Τό ὄνομα, ἄσχετα μέ τό ἄν μᾶς φαίνεται ἐπουσιῶδες, εἶναι κεφαλαιῶδες στοιχεῖο τῆς προσωπικότητας τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Σηματοδοτεῖ τήν ὕπαρξη καί τήν ὑπόστασή του καί εἶναι τό κύριο χαρακτηριστικό του γνώρισμα. Μέ τό ὄνομα ἔχουμε ἀμέσως τήν εἰκόνα. Λέμε ἤ σκεφτόμαστε τό ὄνομα κάποιου καί ἀμέσως ἔρχεται στό μυαλό μας τό πρόσωπό του, τά γνωρίσματά του, οἱ συνήθειές του.
Ὄνομα δέν ἔχουν ὅμως μόνο τά πρόσωπα. Ἔχουν καί οἱ οἰκογένειες, οἱ τόποι, τά ἔθνη, ἀκόμα καί τά πράγματα. Ὄνομα ἔχουν καί οἱ ὁμάδες ἀνθρώπων πού ἔχουν κάποιο κοινό χαρακτηριστικό, κάτι κοινό πού τούς συνδέει. Ὀνόματα ἔχουν καί οἱ θρησκεῖες καί τά πιστεύω. Ὅλα τά ὀνόματα μέ τήν δική τους μεγάλη καί ἰδιαίτερη ἀξία καί σημασία.
Ὁ κάθε ἄνθρωπος, ἐκτός ἀπό τό μικρό του ὄνομα, ἔχει καί ἄλλα ὀνόματα, ἀναλόγως μέ τά στοιχεῖα πού τόν χαρακτηρίζουν. Ὀνόματα πού τόν συνοδεύουν εἶναι τό ἐπίθετό του, ἡ ἰθαγένειά του, ἡ καταγωγή του, ἡ δουλειά του κ.ἄ. Ἔτσι λέμε γιά παράδειγμα: Παπαδημητρίου Νικόλαος, Ἕλληνας, Θεσσαλονικιός, βιοτέχνης.
Ὅλοι ὅσοι ἀνήκουμε στήν μεγάλη οἰκογένεια τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν ἔχουμε μαζί μέ τά ἄλλα καί αὐτό τό ὄνομα. Τό ὄνομα Ὀρθόδοξος Χριστιανός. Σκεφτήκαμε ὅμως ἄραγε ποτέ, ποιά ἡ ἀξία αὐτοῦ τοῦ ὀνόματος πού ἔχουμε ὡς βαπτισμένοι στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος; Σκεφτήκαμε τήν βαρύτητά του; Τήν θέση μας; Τά δικαιώματά καί τίς ὑποχρεώσεις πού ἀπορρέουν ἀπό αὐτό;
Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἔχει ἀφιερώσει τήν πρώτη Κυριακή τῶν Νηστειῶν στούς ἀγῶνες γιά τόν θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας ἔναντι τῶν αἱρέσεων. Τήν ἡμέρα ἐκείνη τιμοῦμε ὅλους τούς ἁγίους Πατέρες πού ὁμολόγησαν τήν ἀληθινή πίστη καί δέν δίστασαν νά ὑποβληθοῦν σέ ἀγῶνες, θυσίες, φυλακίσεις, βασανιστήρια, μαρτύρια, προκειμένου νά ὑπερασπισθοῦν τήν Ὀρθοδοξία.
Κουβαλοῦμε λοιπόν ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἕνα εὐλογημένο, τιμημένο καί αἱματοβαμμένο ὄνομα καί συνεπῶς ἔχουμε χρέος ἱερό νά τό ἐκπροσωποῦμε ἐπάξια.
Τό ὄνομα αὐτό ἀποτελεῖται ἀπό δύο λέξεις. Ἀπό τήν Χριστιανός καί τήν λέξη Ὀρθόδοξος. Ἄς τίς δοῦμε ἐν συντομίᾳ.
ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ
Γιά πρώτη φορά ἡ λέξη Χριστιανός ἀκούστηκε τό 43 μ.Χ. στήν Ἀντιόχεια τῆς Συρίας, «ἐγένετο δὲ αὐτοὺς ἐνιαυτὸν ὅλον συναχθῆναι ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ καὶ διδάξαι ὄχλον ἱκανόν, χρηματίσαι τε πρῶτον ἐν ᾿Αντιοχείᾳ τοὺς μαθητὰς Χριστιανούς» (Πραξ. 11, 26). Ἐκεῖ στήν Ἀντιόχεια οἱ εἰδωλολάτρες, ἀκούγοντας ἀπό τούς Ἀποστόλους τό κήρυγμα γιά τόν Χριστό, ἄρχισαν περιφρονητικά νά ἀποκαλοῦν τούς πιστούς, Χριστιανούς. Αὐτό ὅμως τό περιφρονητικό καί κοροϊδευτικό ὄνομα, ἡ Ἐκκλησία τό υἱοθέτησε, διότι τό ἔκρινε πολύ ὡραῖο. Ἔτσι ἀπό περιφρονητικό ἔγινε τιμητικό, διότι ἐκφράζει ἐκεῖνον πού ἀνήκει στόν Χριστό.
Αὐτό ὅλο βέβαια ἦταν ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τό Ἅγιο Πνεῦμα μάλιστα εἶχε φωτίσει τόν προφήτη Ἠσαΐα νά προαναγγείλει ὅτι θά ἔρθει ἡ ὥρα πού ὁ λαός τοῦ Θεοῦ θά λάβει νέο ὄνομα: «καὶ ὄψονται ἔθνη τὴν δικαιοσύνην σου καὶ βασιλεῖς τὴν δόξαν σου, καὶ καλέσει σε τὸ ὄνομά σου τὸ καινόν, ὃ ὁ Κύριος ὀνομάσει αὐτό» (Ἠσ. 62, 2). Τό καινούργιο ὄνομα πού θά δινόταν στόν λαό τοῦ Θεοῦ ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι τό ὄνομα Χριστιανός.
