Ημέρα Μνήμης του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού – Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα
Σημερα, 8 Φεβρουαρίου 2023,ημέρα μνήμης του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού η Ιερά Μητρόπολη Ζάμπιας σε συνεργασία με το Επίτιμο Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στη Λουσάκα πραγματοποίησαν αφιερωματικές εκδηλώσεις στη μνήμη του Εθνικού Ποιητή της Ελλάδος Διονυσίου Σολωμού και για την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας (9 Φεβρουαρίου).
Το πρόγραμμα εκδηλώσεων, που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Α.Θ.Μ. του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θεοδώρου Β’, περιλάμβανε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στο παρεκκλήσιο της Ιεράς Μητροπόλεως και τέλεση Αρχιερατικής Επιμνημόσυνης Δέησης του Εθνικού Ποιητή της Ελλάδος.
Ακολούθησε η τελετή κατάθεσης στεφάνων από τις προξενικές και τις κοινοτικές αρχές Ελλάδος και Κύπρου στον ανδριάντα του Διονυσίου Σολωμού, που κοσμεί τον περίβολο της Μητροπολιτικής Κατοικίας. Πρόκειται για τη μοναδική προτομή του Εθνικού Ποιητή σε ολόκληρη της Αφρικανική Ήπειρο και αποτελεί αντίγραφο της προτομής που κοσμεί τον κήπο των Ηρώων της Ιερής Πόλης του Μεσολογγίου.
Εν συνεχεία, διεξήχθη Ημερίδα με θέμα: «Η Ελληνική Γλώσσα ως εργαλείο εξάπλωσης του Ελληνικού και Χριστιανικού Πολιτισμού στην Αφρική». Σε αυτό το πλαίσιο, αναγνώστηκαν τα χαιρετιστήρια μηνύματα του Προκαθημένου του Αλεξανδρινού Θρόνου και του Προέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης. Στο μήνυμα του ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ.κ. Θεόδωρος Β’ επεσήμανε μεταξύ άλλων: «Ἡ σχέση τῆς Ἀφρικῆς μὲ τὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι, μᾶλλον, αὐτονόητη (…) Μὲ ὄχημα καὶ ἐργαλεῖο αὐτὴν τὴν μοναδικὴ γλῶσσα, χωρὶς ὡστόσο νὰ παραγνωρίζονται οἱ τοπικὲς γλῶσσες καὶ διάλεκτοι, οἱ σύγχρονοι ἱεραπόστολοι τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας προσπαθοῦν νὰ μεταφέρουν τὸ εὐαγγελικὸ μήνυμα στὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τῆς Αφρικανικής Ἠπείρου, ἀλλὰ καὶ νὰ διαδώσουν τὸν Ἑλληνικὸ πολιτισμό, καθὼς ὁ Ἑλληνισμὸς δὲν ἀποτελεῖ μέγεθος στενὰ ἐθνικό, ἀλλὰ πρόκειται γιὰ ἕνα πολιτισμικὸ καὶ παιδευτικὸ ἰδεῶδες ποὺ διαποτίζει ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα καὶ ἔχει διαστάσεις ὑπερεθνικὲς καὶ ὑπερτοπικές. Καί, προφανῶς, ὁ Ἑλληνισμὸς χωρὶς τὴ γλῶσσα του δὲν ὑφίσταται καὶ γι’ αὐτὸ μὲ κόπους πολλοὺς καὶ θυσίες τὸ Πατριαρχεῖο Αλεξανδρείας, συνεχιστὴς καὶ θεματοφύλακας τῶν δικαίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας καὶ τοῦ Ελληνισμού στὴν Αφρική, προσπαθει με κάθε τρόπο καὶ μέσο νὰ κρατήσει ασβεστη τη θρυαλίδα τῆς Ἑλληνικῆς γλῶσσας σ’ ολόκληρη τὴ δικαιοδοσία του».
Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος κ. Κυριάκος Μητσοτάκης στο μήνυμα του – εξαίροντας την πρωτοβουλία της Ιεράς Μητροπόλεως Ζάμπας- υπογράμμισε ότι «Τα χιλιάδες χιλιόμετρα που μας χωρίζουν, τα καταργεί αυτός ο μοναδικός δεσμός της γλώσσας. Η ζωντανή γέφυρα του Ελληνισμού σε κάθε γωνία του κόσμου. Αλλά και μία πηγή που διαρκώς ανατροφοδοτεί και αναζωογονεί τις αξίες μας. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να αφήσουμε να στερέψει ποτέ, καθώς ταυτίζεται με τον εθνικό κορμό. Ο Διονύσιος Σολωμός, άλλωστε, το διατύπωσε πρώτος και με τον καλύτερο τρόπο:
Orthodox Archdiocese of Zambia, P.O. Box 51333, Lusaka, Zambia Tel.: +260 960314031, Fax: +260 211 291473
Email: naosgr@gmail.com
«Μήγαρις έχω άλλο στο νου, πάρεξ Ελευθερία και Γλώσσα». Για να προσθέσει: «Και έπειτα αγκαλιασμένες και οι δυο. Διότι είναι όμοιοι και οι δύο». Συνεπώς, η Ημερίδα που διοργανώνετε είναι και επίκαιρη και εύστοχη».
Επιπλέον, χαιρετισμό απηύθυναν στο κοινό ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στη Λουσάκα κ. Μιχαήλ Κρούπνικ, ο Γενικός Πρόξενος της Κύπρου στη Λουσάκα κ. Χρήστος Σπάιρον, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας στη Λουσάκα κ. Γιώργος Λιακόπουλος, ο Γενικός Γραμματέας Αποδήμου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας κ. Γιάννης Χρυσουλάκης, ο Συντονιστής Εκπαίδευσης Υποσαχάριας Αφρικής δρ. Γιώργος Βλάχος, καθώς και ο Πρόεδρος του Τμήματος Λογοτεχνίας και Γλωσσών του Πανεπιστημίου της Ζάμπιας Καθηγητής Φιλοσοφίας Cheela Chilala, ο οποίος μάλιστα εξήγγειλε την ίδρυση Έδρας Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο, η οποία πρόκειται να λειτουργήσει σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Ζάμπιας και άλλους ελληνικούς φορείς. Τέλος, ο Ιεροδιάκονος της Ιεράς Μητροπόλεως πατήρ Πρόδρομος (καταγωγής Κονγκό) ανέπτυξε σε άπταιστα ελληνικά και επιστημονική τεκμηρίωση εισήγηση με θέμα την επίδραση της Ελληνικής Γλώσσας στην Αφρική.
Μετά τους χαιρετισμούς, η νεολαία της παροικίας της Ιεράς Μητροπόλεως Ζάμπιας απήγγειλε τον Εθνικό Ύμνο σε διάφορες γλώσσες, ήτοι Ελληνικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ρωσικά και για πρώτη φορά έγινε απαγγελία και σε ντόπιες αφρικανικές τοπικές γλώσσες (Σουαχίλι, Μπέμπα και Νιάντζα).
