Στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στο Θέρμο ιερούργησε σήμερα, Κυριακή της Τυρινής, 6 Μαρτίου 2022, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου και Τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Ιερόθεος.
Ο Σεβασμιώτατος, κατά το κήρυγμά του, τόνισε ότι βρισκόμαστε σε περίοδο πολέμων. Είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία με τα γνωστά όπλα και συγχρόνως ο οικονομικός πόλεμος που γίνεται με τα μέσα της οικονομίας. Ίσως για πρώτη φορά με τόση ένταση γίνεται ένας πόλεμος μεταξύ σχηματισμών που ο καθένας από αυτούς χρησιμοποιεί διαφορετικά είδη όπλων.
Συγχρόνως γίνεται και ένας τρίτος πόλεμος, ο λεγόμενος «κυβερνοπόλεμος», στον λεγόμενο «κυβερνοχώρο», τον ηλεκτρονικό, στα δίκτυα φορέων και ανθρώπων, στον οποίο τα σύνορα είναι διαπερατά και γίνονται «άυλες κυβερνοεπιθέσεις».
Σε αυτούς τους πολέμους η Εκκλησία προβάλλει, την περίοδο αυτή, και έναν πνευματικό πόλεμο, με την έναρξη της Αγίας και Μεγάλης Σαρακοστής, τον πόλεμο εναντίον των πνευμάτων της πονηρίας και του διαβόλου για την αντιμετώπιση των παθών.
Αυτή την πνευματική περίοδο η Εκκλησία παρουσιάζει ως πρότυπο τον Χριστό, ο Οποίος στην έρημο αντιμετώπισε τους τρεις πειρασμούς του διαβόλου. Ο πρώτος πειρασμός ήταν να μετατρέψει τις πέτρες σε άρτους, ο δεύτερος να πέσει από το πτερύγιο του Ναού και ο τρίτος να προσκυνήσει τον διάβολο για να του δώσει όλες τις εξουσίες του κόσμου.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας είδαν στους τρεις αυτούς πειρασμούς που δέχονται οι χριστιανοί τα τρία πάθη, της φιλαργυρίας, της φιλοδοξίας και της φιλοκτημοσύνης και τα οποία πρέπει να αντιμετωπίζουν οι πιστοί με τη δύναμη του Χριστού.
Ο Απόστολος Παύλος, στην προς Εφεσίους επιστολή του, μας προτρέπει να αναλάβουμε την πανοπλία του Θεού, να χρησιμοποιήσουμε όλα τα αμυντικά και επιθετικά όπλα για να νικήσουμε τον εχθρό.
Πρόκειται για τη ζώνη που είναι η αλήθεια, τον θώρακα που είναι η δικαιοσύνη, τα υποδήματα που είναι η ετοιμότητα για το ευαγγέλιο της ειρήνης, την ασπίδα που είναι η πίστη, την περικεφαλαία που είναι η ελπίδα της σωτηρίας, την μάχαιρα του πνεύματος που είναι ο λόγος του Θεού. Πρέπει να είμαστε αγρυπνούντες και προσευχόμενοι.
Όταν ως χριστιανοί και μάλιστα ως ορθόδοξοι κάνουμε αυτόν τον πόλεμο τότε θα έχουμε ειρήνη, αγάπη, δικαιοσύνη, ενότητα, μεταξύ μας και στις κοινωνίες. Όταν δεν ζούμε ως σταυρωμένοι, τότε γινόμαστε σταυρωτές των άλλων.
Καταλήγοντας ο Σεβασμιώτατος τόνισε ότι αυτή την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής πρέπει να αγωνισθούμε για να μεταμορφώσουμε τον εαυτό μας καθώς επίσης να προσευχόμαστε για την ειρήνη του κόσμου, ιδιαίτερα στην πολύπαθη περιοχή της Ουκρανίας, η οποία εδώ και αιώνες ζητά την αυτονομία και ανεξαρτησία της.
