του Επισκόπου Μπουκόμπας κ. Χρυσοστόμου
Ἡ Ἐκκλησία βρίσκεται σέ μάχη
Έστω ο λόγος για ένα στρατόπεδο πεζών, ιππέων και ναυτών· η θάλασσα καλύπτεται από τον αριθμό των πλοίων, τα δε πεδία των μαχών και οι κορυφές των βουνών καλύπτονται από τις φάλαγγες των πεζών και των ιππέων· ο χαλκός των όπλων λάμπει από τις ακτίνες του ήλιου, οι οποίες στη συνέχεια αντανακλούνται από τη λάμψη των περικεφαλαίων και των ασπίδων· ο κρότος των δοράτων και το χλιμίντρισμα των αλόγων ανεβαίνει προς τον ουρανό και μήτε θάλασσα, μήτε γη φαίνεται πουθενά, παρά μόνο χαλκός και σίδηρος παντού.
Απέναντι σ᾿ αυτούς αντιπαρατίθενται εχθρικά στρατεύματα αποτελούμενα από άγριους και ανήμερους άνδρες.
Ἐγώ ἕνα παιδί, πῶς θά εἶμαι ἀρχηγός στή μάχη;
Στη συνέχεια, κάποιος αρπάζει ξαφνικά ένα παιδί με αγροτική ανατροφή, το οποίο ήξερε να χειρίζεται μόνο τη φλογέρα και τη ράβδο του και τίποτα παραπάνω και αφού το οπλίζει με χάλκινα όπλα το περιφέρει σε όλο το στρατόπεδο και του δείχνει τους λόχους και τους λοχαγούς, τους τοξότες, τους σφενδονήτες, τους ταξιάρχους, τους στρατηγούς, τους οπλίτες, τους ιππείς, τους ακοντιστές, τις τριήρεις, τους τριηράρχες, τους αμυνόμενους στο στρατόπεδο στρατιώτες, το πλήθος των πολεμικών μηχανών που ευρίσκονταν στα πλοία.
Τό στρατοπεδο τοῦ ἐχθροῦ πού πολεμεῖ τήν Ἐκκλησία
Ακολούθως του επιδεικνύει και όλο το στρατόπεδο των εχθρών, μερικές τρομακτικές φυσιογνωμίες, τον διαφορετικό εξοπλισμό, το άπειρο πλήθος των εκεί στρατιωτών, τα φαράγγια, τους βαθείς γκρεμούς και τα δυσπρόσιτα όρη.
Του δείχνει δε ακόμη στο εχθρικό στρατόπεδο και άλογα να πετούν με κάποιο μαγικό τέχνασμα, καθώς και οπλίτες να κατεβαίνουν από τον ουρανό, τέλος δε τη δύναμη και τα τεχνάσματα της μαγικής τέχνης.
Ἡ φοβερή μάχη
Επί πλέον, συγκαταλέγει, τις συμφορές του πολέμου, το νέφος των ακοντίων, τη χιονοστιβάδα των βελών, τον πολύ θόρυβο, την ομίχλη και τη ζοφερή νύκτα που σχηματίζουν το πλήθος των εκτοξευόμενων όπλων, τα οποία με την πυκνότητά τους δημιουργούν στρώμα αδιαπέραστο για τις ακτίνες του ήλιου, τη σκόνη που εξ ίσου βυθίζει στο σκοτάδι τα μάτια, τους χειμάρρους των αιμάτων, τις κραυγές των τραυματιζομένων, τις κραυγές των μαχομένων, τους σωρούς των πτωμάτων, τροχούς βαμμένους με αίμα, ίππους που ρίχνουν κάτω τους αναβάτες τους λόγω του πλήθους των πτωμάτων που κείτονται στο χώμα, τη γη που έχει πάνω της τα πάντα ανακατεμένα, αίμα, τόξα, βέλη, οπλές αλόγων και κεφάλια ανθρώπων, όλα μαζί, αναμεμειγμένα με χέρια, πόδια, μαχαιρωμένα στήθη, κατατρυπημένους εγκεφάλους, μύτη βέλους, η οποία είναι σπασμένη από τον κορμό και έχει καρφωμένο πάνω της μάτι.
Τό τραγικό ναυτικό
Συγκαταλέγει επίσης και τα δεινά του ναυτικού, δηλαδή τις τριήρεις που καίγονται στο μέσο της θάλασσας, ή που βυθίζονται παίρνοντας μαζί τους στον βυθό και τους ναύτες, τον ήχο των υδάτων, τον θόρυβο των ναυτών, τη βοή των στρατιωτών, τον αναμιγνυόμενο αφρό των αιμάτων και των κυμάτων, που μπαίνει μέσα σε όλα τα πλοία, τους νεκρούς πάνω στα καταστρώματα, εκείνους οι οποίοι βυθίζονται, ή επιπλέουν, ή εκβράζονται στις ακτές, ή μπερδεύονται μέσα στα κύματα και φράζουν τον δρόμο στα καράβια.
Αφού λοιπόν του δίδαξε όλες τις συμφορές του πολέμου, του προσέθεσε και τα δεινά της αιχμαλωσίας, η οποία είναι χαλεπότερη και από κάθε είδος θανάτου.
Εγώ τό παιδάκι ιππεύς καί διοικητής!
Στη συνέχεια τον διέταξε να ιππεύση το άλογο και να διοικήση όλο το στρατόπεδο. Ἀραγε νομίζεις ότι το παιδάκι εκείνο θα αντέξη και σε μόνη τη διήγηση και δεν θα λιποψυχήση από την πρώτη κιόλας ματιά των εχθρών;
Ναί, θα λιποψυχήσω από την πρώτη κιόλας ματιά των εχθρών.
( Λόγος ΣΤ΄περί Ἱερωσύνης)