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ζάμπιας Ιωάννης κλείνοντας την εκδήλωση δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «Η Ελληνική γλώσσα υπήρξε η «σωσίβια λέμβος» που διέσωσε και διέδωσε στο διάβα των αιώνων την έννοια της Δημοκρατίας και τα Ευαγγελικά διδάγματα της Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης. Ειδικά, για το παλαίφατο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής περιποιεί τιμή που υπήρξε η πρώτη «μήτρα» για την γένεση των Ευαγγελικών κειμένων για πρώτη φορά στα ελληνικά με τη συνδρομή Εβραίων Αλεξανδρινών. Δεν πρέπει να λησμονούμε τη σημασία που έχει για την Ελλάδα αλλά και για όλο τον Κόσμο η εμβληματική προσωπικότητα του Εθνικού Ποιητή, ο οποίος δεν έγραψε απλώς τον Εθνικό Ύμνο, αλλά υπήρξε και ο πρώτος που καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα και άνοιξε το δρόμο για τη χρησιμοποίησή της στη λογοτεχνία. Σήμερα, τιμάται η παγκόσμια ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας, και είναι «παγκόσμια» όχι με την έννοια της τυπικής παγκόσμιας αναγνώρισης της σε διακρατικό επίπεδο, αλλά πολύ περισσότερο με την έννοια της οικουμενικής σημασίας της ως μέσου επικοινώνησης του Ελληνικού Πολιτισμού και των θεμελίων των σύγχρονων δημοκρατικών κοινωνιών. Είναι λοιπόν χρέος όλων εμάς των Ελλήνων εντός και εκτός Ελλάδας να διατηρήσουμε αναμμένη τη φλόγα και τη ζωντάνια τη γλώσσα των γλωσσών, την Ελληνική Γλώσσα που έδωσε πνοή και νόημα σε κάθε μεγάλο βήμα της Ανθρώπινης Διανόησης».
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε σε κλίμα ιδιαίτερης ευφορίας και συγκίνησης με την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από την μπάντα της Προεδρικής Φρουράς της Δημοκρατίας της Ζάμπιας και ακολούθησε μουσική συναυλία.
Με το πέρας της εκδήλωσης, οι συμμετέχοντες έλαβαν σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή το έργο του Εθνικού Ποιητή.
Το βράδυ της ίδιας ημέρα θα προβληθεί το κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ «ο Ύμνος εις την Ελευθερία» σε σκηνοθεσία Τώνη Λυκουρέση και παραγωγή ΕΡΤ και στις 9 Φεβρουαρίου θα προβληθεί η ταινία «Καναρινί Ποδήλατο» του Δημητρίου Σταύρακα.
For English please scroll down
ΜΉΝΥΜΑ ΤΗΣ Α.Θ.Μ ΤΟΥ ΠΆΠΑ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΆΡΧΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΊΑΣ ΚΑΙ ΠΆΣΗΣ ΑΦΡΙΚΉΣ Κ.Κ ΘΕΟΔΩΡΟΥ
Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Ζάμπιας, Ὑπέρτιμε καὶ Ἔξαρχε Μέσης Ἀφρικῆς, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητὲ ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργὲ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Ἰωάννη, χάρις εἴη τῇ ὑμετέρᾳ Σεβασμιότητι καὶ εἰρήνη παρὰ Θεοῦ.
Μὲ ἰδιαίτερη χαρὰ καὶ συγκίνηση ἀπὸ τὴ Μεγάλη Πόλη τῆς Ἀλεξανδρείας, τὴν ἕδρα τοῦ Παλαιφάτου Πατριαρχείου μας καὶ φάρο τοῦ Ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ καὶ τοῦ πνεύματος στὴν Ἀφρική, χαιρετίζουμε τὴ σημαντικὴ αὐτὴ πρωτοβουλία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ζάμπιας γιὰ τὴ διοργάνωση τῆς ἡμερίδας μὲ θέμα: «Ἡ Ἑλληνικὴ γλῶσσα ὡς ἐργαλεῖο ἐξάπλωσης τοῦ Ἑλληνικοῦ καὶ Χριστιανικοῦ πολιτισμοῦ στὴν Ἀφρική», καὶ εὐλογοῦμε τὴν προσπάθεια καὶ ἐπαινοῦμε τὴν πρόθεση.
Ἡ σχέση τῆς Ἀφρικῆς μὲ τὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι, μᾶλλον, αὐτονόητη ἂν ἀναλογιστεῖ κανεὶς ὅτι ἡ Ἀλεξάνδρεια «δάνεισε» τὸ ὄνομά της στὴ μορφὴ ἐκείνη τῆς γλώσσας ποὺ ὀνομάστηκε «Ἀλεξανδρινὴ Κοινή» καὶ κυριάρχησε γιὰ πολλοὺς αἰῶνες στὴ λεκάνη τῆς Μεσογείου καὶ ὄχι μόνον, ὡς ἡ διεθνὴς γλῶσσα τῆς ἐποχῆς, χάρη στὸν Μ. Ἀλέξανδρο καὶ τοὺς ἐπιγόνους του. Εἶναι ἡ γλῶσσα στὴν ὁποία μεταφράστηκαν ἀπὸ τοὺς Ἑβδομήκοντα τὰ θεῖα καὶ ἱερὰ ἀρχέτυπα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Εἶναι ἡ γλῶσσα στὴν ὁποία γράφτηκαν τὰ ἱερὰ κείμενα τῆς Καινῆς Διαθήκης καί, ἀσφαλῶς, στὴν ὁποίαν ὁ ἱδρυτὴς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀλεξανδρείας Ἀπόστολος καὶ Εὐαγγελιστὴς Μᾶρκος συνέγραψε τὸ Εὐαγγέλιό του. Εἶναι ἡ γλῶσσα στὴν ὁποίαν οἱ Ἀπόστολοι διέδωσαν τὸ εὐαγγελικὸ μήνυμα καὶ σαγήνευσαν τὴν Οἰκουμένη. Εἶναι ἡ γλῶσσα στὴν ὁποίαν ἐθεολόγησαν οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας Ἀθανάσιος καὶ Κύριλλος Ἀρχιεπίσκοποι Ἀλεξανδρείας καὶ ὅλοι οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἀνατολῆς…
Σὲ τελικὴ ἀνάλυση, εἶναι, ἡ γλῶσσα ἡ ὁποία κατέστη τὸ ὄχημα γιὰ γίνει κατανοητὴ ἡ ἀλήθεια τῆς χριστιανικῆς πίστεως, ἡ ὁποία ἐλευθερώνει τὸν ἄνθρωπο, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς λέγει: «γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς», (Ἰω. 8, 32). Ἢ γιὰ νὰ θυμηθοῦμε τὸν Ἐθνικό μας ποιητὴ Δ. Σολωμό, ὁ ὁποῖος θὰ πεῖ: « Μήγαρις ἔχω ἄλλο στὸ νοῦ μου πάρεξ Ἐλευθερία καί Γλῶσσα», διακηρύσσοντας, κατ’ οὐσίαν, τὴν ὁμοτιμία τῶν δύο αὐτῶν μεγεθῶν, τῆς ἀνυπέρβλητης Ἑλληνικῆς γλώσσας ἀπὸ τὴ μία πλευρά, ὡς φορέα τῆς ἀληθείας, καὶ τῆς θεόσδοτης ἐλευθερίας ἀπὸ τὴν ἄλλη.
Μὲ ὄχημα καὶ ἐργαλεῖο, λοιπόν, αὐτὴν τὴ μοναδικὴ γλῶσσα, χωρὶς ὡστόσο νὰ παραγνωρίζονται οἱ τοπικὲς γλῶσσες καὶ διάλεκτοι, οἱ σύγχρονοι ἱεραπόστολοι τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας προσπαθοῦν νὰ μεταφέρουν τὸ εὐαγγελικὸ μήνυμα στὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τῆς Ἀφρικανικῆς γῆς, ἀλλὰ καὶ νὰ διαδώσουν τὸν Ἑλληνικὸ πολιτισμό, καθὼς ὁ Ἑλληνισμὸς δὲν ἀποτελεῖ μέγεθος στενὰ ἐθνικό, ἀλλὰ πρόκειται γιὰ ἕνα πολιτισμικὸ καὶ παιδευτικὸ ἰδεῶδες, ποὺ διαποτίζει ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα καὶ ἔχει διαστάσεις ὑπερεθνικὲς καὶ ὑπερτοπικές. Προφανῶς, ὁ Ἑλληνισμὸς χωρὶς τὴ γλῶσσα του δὲν ὑφίσταται καὶ γι’ αὐτὸ μὲ κόπους πολλοὺς καὶ θυσίες τὸ Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας, συνεχιστὴς καὶ θεματοφύλακας τῶν δικαίων τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὴν Ἀφρική, προσπαθεῖ μὲ κάθε τρόπο καὶ μέσο νὰ κρατήσει ἄσβεστη τὴ θρυαλίδα τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας σ’ ὁλόκληρη τὴ δικαιοδοσία του.