Μεταξύ των πιστών που εκκλησιάστηκαν ήταν ο Δήμαρχος Θέρμου κ. Σπυρίδων Κωνσταντάρας με ομάδα συνεργατών του.
Κατά την απόλυση της Θείας Λειτουργίας ο Σεβασμιώτατος ευχαρίστησε τους ιερείς και τον διάκονο, με τους οποίους συλλειτούργησαν, τον κ. Δήμαρχο και τους συνεργάτες του, τους ιεροψάλτες του Ιερού Ναού και όλους τους εκκλησιασθέντες. Ανέφερε ότι αγαπά ιδιαίτερα την περιοχή του Θέρμου, διότι είναι η πατρίδα του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, τον οποίο τιμούσαν στα Γιάννενα πριν από την αγιοκατάταξή του και έχει ιδιαίτερη ευλάβεια προς αυτόν. Επίσης είναι η πατρίδα του Γέροντά του, αγίου Καλλινίκου, Μητροπολίτου Εδέσσης, ο οποίος αγαπούσε πολύ τον άγιο Κοσμά και μιλούσε παντού για αυτόν και μάλιστα ήταν αυτός που ως πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως συνέταξε την αίτηση και τα κείμενα προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την επίσημη αγιοκατάταξή του. Αναφέρθηκε επίσης στον άγιο Παΐσιο και την γνωριμία και επικοινωνία που διατηρούσε με τον άγιο Καλλίνικο και ευχήθηκε δι’ ευχών τους να τελειώσουν οι εξωτερικοί πόλεμοι και να γίνονται οι πόλεμοι κατά του διαβόλου.
Αμέσως μετά την Θεία Λειτουργία, στο Δημαρχιακό Μέγαρο Θέρμου, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου, ο Δήμαρχος Θέρμου, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, αντιδήμαρχοι και άλλοι εκπρόσωποι τοπικών αρχών υποδέχθηκαν επίσημα τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου.
Ο Δήμαρχος Θέρμου κ. Σπυρίδων Κωνσταντάρας προσφωνώντας τον Σεβασμιώτατο εξέφρασε την χαρά του για την σημερινή του επίσκεψη. Αναφέρθηκε στον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, στις εκκλησίες και τα μοναστήρια της περιοχής και στην καλή συνεργασία που υπάρχει μεταξύ του Δήμου και της τοπικής Εκκλησίας. Αναφέρθηκε στην σχέση του Δήμου Θέρμου με την Μητρόπολη Ναυπάκτου, αφού τρεις τοπικές κοινότητες ανήκουν εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη αυτή και ευχαρίστησε τον Σεβασμιώτατο για την πολύ καλή συνεργασία που έχουν.
Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου αντιφωνώντας ευχαρίστησε ον Δήμαρχο και όλους τους παρόντες για την τόσο επίσημη και θερμή υποδοχή και αναφέρθηκε στην σχέση της εκκλησίας με τον τοπικό Δήμο τονίζοντας ότι υπάρχει μια εσωτερική ενότητα μεταξύ τους, αφού και οι δύο υπηρετούν τον άνθρωπο με διαφορετικούς σκοπούς.
Γραπτό Θείο Κήρυγμα Κυριακής Τυρινής
Το θέατρο και οι θεατρίνοι
«μη γίνεσθε ώσπερ οι υποκριταί σκυθρωποί·
αφανίζουσι γαρ τα πρόσωπα αυτών…» (Ματθ. στ’, 16)
Αγαπητοί αδελφοί,
Ερχόμενος ο Κύριος στον κόσμο βρήκε μια διεστραμμένη θρησκευτική κατάσταση. Όλη η λατρεία του πεπτωκότος ανθρώπου είχε μεταβληθή σ’ ένα δημόσιο θέαμα. Εκινείτο στην περιφέρεια. Παντού υπήρχε η υποκρισία. Ο άνθρωπος, και στην σχέση του ακόμη προς τον Θεό, ήταν ανθρωποκεντρικός και υποκριτής. Η νηστεία, η προσευχή, η δικαιοσύνη ήταν μέσα προβολής του εσωτερικού αρρωστημένου ανθρώπου. Αντί ο άνθρωπος να λατρεύη τον Θεό, λάτρευε τον ίδιο τον εαυτό του. Προσπαθούσε να φθάση στον Θεό μέσα από το εγώ του και τα πάθη του. Αγνοούσε ότι η θέωση έρχεται δια της μακαρίας ταπεινώσεως, δια της μεταμορφώσεώς του.
