Του Δρος Συμεών Σολταρίδη
Ανάμεσα στον 5ο και τον 6ο λόφο της ιστορικής χερσονήσου της Πόλης, κάτω από τη σκιά της Μεγάλης του Γένους Σχολής, κοντά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στέκουν όρθια τα ερείπια ενός ναού, που ξεφεύγει της προσοχής των περαστικών αλλά ακόμη περισσότερο όσων επισκέπτονται την Πόλη ως προσκυνητές των μνημείων της ορθοδοξίας.
Η Παναγία Παραμυθία ή Βλαχ-Σαράι δέχθηκε βαριά πλήγματα από τη φωτιά του 1974 και εκ τότε έχουν απομείνει μόνο τα ερείπια του ναού αυτού, που μετρά ιστορία αιώνων.
Από την εποχή που η ορθοδοξία αλλά και η ελληνική γλώσσα έδιναν την ταυτότητα στους υπηκόους της οθωμανικής αυτοκρατορίας και όλοι θεωρούνταν μια κοινότητα, από τις Παραδουνάβιες περιοχές, το βόρειο σύνορο της αυτοκρατορίας, μέχρι τις αφρικανικές ακτές στη Μεσόγειο, πρίγκιπες από την περιοχή της Μολδοβλαχίας διέμεναν σε αρχοντικά στην περιοχή του Φαναρίου, στις ακτές του Κεράτιου κόλπου.
Τότε οικοδομείται και η Παναγία Παραμυθία ή Παναγία Θεραπεία. Ο ναός είναι δύσκολο να χρονολογηθεί. Είναι γνωστό όμως ότι ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν έδωσε αυτή την περιοχή στους Βλάχους μπέηδες ως δώρο το 1529. Εδώ εκκλησιάζονταν οι μεγάλες οικογένειες των Σούτσων και των Κατακουζηνών. Η καταγωγή των αρχόντων της περιοχής τού έδωσε και την άλλη ονομασία, Βλαχ-Σαράι, το ανάκτορο των Βλάχων ηγεμόνων. Αξιοσημείωτο είναι πως στην ίδια περιοχή, ανάμεσα στη Μονή της Χώρας και τη Μονή Παμμακαρίστου, βρίσκεται και το Μπόγδαν-Σαράι, το ανάκτορο των Μολδαβών ηγεμόνων, με το ναό του Αγίου Νικολάου. Ανάμεσα στα δύο σαράγια βρίσκεται το σπίτι του Δημήτρη Καντεμίρ, του μεγάλου πρίγκιπα που διετέλεσε βοεβόδας της Μολδαβίας.
Σε μία περιοχή που η ορθοδοξία ένωσε και κράτησε ζωντανή τη φλόγα, ενώνοντας κάτω από τη σκέπη του Πατριαρχείου διαφορετικές εθνότητες, η ελληνική γλώσσα έδωσε τα φώτα της επιστήμης και του πολιτισμού. Έτσι το ελληνορθόδοξο στοιχείο μεγαλούργησε.
Η Παναγία Παραμυθία το 1578 διετέλεσε Πατριαρχικός ναός μετά την Παμμακάριστο επί Ιερεμίου του Β΄. Ενώ λέγεται ότι «έγινε Πατριαρχείο μετά τον διωγμό των Πατριαρχείων από την Παμμακάριστο και μεταφέρθηκε στα «σπίτια των «Βλάχων»».
Ο Μανουήλ Γεδεών σημειώνει ότι το 1816 δίδασκε στον αυλόγυρο του Βλάχ Σαράι σε ιδιωτική σχολή ένας μοναχός, ο Θεόκτιστος, ενώ στις 10 Φεβρουαρίου τελούνταν πανήγυρις της Αδελφότητας της Φιλοπτώχου, την οποία είχε ιδρύσει ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε.
Σημαντικός λοιπόν ναός και για το γεγονός ότι η Σύνοδος που συνεδρίασε για την κύρωση του Πατριαρχικού Θρόνου της Εκκλησίας της Ρωσία έγινε στο Βλάχ-Σεράϊ το 1593.
Κι ενώ για δεκαετίες το ενδιαφέρον για την Παναγία Παραμυθία, το Βλαχ-Σαράι, ήταν μηδενικό, εδώ και μερικά χρόνια έχει ξεκινήσει η διαδικασία για την αποκατάσταση του ναού αυτού. Με την αμέριστη υποστήριξη του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, ο πρόεδρος και τα μέλη του Βακουφίου Fener Vlahsaray Panayia Ortodoks Kilisesi έχουν αναθέσει σε μελετητικά γραφεία της Πόλης τη εκπόνηση των απαραίτητων ερευνών για να ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της προσπάθειας. Έχει ήδη στα χέρια του ο κ. Λάκης Βίγκας, πρόεδρος της Κοινότητας, τις μελέτες και βρίσκεται στη διαδικασία αναζήτησης χρηματοδότη, καθώς το έργο είναι μεγάλο και πολυδάπανο.
Όπως λέει ο ίδιος, η αναγέννηση του Βλαχ-Σαράι δεν αφορά μόνο την ελληνορθόδοξη κοινότητα αλλά θα αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για όλη την περιοχή του Φαναρίου, που από τότε μέχρι σήμερα έχει στοιχεία πολυπολιτισμικότητας αλλά και συμπερίληψης. Θα είναι ένας χώρος λατρείας αλλά και ανοιχτός σε εκδηλώσεις και δράσεις που θα αφορούν και τους περιοίκους.
Δείτε και τις σχετικές αναρτήσεις του fosfanariou.gr:
– ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ (ΒΛΑΧ-ΣΑΡΑΪ) ΣΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ
– ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ “ΒΛΑΧ ΣΑΡΑΪ” ΣΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΣΧΟΛΗ
– Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΣΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΟΥ ΒΛΑΧΣΑΡΑΪ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 40 ΧΡΟΝΙΑ!