Μὲ αὐτὲς τὶς πτωχὲς καὶ ταπεινές, ἀλλὰ καρδιακὲς καὶ πατρικὲς σκέψεις, κλείνουμε τὴν παροῦσα ἐπιστολή μας, συγχαίρουμε καὶ ἐπαινοῦμε γιὰ μία ἀκόμη φορὰ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ζάμπιας καὶ ἀγαπητὸ Ἀδελφὸ κ. Ἰωάννη γιὰ τὴν ἐμπνευσμένη πρωτοβουλία διοργανώσεως αὐτῆς τῆς ἡμερίδας, εὐλογοῦμε ὅλους τοὺς συμμετέχοντες καὶ εὐχόμαστε κάθε ἐπιτυχία.
++++++++++++++!++++++++++++++++++++++++
Your Eminence Metropolitan of Zambia, Honourable and Eminent of Central Africa, in the Holy Spirit, dear brother and con-celebrator of our Modesty, Mr. Ioannis, may grace be with you and peace by God.
With particular joy and emotion from the Great City of Alexandria, the seat of our Ancient Patriarchate and beacon of Greek culture and spirit in Africa, we welcome this important initiative of the Holy Orthodox Archdiocese of Zambia regarding the organization of the conference on the theme: “The Greek language as a tool for the spread of Greek and Christian culture in Africa”. We bless this effort and praise its intention.
The relationship between Africa and the Greek language is, rather, self-evident if one considers that Alexandria “lent” its name to that form of the language that was called “Alexandrian Common” and dominated for many centuries in the Mediterranean basin, as the lingua franca of its time, thanks to Alexander the Great and his descendants. It is the language into which the ancient and sacred archetypes of the Old Testament were translated by the Septuagint. It is the language in which the sacred texts of the New Testament were written and, certainly, in which the founder of the Church of Alexandria, Apostle and Evangelist Mark, wrote his Gospel. It is the language in which the Apostles spread the gospel message and seduced the world. It is the language in which the Great Fathers of our Church, Athanasios and Cyril Archbishops of Alexandria and all the Great Fathers of the East, spread the theological teachings of Christianity…
Ultimately, it is the language which became the vehicle for the truth of the Christian faith to be understood and which frees man, as Christ himself says: “Know the truth and the truth shall set you free” (Jn. 8 , 32). In order to remember our Greek National Poet Dionisios Solomos, who stated: “I have nothing else in my mind than Freedom and Language”, proclaiming, in essence, the equality of these two great things, namely the insurmountable Greek language, as a carrier of truth, and God-given freedom.
With this unique language as a vehicle and tool, without however misrecognizing the local languages and dialects, the modern missionaries of the Patriarchate of Alexandria are trying to convey the gospel message to the length and breadth of the African continent, but also to spread the Greek culture. After all, Hellenism is not a strictly ethnic dimension, but rather a cultural and educational ideology that pervades all humanity and has supranational and supralocal dimensions. And, obviously, Hellenism without its language does not exist and that is why, with many efforts and sacrifices, the Patriarchate of Alexandria, continuing and guardian of the rights of the Orthodox Church and Hellenism in Africa, tries in every way and means to keep the torch of the Greek language burning throughout its jurisdiction.
With these modest and humble, but heartfelt and paternal thoughts, we close our present letter. We congratulate and praise once again His Eminence the Archbishop of Zambia and beloved Brother Ioannis for the inspired initiative of organizing the present event, we bless all the participants and we pray for fruitful and success works.
+Pope and Patriarch of Alexandria and All Africa Theodoros II