Ο Χριστός, θεραπεύοντας αυτήν την νοσηρά κατάσταση που ήταν δαιμονιώδης, την μετέθεσε από την περιφέρεια στο βάθος. Δίδαξε ότι όλα πρέπει να γίνωνται «εν τω κρυπτώ». Θα αναφερθούμε λίγο στην υποκρισία και τούς υποκριτές.
Υποκρισία είναι η επιτήδευση της αρετής και της ευσεβούς ζωής. Η ανυπαρξία της εσωτερικής ζωής, της πραγματικής ευσεβείας, κρύπτεται με τα εξωτερικά σχήματα της ευσεβείας. Γι’ αυτό η υποκρισία είναι ένα θέατρο χειρίστης μορφής και οι υποκριτές είναι θεατρίνοι. Κατά περιστάσεις υποδύονται διαφόρους ρόλους «ὅπως φανώσι τοῖς ἀνθρώποις» (Ματθ. στ’, 16).
Η υποκρισία, κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, είναι προσποίηση της φιλίας, μίσος κεκαλυμμένο σε σχήμα φιλίας, έχθρα που εκδηλώνεται ως εύνοια, φθόνος που μιμείται τον χαρακτήρα της αγάπης. Υποκρισία είναι ο πλασματικός και όχι πραγματικός βίος της αρετής, η προσποίηση της δικαιοσύνης, η απάτη που έχει την μόρφωση της αληθείας.
Με άλλα λόγια, όταν ένα πάθος ενδύεται την αντίστοιχη αρετή για να «κυκλοφορήση» μεταξύ των ανθρώπων, αυτό λέγεται υποκρισία. Αυτή η κατάσταση κάνει τον άνθρωπο να φορά ένα προσωπείο, μια προσωπίδα. Και, όπως τονίσαμε προηγουμένως, αυτή η φρικτή κατάσταση γίνεται στην προσπάθεια να προβληθή το αρρωστημένο και θεοποιημένο «εγώ». Επομένως, στην πραγματικότητα, είναι λατρεία του εγώ που καταντά σε καταδίκη του ανθρώπου.
Είναι γνωστά τα «ουαί» που απηύθυνε ο Χριστός εναντίον των Φαρισαίων, των κατ’ εξοχήν εκφραστών της υποκρισίας. Ο Χριστός χρησιμοποίησε μια πολύ ρεαλιστική εικόνα για να παρουσιάση την σχιζοφρενική κατάσταση των υποκριτών. Είπε ότι οι υποκριτές ομοιάζουν με τούς τάφους, οι οποίοι «ἔξωθεν μὲν φαίνονται ὡραῖοι, ἔσωθεν δἐ γέμουσιν ὀστέων νεκρῶν καὶ πάσης ἀκαθαρσίας». Έτσι και οι Φαρισαίοι. Ο Χριστός είπε στους Φαρισαίους: «ἔξωθεν μὲν φαίνεσθε τοῖς ἀνθρώποις δίκαιοι, ἔσωθεν δὲ μεστοί ἐστε ὑποκρίσεως καὶ ἀνομίας» (Ματθ. κγ’ 27, 28). Οι Φαρισαίοι ήταν θεατρίνοι. Ανέβαιναν στην θρησκευτική σκηνή της εποχής τους άλλοτε διατυμπανίζοντας ένα καλό που έκαναν, αμφιβόλου προελεύσεως, άλλοτε προσπαθώντας να φανούν στους ανθρώπους δίκαιοι, ενώ ήταν άδικοι. Όμως, για να είμαστε αληθινοί πρέπει να πούμε ότι η υποκρισία ήταν γνώρισμα και ασθένεια όλης της εποχής, αφού και ο λαός διακρίνονταν για την ασθένεια αυτή (Λουκ. ιβ’, 56).
