῦτο ἐστιν, ὡς
ἐπὶ τὸ πλεῖστον, ὃ διέσπασε μέλη, διέστησεν ἀδελφούς, πόλεις ἐτάραξε, δήμους ἐξέμηνεν, ὥπλισεν ἔθνη, βασι-
λεῖς ἐπανέστησεν, ἱερεῖς λαῷ καὶ ἀλλήλοις, λαὸν ἑαυτῷ καὶ ἱερεῦσι, γονεῖς τέκνοις, τέκνα γονεῦσιν, ἄνδρας γυ-
ναιξί, γυναῖκας ἀνδράσι, πάντα τὰ τῆς εὐνοίας ὀνόματα, δούλους καὶ δεσπότας ἀλλήλοις, διδασκάλους καὶ μα-
θητάς, πρεσβύτας καὶ νέους, καὶ τὸν τῆς αἰδοῦς ἀτιμάσαν νόμον, τοῦ μεγίστου πρὸς ἀρετὴν βοηθήματος, τὸν
τῆς αὐθαδείας εἰσήνεγκεν.
καὶ γεγόναμεν οὐ φυλή, καὶ φυλὴ καθ ́ ἑαυτήν, ὃ πάλαι ὁ Ἰσραὴλ ὠνειδίζετο.
οὐδὲ Ἰ-
σραὴλ καὶ Ἰούδας, τὰ δύο καὶ ἑνὸς ἔθνους καὶ μικροῦ τούτου τμήματα, κατ ́ οἴκους δὲ καὶ συζυγίας τὰς ἀναγ-
καίας, καὶ οἷον πρὸς ἑαυτὸν ἕκαστος, ἐμερίσθημεν, ἡ οἰκουμένη πᾶσα καὶ γένος ἅπαν ἀνθρώπων, ὅσον ὁ θεῖος
λόγος ἐπέδραμεν.
καὶ γέγονεν ἀναρχία ἡ πολυαρχία, καὶ διεσκορπίσθη τὰ ὀστᾶ ἡμῶν παρὰ τὸν ᾅδην.
καὶ ἐχρῆν,
ἐπειδὴ τῶν ἐκτὸς ἐχθρῶν ἐκρατήσαμεν, ὑπ ́ ἀλλήλων ἡμᾶς καταλυθῆναι καί, καθάπερ τοὺς μαινομένους τῶν ἰδί-
ων σαρκῶν ἁπτομένους, μηδὲ αἰσθάνεσθαι, ἀλλὰ καὶ χαίρειν τῷ κακῷ πλέον, ἢ εἰρηνεύοντες ἕτεροι, καὶ κέρδος
ποιεῖσθαι τὴν συμφοράν, καὶ ἡγεῖσθαι λατρείαν εἰσφέρειν τῷ Θεῷ τὴν κατάλυσιν, καὶ διαιρεθῆναι καὶ ἐμπρη-
σθῆναι, οὐ τὴν ἐπαινετὴν διαίρεσιν, ἀλλὰ τὴν ψεκτήν, οὐδὲ τὸν καθάρσιον ἐμπρησμόν, ἀλλὰ τὸν ὀλέθριον».-
6
μὲ τὴν πίστη μας στὸν Χριστό18, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσωμε τοὺς πολλοὺς καὶ μεγά-
λους κινδύνους ποὺ καταστρέφουν τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὴν ἀ-
σφάλεια καὶ τὴν προστασία τοῦ Θεοῦ, ὁδηγῶντας τον στὸν αἰώνιο θάνατο καὶ
στὴν καταστροφή.
Μὲ ἐλπιδοφόρες πατρικὲς εὐχὲς σᾶς εὔχομαι ἕνα νέο ἔτος, γεμᾶτο ἀπὸ τὴν
Χάρη τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς καὶ τὴν
κοινωνία τοῦ ἁγίου Πνεύματος19
.
ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΧΡΟΝΙΑ, ΜΕ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΑ,
ΧFΡΙΣ ΦΟΒΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΘΗ.
Μὲ ἐγκάρδιες πατρικὲς εὐχὲς καὶ εὐλογίες,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
Ο ΦΙΛΙΠΠFΝ, ΝΕΑΠΟΛΕFΣ & ΘΑΣΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΣ
