ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ
Ἐξομολόγηση σωτήρια
Εὔκολα γλιστράει κανείς στήν ἁμαρτία καί γεύεται ὕστερα τούς πικρούς καρπούς της. Γι’ αὐτό, ὁ Θεός μᾶς χάρισε τή μετάνοια. Κι ἀφοῦ μετανοήσει ὁ ἄνθρωπος, ἔπειτα πρέπει νά τά καταθέτει ὅλα σέ ἕναν Πνευματικό. Ἡ μετάνοια ὁλοκληρώνεται μέ τήν Ἐξομολόγηση. Τό μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως μᾶς δίνει τή δυνατότητα νά συντρίβουμε μέσα μας ὅ,τι εἶναι ξένο πρός τόν Χριστό καί μᾶς ἐπαναφέρει στόν δρόμο τῆς σωτηρίας. Εἶναι ἀκόμη βασική προϋπόθεση, γιά νά εἰσέλθει κανείς στό ἄλλο μεγάλο Μυστήριο, τή θεία Κοινωνία.
Πῶς νά ἐξομολογούμαστε
Δέν φτάνει ὅμως νά πάει κανείς νά ἐξομολογηθεῖ, πρέπει νά τό κάνει καί σωστά. Πολλοί εἶναι αὐτοί πού ἀναρωτιοῦνται πῶς πρέπει νά ἐξομολογοῦνται.
Πρῶτα-πρῶτα χρειάζεται νά πάρει κανείς τήν ἀπόφαση νά ἐκτεθεῖ μπροστά στόν Πνευματικό του. Γιά νά φύγει τό βάρος ἀπό τήν ψυχή μας, πρέπει νά μιλήσουμε μέ κάθε εἰλικρίνεια. Νά «ξεγυμνώσουμε» τελείως τήν ψυχή μας. Νά ποῦμε τά πράγματα ἔτσι, ὅπως εἶναι. Μήν προσπαθοῦμε νά… ξεγλιστρήσουμε. Νά μή μείνουμε σέ κάποιες γενικότητες. Νά μήν ἀφήσουμε τίποτα ὄρθιο μέσα μας. Νά γκρεμίσουμε τόν παλαιό ἑαυτό μας. Νά φανερώσουμε ὅλη μας τήν πληγή. Κι ἄς πονέσουμε. Ἀλλιῶς δέν θά ἔλθει ποτέ ἡ γιατρειά.
Γιατί πολλά πράγματα καί καταστάσεις ὑπάρχουν μέσα μας πού, ὄχι στόν Πνευματικό, ἀλλά οὔτε στόν ἴδιο μας τόν ἑαυτό δέν τολμοῦμε νά τά ποῦμε καί τά κρύβουμε. Δέν κάνουμε ὅμως καλά. Γιατί ἡ ἁμαρτία μένει, ἡ πληγή δέν κλείνει. Ἄν θέλει κανείς νά γιατρευτεῖ ἡ ψυχή του, νά μή χαριστεῖ καθόλου στόν ἑαυτό του.
Ἄλλο σημαντικό στήν Ἐξομολόγηση εἶναι νά μήν ἀναφέρουμε ἁμαρτίες ἄλλων ἀνθρώπων, ἀλλά νά περιοριστοῦμε στίς δικές μας. Ἡ σωστή Ἐξομολόγηση προϋποθέτει τήν ἀνάληψη προσωπικῆς εὐθύνης γιά ὅσα μᾶς συμβαίνουν. Ἐμεῖς θεωροῦμε ὅτι πάντα φταῖνε οἱ ἄλλοι καί θέλουμε ὅλοι νά μᾶς δικαιώνουν. Ἡ πραγματική χαρά καί εὐτυχία θά ἔλθει, ὅταν θεωροῦμε τόν ἑαυτό μας καί μόνο ὑπεύθυνο γιά ὅ,τι κακό συμβαίνει στή ζωή μας καί στήν κοινωνία.
Θέμα Ἐξομολογήσεως δέν εἶναι τί μοῦ εἶπε ἤ τί μοῦ ἔκανε ὁ ἄλλος, ἀλλά ὅτι δέν ἔχω εἰρήνη καί ὑπομονή, δέν δείχνω κατανόηση, δέν εἶμαι ἄνθρωπος συμπονετικός, ἔχω νοοτροπία κοσμική, εἶμαι ἐγωιστής.
Ὅταν κατακρίνουμε τόν πλησίον, εἶναι σάν νά τόν ἀρνούμαστε. Πηγαίνουμε στόν Χριστό νά ζητήσουμε ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας καί τήν ἴδια ὥρα κατηγοροῦμε καί καταδικάζουμε τόν συνάνθρωπό μας. Καταθέτουμε λοιπόν στόν Πνευματικό μόνο τή δική μας πτώση, ὄχι τά σφάλματα τῶν ἄλλων. Ὁ καημός μας νά εἶναι ἡ πτώση μας.
Ἐπίσης, κάτι πού βοηθάει πολύ εἶναι νά ἐξομολογεῖται κανείς σάν νά βρίσκεται στά πρόθυρα τοῦ θανάτου. Σάν νά εἶναι ἡ τελευταία εὐκαιρία νά ξεφορτωθεῖ ἀπό πάνω του τό πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν του, πρίν βρεθεῖ ἐνώπιον τοῦ ἀδεκάστου κριτηρίου τοῦ Θεοῦ καί εἰσέλθει στή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἄν ἀντιμετωπίζαμε ἔτσι τήν Ἐξομολόγηση, θά ἀποφεύγαμε τίς πολλές συζητήσεις, θά ἤμασταν πιό οὐσιαστικοί, πιό εἰλικρινεῖς καί πιό αὐστηροί μέ τόν ἑαυτό μας.
Βέβαια, βασική προϋπόθεση γιά μία σωστή Ἐξομολόγηση εἶναι νά ἔχουμε μετάνοια. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει μετάνοια βλέπει μόνο τά δικά του χάλια καί θρηνεῖ μόνο γιά τήν πτώση του.
Τί λάθη κάνουμε
Ἡ ἀντίληψη πού ἔχουμε γιά τόν ἑαυτό μας εἶναι ὅτι δέν κάναμε σπουδαῖα λάθη στή ζωή μας, δέν διαπράξαμε μεγάλα ἁμαρτήματα. Λέμε συνήθως: «Δέν σκότωσα, δέν μοίχευσα…». Ἄλλες φορές περιοριζόμαστε σέ λεπτομέρειες: «Δέν νήστεψα, ἔφαγα λάδι». Ἤ καταφεύγουμε σέ μία ξερή ἀπαρίθμηση τῶν παθῶν μας: «Θυμώνω, κατακρίνω, ζηλεύω…».
Ἐξομολογούμαστε λίγο ἀναίσθητα, χωρίς πόνο, χωρίς συντριβή. Σάν νά πρόκειται γιά κανέναν ἄλλο κι ὄχι γιά τόν ἑαυτό μας. Ἐπειδή ζοῦμε στό σκοτάδι, δέν ἀντιλαμβανόμαστε σέ τί κατάσταση βρισκόμαστε. Καί τά παρουσιάζουμε ὅλα στόν Πνευματικό μας κάπως ὡραιοποιημένα.
Τό θέμα εἶναι νά βροῦμε τίς ρίζες τῆς ἁμαρτίας μέσα μας. Ὄχι μόνο νά πεῖς τί ἔκανες, ἀλλά γιατί τό ἔκανες. Γιατί συμπεριφέρεσαι μέ αὐτόν τόν τρόπο.
Γιά παράδειγμα, ὅταν ἀδικοῦμε κάποιον, δέν εἶναι μόνο ὅτι πάλι μᾶς νίκησε τό πάθος, ἀλλά ὅτι προσβάλαμε τή σχέση μας μέ τόν Θεό. Σημαίνει ὅτι ἀρνηθήκαμε τόν Θεό, γιά νά ἱκανοποιήσουμε τόν ἐγωισμό μας. Ποιό εἶναι τό ἀποτέλεσμα; Χάσαμε τήν εἰρήνη καί τή χαρά ἀπό τήν καρδιά μας.
Ἄλλο λάθος πού κάνουμε εἶναι ὅτι πάμε στήν Ἐξομολόγηση, ἔχοντας βαθύτερη ἐπιθυμία νά ἱκανοποιηθοῦν οἱ ἀνάγκες μας: Νά γίνουμε καλά, ἐάν ἔχουμε πρόβλημα ὑγείας. Νά βροῦμε σύντροφο ἤ δουλειά. Νά μᾶς λυθοῦν τά προβλήματα. Περιμένουμε ἀπό τόν Πνευματικό ἤ ἀπό τόν Θεό νά τά λύσει μέ μαγικό τρόπο. Νά μᾶς ἔρχονται στή ζωή ὅλα ρόδινα. Τό ζητούμενο γιά μᾶς εἶναι αὐτό. Ἀλλά αὐτό δέν εἶναι Ἐξομολόγηση. Δέν πᾶμε νά ἐξομολογηθοῦμε γιά νά μᾶς λυθοῦν τά προβλήματα ἤ γιά νά αἰσθανθοῦμε καλά. Οὔτε πᾶμε γιά νά παρηγορηθοῦμε.
Πάει κανείς στήν Ἐξομολόγηση, γιατί πρόσβαλε τή σχέση του με τόν Θεό καί θέλει νά τήν ἀποκαταστήσει. Στον Πνευματικό καταθέτουμε τήν ἀποτυχία μας.
Προσερχόμαστε στό μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως, γιατί νιώθουμε τήν ἀνάγκη νά διατηρήσουμε τή σχέση μας μέ τόν Θεό. Πηγαίνουμε, γιά νά μή χάσουμε τόν Θεό. Γιά νά ζητήσουμε ἀπό τόν Θεό φώτιση, εὐλογία καί συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν.
Ἔτσι ἔρχεται ἡ μετάνοια στήν καρδιά μας. Τότε ἔρχεται ὁ φωτισμός τοῦ Θεοῦ, ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔτσι πεθαίνει ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί αἰσθάνεται κανείς πραγματικά ἐλεύθερος. Ἔτσι φωτίζει ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο καί βλέπει ἔπειτα τίς λεπτότερες πτυχές τοῦ ἐγωισμοῦ του. Δέν μένει μόνο στά βασικά ἁμαρτήματα.
Τότε νιώθει κανείς τό ἔλεος καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Καί γίνεται ἄλλος ἄνθρωπος, ἄνθρωπος Χριστοῦ. Μορφώνει μέσα του νοῦ Χριστοῦ. Ζεῖ μέσα του ὁ Χριστός, «ζῇ δέ οὐκέτι αὐτός, ζῇ δέ ἐν αὐτῷ Χριστός» (πρβλ. Γαλ. β΄ 20).