Τό ὄνομα αὐτό βαρύ, πολύτιμο, εὐλογημένο, τιμητικό γιά ὅποιον τό ἔχει, ἀλλά καί μέ ὑποχρέωση καί εὐθύνη μεγάλη καί ὁ ἴδιος νά τό τιμήσει. Ὁ Χριστιανός πρέπει νά εἶναι τό φῶς τοῦ κόσμου: «῾Υμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου…. οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς (Ματθ. 5,14-16).
Τήν βαρύτητα τοῦ ὀνόματος Χριστιανός τήν εἶχαν συνειδητοποιήσει ὅλοι οἱ Ἅγιοι καί γι’ αὐτό τιμοῦσαν καί δέν ἀπαρνοῦνταν τό ὄνομα αὐτό ἀκόμα καί ἐάν τούς ὁδηγοῦσαν στόν θάνατο. Πολλοί ἅγιοι μάρτυρες μάλιστα, ἀντί ἄλλης ἀπολογίας, ἔλεγαν στούς δικαστές τους συνεχῶς ἕναν καί μόνο λόγο «Χριστιανός εἰμί… Χριστιανός εἰμί!».
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ
Τό ὄνομα Χριστιανός δυστυχῶς τό καπηλεύτηκαν πολλοί. Γιά νά ἱκανοποιήσουν τούς ἐγωισμούς τους, τά συμφέροντά τους, τίς φιλοδοξίες τους καί τά πάθη τους, ἀπέκλιναν ἀπό τήν ὑγιή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, τό δόγμα τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τήν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου καί δημιούργησαν δικές τους ὁμάδες, αἱρετικές, κρατώντας ὅμως τόν τίτλο τοῦ Χριστιανοῦ, προφασιζόμενοι ὅτι καί αὐτοί πιστεύουν στόν Χριστό.
Ἡ Ἐκκλησία ὡς στοργική μάνα πού εἶναι, γιά νά προφυλάξει τούς πιστούς ἀπό τίς αἱρετικές αὐτές ὁμάδες πού προσπάθησαν καί προσπαθοῦν νά τούς παραπλανήσουν, καπηλευόμενοι τό ὄνομα Χριστιανός, πρόσθεσε μπροστά ἀπό τό οὐσιαστικό Χριστιανός τό ἐπίθετο Ὀρθόδοξος. Ὀρθόδοξος (ὀρθή δόξα=σωστό φρόνημα), σημαίνει αὐτός ὁ ὁποῖος πιστεύει ὀρθά, σωστά. Χωρίς παρεκκλίσεις ἀπό τήν Ἁγία Γραφή καί τήν Ἱερή μας Παράδοση.
Ὅσοι ἀγῶνες ἔγιναν ἀπό τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, τούς Μάρτυρες καί Ὁμολογητές, τούς Ἁγίους μας, γιά τήν τιμή τοῦ ὀνόματος Χριστιανός, ἄλλοι τόσοι ἔγιναν πρός τιμήν τοῦ ὀνόματος Ὀρθόδοξος. Οἱ ἅγιοι τρεῖς Ἱεράρχες Βασίλειος, Χρυσόστομος, Γρηγόριος, ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, πάμπολλοι ὁμολογητές καί μάρτυρες, ὑπερασπίσθηκαν τήν Ὀρθοδοξία εἴτε μέ τόν λόγο τους εἴτε μέ τήν στάση τους εἴτε μέ τήν μαρτυρία τους. Ὑποβλήθηκαν σέ προπηλακισμούς, φυλακίσεις, ἐξορίες, βασανιστήρια, μαρτύρια. Παρ’ ὅλους αὐτούς τούς διωγμούς, δέν πρόδωσαν οὔτε ἀπαρνήθηκαν τήν Ὀρθοδοξία καί τήν ὑπερασπίστηκαν ἕως θανάτου. Εἶχαν συναίσθηση τῆς μεγάλης τους εὐθύνης νά ἀγωνισθοῦν γι’ αὐτήν ἕως ἐσχάτων. Καί γι’ αὐτό ἀνεδείχθησαν ἄξια τέκνα τοῦ Θεοῦ καί Ἅγιοι τῆς πίστεώς μας.
Ἡ δική μας εὐθύνη; Πρέπει πρῶτα νά συνειδητοποιήσουμε τό τί σημαίνει Ὀρθόδοξος Χριστιανός. Νά εὐχαριστοῦμε τόν Ἅγιο Θεό γιά τήν ἰδιαίτερη τιμή καί εὐλογία νά εἴμαστε γνήσια παιδιά Του καί νά μένουμε στό θεϊκό Του σπίτι, τήν Ἐκκλησία. Νά ζοῦμε σύμφωνα μέ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ ὥστε ἡ Ὀρθοδοξία μας νά εἶναι ἡ βάση καί τό θεμέλιο τῆς ὀρθοπραξίας. Ἔτσι θά γίνουμε τό φῶς τοῦ κόσμου καί οἱ ἄνθρωποι θά βλέπουν τά καλά μας ἔργα καί θά δοξάζουν τόν ἐπουράνιο Πατέρα μας.
Ἄν ἐξαιτίας μας ὄχι μόνο δέν βλασφημεῖται τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ ἀλλά δοξάζεται, τότε θά μᾶς εὐλογήσει ὁ Ἅγιος Θεός καί θά μᾶς ἀπευθύνει ἐκεῖνο τό προσδοκώμενο: «εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ! ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ κυρίου σου».