Δυστυχώς, η υποκρισία δεν είναι προϊόν μόνον της προ Χριστού εποχής. Υπάρχει και σήμερα και είναι δυστύχημα που εκδηλώνεται και μεταξύ των ανθρώπων που ακολουθούν τον Χριστό. Αν ειλικρινά εξετάσουμε τον εαυτό μας θα διαπιστώσουμε ότι σε πολλές εκδηλώσεις μας είμαστε θεατρίνοι και παίζουμε διαρκώς θέατρο.
Παίζουμε θέατρο, όταν με τον τρόπο της προσευχής και της εν γένει λατρευτικής ζωής επιδιώκουμε να προσελκύσουμε την προσοχή των άλλων και το χειρότερο επιδιώκουμε να φανούμε ότι είμαστε καλοί Χριστιανοί με το σεμνό σχήμα και το παραπέτασμα της κατηφείας κρύπτουμε «τὴν ἐνυπάρχουσαν θρασύτητα» και «τὰ τῆς ψυχῆς αἴσχη», όπως γράφει ο όσιος Νείλος. Παίζουμε θέατρο, όταν κοπτόμαστε για την δικαιοσύνη και την ισότητα, ενώ στην πραγματικότητα είμαστε οι πιο άδικοι. Παίζουμε θέατρο, όταν παρουσιαζόμαστε ότι ενδιαφερόμαστε για τούς άλλους και θυσιαζόμαστε γι’ αυτούς, ενώ επιδιώκουμε την εκμετάλλευση κάθε καταστάσεως. Παίζουμε θέατρο, όταν κάνουμε τον δυστυχισμένο, τον λυπημένο, τον περιφρονημένο, για να δημιουργήσουμε ανάλογες εντυπώσεις και να αποσπάσουμε το ενδιαφέρον των άλλων. Παίζουμε θέατρο παντού και πάντα. Στο σπίτι, στην κοινωνία, στην Εκκλησία.
Ο υποκριτής είναι σχιζοφρενής. Άλλα πιστεύει και άλλα πράττει. Άλλος είναι και άλλος φαίνεται. Φανερώνει, έτσι, την διχασμένη και αλλοτριωμένη προσωπικότητά του, αφού εκδηλώνει με την ζωή του την διάσπαση μεταξύ της υπάρξεως και της φανερώσεως, του είναι και του φαίνεσθαι. Ο υποκριτής επιδιώκει διαρκώς να δείχνη αυτό που δεν είναι και αυτό τον κάνει αγχώδη, νευρικό και νευρωτικό, με ένα λόγο άρρωστο. Ο ίδιος βασανίζεται εσωτερικά. Αργά η γρήγορα γίνεται αντιληπτή αυτή η σχιζοφρενική κατάσταση και αυτή η ανακάλυψη αυξάνει το πρόβλημά του.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι η σχιζοφρένεια είναι δείγμα όλου του σύγχρονου πολιτισμού. Αυτό είναι αλήθεια, αφού ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι κατ’ εξοχήν υποκριτικός.
Πρέπει να γίνουμε απλοί άνθρωποι. Να αποφεύγουμε την επιτήδευση. Να φαινόμαστε αυτό που είμαστε. Ο Απόστολος Πέτρος παραγγέλλει: «ἀποθέμενοι οὖν πᾶσαν κακίαν, καὶ πάντα δόλον καὶ ὑποκρίσεις» (Α’ Πετρ. β’, 1). Η υποκρισία είναι γέννημα της υπερηφανείας. Η απλότητα είναι γέννημα της ταπεινώσεως. Όταν κανείς επιδιώκη την κάθαρση της ψυχής από τα πάθη, τότε ενοποιείται εσωτερικά και εξωτερικά. Αποβάλλει όλες τις μάσκες και γίνεται αληθινός άνθρωπος.
Ο Τοποτηρητής Μητροπολίτης
+ Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος
